Bu hafta Açık Bilinç'te, geçen hafta başladığımız "Canlılar dünyasında müzik kapasitesinin ve algısının evrimi" konulu dizimizin ikinci bölümünde, müzisyen, müzik eğitmeni, Açık Radyo programcısı Hande Akkan’la, müziğin temel unsurları olan ritm, melodi, tempo, ölçü, kültürel imzalar, ve prozodiden söz ettik.
Geçen hafta, hayvanlar müzik dinler mi,tempo tutabilir mi sorularıyla canlılar dünyasında müzik kapasitesinin evrimi konusuna giriş yapmıştık: Hayvanlar Dünyasında Müzik
Piyanist, besteci, ve eğitmen Hande Akkan, bildiğiniz Açık Radyo'da bu yıl Philip Glass'ın 80. yaşını kutlayan Yeni programının yapımcısı.
Açık Bilinç’in bu en müzikli programında Hande Akkan müziğin temel unsurlarını hem anlatıp hem de klavyesiyle bizlere duyurdu.
Programda, ritm tutma kapasitesinin doğada niçin nadir görüldüğünü konuşurken, ritm ve müziğin diğer temel unsurları arasındaki ilişkiye değindik. Ritm içermeyen bir melodi neye benzer? Müzik hafızası açısından ritmin önemi var mıdır? Tempo ve ölçü nedir, müzikte kültürel imzaları nasıl etkiler?
Ölçü ve ritmik yapılar, farklı kültürlerdeki müzikal imzaları belirler. Örneğin, Güney Amerika'dan aksak ritmli tangoya kulak verelim: La Cumparsita - Tango's Most Famous Song
”Bir ki, bir ki, bir ki, bir ki üç"şeklinde sayılan 9/8'lik aksak ritm ise, Trakya yöresine özgü bir kültürel müzik imzasıdır. Bir örneğini Şevval Sam’dan dinleyelim: Şevval Sam - Evreşe Yolları Dar ( canlı performans )
Başka coğrafyalarda pek karşımıza çıkmayan 9/8’lik aksak ritm, farklı kültürlerden dünya müzisyenlerinin ilgisini çekmiştir. Çok bilinen bir örnek, Dave Brubeck’ten Alaturka Mavi Rondo: Dave Brubeck Quartet - "Blue Rondo à la Turk," live
Dünyanın her yöresinde 3 vuruşlu olan Vals formu, yavaşlayıp-hızlanan farklı tempolarla sürebilir. Bir örneği, Jacques Brel'den gelsin: Jacques Brel-La Valse a Mille Temps 1961(Paroles)
Vals demişken, bu da Açık Bilinç'in girişinde çalınan Ömer Şahin’in hazırladığı cingılda kullandığımız Şostakoviç'in "2 Numaralı Vals"inin hikayesi.
Bu program vesilesiyle, bana da çok emeği geçmiş olan müzisyen, şef, ve eğitmen hocam Jirayr Arslanyan'ı sevgi ve saygıyla anıyorum.
