Tan Morgül

Malumunuz, futbol maçının o sihirli ''milyonlar''la buluşma halinin önemli bir aracı olmuştur televizyonda maç yayını. İşte, burada devreye girer, "dekoder" sahibi, konjonktürel maç izleme mekânları. Kesinlikle tavsiye edilir... Vatandaşın bu püriten halinden daha ne kadar kaçılacaktır?

Spor diye izlediğimiz aktivite sadece bizim izleme anımızla sınırlı değil. Öncesi, sonrası, oyuncu grubunun dışında tüm bir ekibiyle alabildiğine kolektif bir sürecin işi.

Akdeniz Oyunları'ndan sonra ilk resmi maçta, Pire'de komşumuzla kazasız belasız, 90 dakikayı atlattık, geçmiş olsun. Ülkücü cenahın, durumdan vazife, sanki 6-7 Eylül trajedisinin yıldönümünü 'kutlarmış" gibi, Patrikhane'nin kapısına çullanma provokasyonu bile "istenmeyen olaylara" vesile olmadı.

Kimilerince kabul edilmese de, bendeniz amatör balıkçılığı bir spor branşı olarak görmekteyim.

Kameralara ve gazetelere yansıyan efelenme ritüellerinin aktörleri, şiddetin fiziksel boyutunu da, söylemsel boyutunu da sergilemekten hiç çekinmiyorlar.

''Homeless World Cup'', yani ''Evsizler Dünya Şampiyonası'' ''International Network of Streetpapers'' (Uluslararası Sokak Gazeteleri Ağı) adlı kuruluşun organize ettiği bir inayet turnuvası.

Sokağın ve çocukluğun kural tanımaz özgürlüğünün, kendi oyununun efendiliğinin yerini, yetiştirecekleri yetenekleri, büyük klüplerin altyapılarına "paslayacak" hırsların köleliği alıyor.

Rehhagel kupada karşısına kim çıkarsa çıksın top oynatmadı. Sonucunda da kupayı kazandı. ''Göze hoş gelen futbol'' ve ''sahalarımızda görmek istediğimiz hareketler'' kıtlığında, kupanın sahibinin bu hareketlerden en az nasiplenmiş takım olması da kupada ilginç bir nokta oldu.

Hakikaten Türk'ün kupadaki eksikliği pek mühimdir. Basınıyla, federasyonuyla, ''milli''leriyle, taraftarıyla ve en mühimi şanlı tarihiyle eğer bu kupada olunamıyorsa, buna üzülmesi gereken zamanında Viyana kapılarını bize açmayan zevattır.

Ekonomik imkânsızlıkları ve futbol sevgisini suiistimal eden endüstriyel iştah, futbol oyunun bağımsız kalma potansiyeli en yüksek olan alanı 'taraftar'ı da sınır tanımadan sindirmeye başladı. Taraftarı arayan artık kapağın altına bakacak...

Hukuksuzluk ve her türlü toplumsal şiddet hali kendini en rahat futbol sahnesinde meşrulaştırıyor. Polise en rahat burada mukavemet ediliyor, kamu malına en rahat burada zarar veriliyor, kişilere en rahat burada darp ediliyor, toplumun ar ve hayâ duyguları en rahat burada incitiliyor.

Bu hengâmede şampiyonluğu alıp Bitse de Gitsek Ligi'nde payına şenlik düşen tek takımı, Fenerbahçe'yi kutlamak gerekir.

Meydana çıkamayanların gölgeleri şike, teşvik, tehdit ve güç oyunları vesilesiyle Türkiye futbolunun üstüne tekrar ve tekrar düşmekte; ve bu oyunu çok da basit bazı adalet kurallarını uygulayarak ve dağıtarak yönetmesi gereken Futbol Federasyonu yine "iş yavaşlatma'' eyleminde.

Serdar Bilgili'nin ve yönetiminin malum maç sonrasında, taraftarın kendisine yönelik tepkisini protesto etmek için, istifa etmesi memleket futbolunun son dönemdeki gölge oyunu performansına iyi bir örnektir.

Yıllardır bir türlü içersiden çıkılamayan, temsiliyet ve katılımcılık hastalığı da bir nevi tedavi sürecine girebilir. Hiç korkulmasın, her sorun sahibinin, elbet kendi sorununa dair söyleyebileceği yığınla kelamı vardır, kimbilir belki de çözümüne dair de bir şeyler söyler.

Peki ya, Galatasaray'da taraftarın hali ne olacak? Ne yapılanmada, ne 'maket' stat konusunda ne de transferler konusunda laftan başka fazla icraati olamayacak bu ahali, olup biteni nasıl bir ruh hali ve mantık silsilesi içine oturabilecek?

1960'tan sonraki ilk seçimde, bir önceki seçime katılım oranına göre %5'lık bir artış olmuşken, 1970'den sonraki ilk seçimde, yükselme sadece %2,5'ta kalmıştır. Peki 1980'deki darbeden sonra, bir önceki seçime göre artan seçmen oranı kaçmış, tekrarlayalım: %20.2.

Memleketin %80'i sağa meyletmiş, %15 küsürünün solculuğu kendinden menkul, %4'ü de sol birliği mi DEHAP birliği mi belli değilken, Doğu Karadeniz'in biraz zorlasan denize düşecek bu şirin (hem de ne şirin) ilçesi, son seçimdeki kararı ile siyasi coğrafyadan başka bir tarafa düştü.

Barcelona'daki 1. Sosyal Hareketler ve Aktivist Araştırmalar konferansından sıcağı sıcağına... işgal evleri, organik tarım, sürekli geri dönüşüm, linux eğitimi, politik hacker'lık... kuram-bilgi-eylem üçgenine alternatif yaklaşımlar, bilginin serbest dolaşımı, itaatsizlik kuramları...

Konu dizinin (veya filmin) karakterlerinin taraftarlığına gelince, kötüyü tutacak pek bir kişi bulamazken, iyinin hanesinde sürekli bir yığılma olur. Ve yine o bezdirici sualle karşı karşıya buluruz kendimizi; nerededir acep yanlış?

Dördüncüsü Mumbai'de düzenlenecek olan Sosyal Forum sadece simgesel olarak değil, içeriksel olarak da son derece önemlidir.

Galatasaray-Leeds maçı, aradan geçen 3 sene sonra Beşiktaş-Chelsea maçına hukuki gerekçe olarak gösterilebiliyorsa, Roma-Lazio maçında taraftarların birbirini bıçaklaması, Gaziantepspor'a da (Roma'ya gitmemek için) gerekçe olamaz mı?.. Tan Morgül, UEFA-CAS kararını sorguluyor.

Bir derbi maçı sonrası, yani İnönü stadyumunda oynanan Beşiktaş-Galatasaray maçı sırasında yaşananları ucuz atlattık derken, maç sonrası olanlar, kavgalar, demeçler, efelenmeler ve özürler vesilesiyle, çok daha gerçek bir tartışma alanının konusunu bize haber veriyordu.

"Futbol asla sadece futbol değildir" adlı kült kitabın renkli yazarı Simon Kuper Türk futbolunun dünyadaki yeri, kültürü, taraftarlık, FİFA, sahalardaki ırkçılık gibi konular üzerine... "Libero"cular Tan Morgül, Bağış Erten, Görkem Doğan ve Barış Münevveroğlu'nun söyleşisi.

Son derece acıklı ve acılı bir tarihe sahip, bu coğrafyada hepimiz kadar söz hakkı olan "öteki"lere artık en basit-demokratik insanî hakları bile fazla görülüyordu. Ve asıl ilginç olanı, bu iki tavrın birbirinden son derece farklı ve uzak düşünce dünyalarında üretilebilmesiydi.

Küreselleşme karşıtlarının her yanı doldurduğu Porto Alegre'deki Dünya Sosyal Forumu toplantısı yine muhteşemdi. Açık Radyo programcısı Tan Morgül'ün izlediği panele katılan Uruguaylı yazar Eduardo Galeano'nun konuşması.

"Derbi, (ki Fenerbahçe-Galatasaray maçını kastetmekteyim) iyi bir taraftarın tüm sezonun dışında (isterseniz UEFA şampiyonu olun) tüm sinirlerinin, mantığının ve sevgisinin test edildiği andır... Zerre kadar katkınızın olmadığı traji-komik bir savaştır. Eski çağ savaşları gibi..."

"FIFA kongresinde ve son dönem UEFA toplantılarının yapıldığı salonlardan yükselen ve bizim kulağımıza gelen seslere bakılırsa, oyunun ırzına geçme noktasında pek arsız fikrin ortalıkta dolaştığı hasıldır.

"Kuzguncuk Bostanı üzerine süren, aslında akıl-mantık almayan tam 12 yıllık mücadelemizin, boğaz patlatmamızın nedenini bostandaki korkuluğa anlatsak, kendisi yerine muhteremlerin dikilmesini isterdi herhalde tarlaya..." Aylin Örnek ve Tan Morgül İlia'nın Bostanının tarihini ve betonlaşmasına karşı

Konumuz yine, İstanbul Boğazı'na yapılmak istenilen 3. köprü... Bir köprüden saatte 10 bin kişi geçerken, raylı sistemli tüpgeçit projesi aynı sürede 70 bin kişiyi taşıma kapasitesi sunuyor.