Ömer Madra

Greenpeace'in Arctic Sunrise gemisi Kuzey Buz Denizi'nde araştırmalar yapan bir grup bilim insanı ile seferde. Geçen hafta kısa bir mola verdiği sırada gemiyle irtibat kurduk ve Greenpeace'ten Melanie Duchin ile küresel ısınma ve kutupta buzların erimesi hakkında konuştuk.

Bir dinleyicimizden aldığımız mektup ve bu mektubun düşündürdükleri.

Dünyanın hızla artan nüfusunun su ihtiyacının karşılanması, giderek âciliyet kazanan, ertelenmesi güç, ağır bir görev hâlini almakta.

Ömer Madra'nın Marmara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Araştırma Merkezi Paneli'nde, 16 Ocak 2009 tarihinde yaptığı, "Kyoto'dan Kopenhag'a: İklim Politikalarında Yol Haritası ve Türkiye" konulu konuşmasının metni:

Gerçek dünyanın bilgisini bize veren bilimle aramıza bizzat kendi seçtiğimiz yönetimlerin girmesi ve bizi bir cehalet uçurumuna sürüklemesi, kendimizin olduğu kadar çocuklarımızın da kaderini derinlemesine etkileyecek olan muazzam bir kopukluktur.

Bu yazının "Türkiye ve dünyada çevre değerlendirmesi" üzerine olması isteniyordu, ama ben sadece dünyadaki durumun küçük bir değerlendirmesini yapmaya çalışabilirim. Çünkü, karşımızdaki sorun zaten global – bütün dünyanın başı aynı anda belada yani.

"Serbest piyasa"nın o asla "görünmeyen eli"nin yönetiminde, kârların daima özel, zarar ve borcun ise kamusal olduğu bir sistemin risk fırtınaları içinde, macera dolu bir hayat yaşıyoruz.

İnsanın gözüne ilk bakışta hiç de büyük gibi görünmeyen 4 derecelik bir artış, ayrıca iklim bilimcilerinin neredeyse hepsini büyük bir kaygıya sevk eden "dönüm (devrilme) noktaları"nın bir çoğunun aşılmasına da yol açacak. Bu çocuklarımızın dahi hayatta kalmasına imkân vermeyecek bir seviye.

Kömürün gezegen için mutlak bir "idam fermanı" olduğu konusunda dünya üzerinde artık tam bir bilimsel bir mutabakat olduğunu söylemek hiç de yanlış olmaz. Dolayısıyla, daha fazla dalga geçmeden, artık eyleme geçmeli, öncelikle kömüre dur demeliyiz.

Prof. Dr. Ergin Arıoğlu ve Dr. Nuray Tokgöz'ün, ülkemizin belini büken cari açıklar ve kömür enerjisi hakkındaki görüşlerini ilettikleri mektuplarına bir cevap.

Fosil yakıt çıkarlarının karşısında aktivistlerin, genç insanların, doğanın yanında yer alan bütün insanların, yaşama dürtülerini izleyerek, şu yeryüzünde büyük bir dönüşüm gerçekleştireceklerini, mutlaka galip geleceklerini ve tek evimiz olan bu gezegeni bir avuç şirket yöneticisine kesinlikle tesl

İklimbilimci Hansen diyor ki: "İklim sisteminin eşik noktasında uçurumun kenarında duruyoruz.

Dünyanın bütün petrol şirketleri yeşilci, ilerici, inovatif, yenilikçi olduklarını söylüyorlar. Ben özellikle BP'yi örnek aldım, ama BP elbette tek örnek değil, istisna bile sayılmaz...

Son birkaç yılda dünyada buğday, pirinç, mısır gibi temel gıda maddelerinin fiyatları iki, hatta bazen üç katına çıktığı gibi, bu fiyat artışlarının büyük bir kısmının sadece son birkaç ay içinde gerçekleşmiş olması, olayı bir korku filmine dönüştürüyor.

2007 yılı, küresel iklim felaketinin büyük bir hızla gezegendeki hayatın üstüne çullandığını gösteren olgulara tanık oldu. Ama, aynı zamanda, dünya da insanların görülmemiş boyutlarda harekete geçmeye başladıklarını gösteren olaylarla da dolup taşıyordu.

"Türkiye küresel iklim değişikliğinin neresinde?" sorusuna cevap aramak için, Açık Toplum Enstitüsü Türkiye Temsilciliği tarafından yapılan "Karbon Salımları Araştırması" için Ömer Madra'nın yazdığı önsöz:

Sayın Cumhurbaşkanı; Dünyadaki pek çok uzmanın belirttiği gibi, bir nükleer santralin gayet önemli riskleri mevcut. Ama öte yandan, kömür yakıtlı yeni elektrik santrallerinin riski yoktur; onların dünyaya yıkım getireceğinin garantisi vardır.

Sudan ve Afrika Boynuzu denen bölgeyi kasıp kavuran kuraklık, azalan toprak ve su kaynakları, Arap göçebelerle Afrikalı yerleşikler arasında korkunç, kanlı çatışmaların sebebi oldu.

Su döngüsünü, dar bencil çıkarlar yerine azami toplumsal yarar için yönetmeye dayanan bir ahlâk anlayışına âcil olarak ihtiyaç var.

Cuma Adlı Adamlar'da, Halil Turhanlı ve Ömer Madra, Amerikalı yazar ve düşünür Kenneth Burke'ün, bundan neredeyse 70 yıl önce eko-eleştiri ve retorik gibi alanlarda dile getirdiği, günümüzü de çok yakından ilgilendiren fikirleri hakkında konuşuyorlar.

2006, hepimizi bekleyen çevre felaketi bakımından uyanış yılı oldu. 2007 ise umut ve "eylem yılı" olmalı. Artık büyük çoğunluk, harekete geçmenin zorunlu olduğunu görüyor.

İnsanın insanla, insanın tabiatla ilişkisi sorunlu gittiği için "denge" bozuldu; savaşlar ve doğal afetlerle kitlesel ölümler daha çok gündeme gelmeye başladı.

2006 yılı, gezegenin geleceğine ilişkin kilometre taşı niteliği taşıyan sayısız karamsar haber, rapor ve olayla dolup taştı. Dünyanın bazı yerlerinde, mesela Britanya'da, kayıtların tutulmaya başlanmasından bu yana görülmüş en sıcak yaz oldu.

İklim değişikliğinin, iklim yıkımının, dünyanın ısınmasının, adı üstünde, küresel olaylar olduğunu, "milli iklim", "milli ısınma" diye bir şey olamayacağını, milli yol haritalarıyla yeryüzünde iklim yıkımı mücadelesi yapılamayacağını birisinin onlara söylemesi gerek...

Türkiye artık kesin olarak bir iklim değişikliği politikası çizmeli, bu konuda daha fazla gecikme kabul edilemez, her iki rapor da iklim değişikliği yoktur diyenlerin gerekçelerini ellerinden alıyor.

Eğer 10 yıl gibi bir süre içinde derhal ve âcilen tedbir alınmazsa, küresel ısınmaya bağlı olarak sellerden 100 milyondan fazla insan yerinden yurdundan olacak; kuraklık ve çölleşme yüzünden 100 milyonlarca "iklim mültecisi" dört bir yana savrulacak...

Önümüzdeki hafta, 4 Kasım, Küresel İklim Değişikliğine Karşı Eylem Günü, Haydarpaşa'dan Kadıköy Meydanı'na, sevdiklerimizle, çoluk çocuğumuzla, onlar için yürüyelim.

Ömer Madra, Birgün gazetesinden Hamza Aktan'ın, İsrail'in Lübnan'a saldırısı hakkındaki sorularını yanıtlıyor: "Uluslararası hukuk, uluslararası barış, adalet ve güvenlik sisteminin başından itibaren sorgulanabileceği, bütün limitlerin patladıldığı bir noktadayız."

Canlılar âleminin, varolduğu milyarca yıldır karşı karşıya bulunduğu en büyük varolma krizi karşısında global bir vatandaş hareketi yaratmak zorundayız.