Kültürel Miras ve Koruma: Kim İçin? Ne İçin'de Asu Aksoy ve Burçin Altınsay, Europa Nostra Türkiye Derneği Yönetim Kurulu başkanı Yiğit Ozar ve derneğin üyesi Barış Altan ile Europa Nostra Türkiye’nin 'Büyükada Rum Yetimhanesi’nin Geleceğine Dair Görüş' başlığını taşıyan basın duyurusunu ele alıyorlar.
Europa Nostra Türkiye, Büyükada Rum Yetimhanesi’ne ilişkin açıklanan karar yeniden değerlendirilsin diyor ve yıkılarak yeniden yapılması fikrinden vazgeçileceğine inanarak kapsamlı bir koruma anlayışı ile geliştirilecek bir restorasyon yaklaşımı talep ediyor.
Europa Nostra Türkiye’nin “Büyükada Rum Yetimhanesi’nin Geleceğine Dair Görüş” başlığını taşıyan basın duyurusunu konuklarımız Europa Nostra Türkiye Derneği Yönetim Kurulu başkanı Yiğit Ozar ve derneğin üyesi Barış Altan ile ele alıyoruz. Ayrıca Burçin Altınsay da bu akşam konuk rolünde; kendisi, Europa Nostra Türkiye’nin o dönemde başkanı ve Yetimhane’nin “Avrupa’nın Tehlike Altındaki 7 Kültürel Miras Alanı” listesine girmesi için dernek olarak adaylık dosyasını hazırlayanlardan. Altınsay, Tehlike Altındaki 7 Kültürel Miras Alanı Programı kapsamında Yetimhane ile ilgili çalışmaları dernek başkanı olarak yürütme görevini de üstlenmiş.
Europa Nostra Türkiye (Bizim Avrupa/Europa Nostra Derneği), Avrupa çapında faaliyet gösteren Europa Nostra ağına paralel bir biçimde Türkiye’de bağımsız olarak çalışma yürüten bir dernek ve alanı kültürel miras ve koruma. Bu dernek, Büyükada Rum Yetimhanesi'ni Avrupa Europa Nostra tarafından yürütülen Avrupa’nın Tehlike Altındaki 7 Kültürel Miras Alanı Programı”na 2018 yılında aday gösteren kurum ve bu başvuru neticesinde de Yetimhane yapısı 'Tehlike Altındaki Kültürel Miras' listesine alınmıştı.
Yetimhane için hazırlanan Avrupa’nın Tehlike Altındaki 7 Kültürel Miras Alanı Programı”na başvuru dosyasında aksiyon alınması gereken iki başlık öne çıkıyor ve dernek bunları şöyle açıklıyor: “Bunlardan ilki, yapıdaki tahribatı yavaşlatmak için öncelikle çatıyı da koruyarak yapının en zayıf noktalarının geçici olarak desteklenmesiyle başlayarak acil koruma önlemlerinin alınması; ikincisi ise, gerek kapsamlı restorasyona yönelik yaklaşımın gerek restorasyon sonrası verilecek işlevin belirlenmesine ait sürecin ve finans kaynaklarının araştırılması için ulusal ve uluslararası uzmanlar ile konunun paydaşı olan sivil toplum kuruluşlarının katkı ve görüşlerini birleştirmek için geniş kapsamlı bir kampanyanın başlatılması.”
Europa Nostra Türkiye’nin görüş metninde özetlendiği gibi, Tehlike Altındaki 7 Kültürel Miras Alanı Programı kapsamında yapılan çalışmalarda da bu hedefler kapsayıcı toplantılarda tartışılmış, ayrıntılı öneriler olarak sunulmuş ve raporlarla paylaşılmış. Bugün gelinen noktada her iki başlıkta da ilerleme kaydedilmediğini görüyoruz. Yapının korunması için herhangi acil önlem alınmamış durumda ve bunun yarattığı tahribat karşısında binanın yeniden hayata döndürülmesi için tek çare olarak binanın rekonstrüksiyon şeklinde, yıkılarak yeniden yapılmak suretiyle, turizm amaçlı kullanıma açılması görülüyor. Bu yaklaşım Rum Patrikhanesi tarafından 5 Haziran’da “Büyükada Rum Yetimhanesi Alanının Restorasyonuna İlişkin Karar Duyurusu” başlıklı basın açıklamasında görülmekteydi. Duyuruda, “1960’lı yıllarda, faaliyetinin durdurulmasının hemen ardından zamana yenik düşmüş ve ciddi tahribata uğramış ahşap Yetimhane kompleksinin restorasyonu için finansman bulunmasına yönelik birçok girişim ve sayısız uğraş maalesef sonuçsuz kalmıştır," denildikten sonra, “Söz konusu alanda Adanın mimari ve sosyal karakterine uygun, çevreye özen göstererek ekolojik bina standartlarına uyumlu turizm faaliyetlerinin geliştirilmesi maksadıyla gerekli girişimlerde bulunulması hususunda oybirliğiyle karar verildi," denilmekteydi. Europa Nostra Türkiye, “kolektif emek ve çabalarla bugüne dek ayakta kalabilen yapının, 1990’ların başında olduğu gibi yeniden turizm odaklı bir yatırım ve rekonstrüksiyon konusu yapılması son derece üzücüdür,” diyerek Büyükada Rum Yetimhanesi için 30 yılı aşkın süredir birçok kişi ve sivil toplum kurumu tarafından gösterilen koruma çabasının Yetimhane’nin hafıza değerleri ve eşsiz mimarisinin özgünlüğü ile korunarak yaşatılması için verildiğinin altını çiziyor.
Europa Nostra Türkiye’nin “Büyükada Rum Yetimhanesi’nin Geleceğine Dair Görüş” başlığını taşıyan basın duyurusu metninin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
