Farklı kültürlerde, dinlerde, söylencelerde farklı kimliklere bürünen “hayat ağacından” söz ediyoruz. İnsanlığın ortak kültürü olan “Hayat ağacı” sembolizmi nasıl doğmuş, mitlere ve efsanelere nasıl konu olmuş? Kültürden kültüre nasıl benzerlikler ve farklar var, sanata, mimariye, edebiyata nasıl yansımış?
Doğa dinlerinden tek tanrılı dinlere kadar pek çok inançta, inanışta hayat ağacı kavramı var. Yaşamın ve var olma bilincinin bir tezahürü hayat ağacı. “Kutsal ağaç”, “dünya ağacı”, “evren ağacı” ya da “kozmik ağaç” gibi isimlerle anılan bütünleştirici bir imge… Anlatım biçimleri, öyküler zamana, kültürlere, inanışlara göre değişiyor ama ortak anlam: “Ebedi canlılık ve tanrısal birlik”. Doğurganlığı, ölümsüzlüğü, şansı, bereketi, sağlığı, hastalıktan kurtulmayı simgeler.
Hayat ağacı gerçekten de çok sık karşımıza çıkan bir metafor… Neredeyse biz dünya üzerinde var olduğumuzdan beri var. O bütün alemi birbirine bağlar; kökleriyle cehennemi, gövdesiyle yeryüzünü, dallarıyla cenneti kapsar. Dünyanın en büyük ağacıdır. Kimi tasvirlerde de hayat ağacı baş aşağı durur; kökleri göğe uzanırken dalları tüm yeryüzünü saran ve her şeyi aydınlatan güneştir artık. Kutsallık atfedilen ağacın cinsi de kültürden kültüre değişiyor. İnsanlar hangi ağacın gölgesinde yaşıyorlarsa ona tanrısallık yükleyip, saygı duymuşlar. Meşe, kayın, çam, zeytin, elma, incir, asma mitolojik öykülerde sık sık hayat ağacı olarak karşımıza çıkıyor. Hayat ağaçlarının en yaygın olanlarından biri de Servi… Servi tüm mevsimlerde yeşildir, güzel kokuludur ve gökyüzüne ince bir yalım gibi yükselir. Rüzgarda tepeleri yatan serviler kutsal bir varlığa teslimiyet duygusu da veriyor.
Kuzeye doğru gittiğimizde, İskandinav mitolojisinde hayat ağacına karşılık gelen ağaç ise Yggdrassil. Dünyanın merkezinde durduğuna ve evreni ayakta tuttuğuna inanılan Yggdrassil, bir kader ağacı. Ve yine bütün efsanevi ağaçların en ulusudur. Yggdrassil’in kökleri yılan ejderha Niddhog tarafından sürekli kemirilirken, tepesini ise bir kartal kollar… Yılan ejderha Niddhog’un krallığını kurduğu bu kutsal ağacın köklerinde üç kuyu vardır: Biri “bilgelik”; ikincisi insan ömrünün uzunluğunu belirleyen “kader”, üçüncüsü ise yeraltı dünyasını yöneten “cehennem”in kuyusudur. Bütün hayat ağaçları gibi Ygdrassil de yaratılış ve doğum mitlerinin sahnesindedir. “İlk insan”, tüm evrenin kaderini çizen bu ağaçta doğmuştur.
Hayat ağacı ile ilgili detaylar için kaydımızı dinleyebilirsiniz..
| Şarkıcı / Yorumcu | Parça Adı | Albüm Adı | Süre |
|---|---|---|---|
| Ivan Marinov Sofia Senfoni Orkestrası | Suit Mascarade Romance | Aram Khachaturian | 03:34 |
