Su Hakkı

Kullandığımız suyu arıtmadan doğaya geri vermek onu zehirlemek ve yok etmek demek.

Siirt'in Şirvan ilçesinde 2004 yılından bu yana faaliyetleriyle doğayı kirleten, hayvanların telef olmasına, ağaçların kurumasına ve insanların ekmeksiz kalmasına neden olan bakır madeni yine gündemde. Su Hakkı'na konuk olan İnsan Hakları Derneği Siirt Şubesi Başkanı Zana Aksu anlattı. İşte Siirt Şirvan'daki bakır madeni faaliyetleri sonucu yaşanan doğa katliamı, işçi ölümleri ve geleceği yok edilen insanların hikayesi.

Su Hakkı'nda, birkaç haftadır olduğu gibi, 12-13 Kasım 2016 tarihinde İstanbul'da Boğaziçi Üniversitesi'nde yapılacak olan Uluslararası Su Mücadeleleri Konferansı'nı konuşmaya devam ettik. Bu hafta konuğumuz Memet Uludağ ile konferans kapsamındaki "Şirketlere karşı küresel direniş: Dünyada yükselen su hakkı mücadeleleri" başlığı altında ele alınacak olan İrlanda'daki suyun demokratikleştirilmesi için verien ilham verici mücadeleyi ve tabii ki Dakota'da devam eden mücadeleyi konuştuk.

Üzerinde yaşadığımız dünyanın korunması insanlar olarak geleceğimizin garanti altına alınması demek. Bunun için de doğanın ve ona bağlı olan toplumun korunmasını sağlayacak hukuksal sistemlerin kurulması şart. Su Hakkı’na konuk olan stajyer avukat Rana Göksu, Bolivya ve Ekvador gibi Güney Amerika ülkelerinde hayata geçirilen ekolojik anayasaların ve bunların ekolojik hak mücadelesine olan yansımalarını anlatıyor. 

İstanbul’a yapılan mega ölçekli güncel müdahaleler şehrin içinde ve çevresinde yer alan su kütleleri ve tatlı su varlıklarının kirlenmesi ile ilgili ek baskılar yaratıyor. Sürekli büyüyen İstanbul'da içsel su varlıklarının az oluşu sorunu da havzalararası su aktarımı projeleriyle aşılıyor. Su Hakkı’na konuk olan Özlem Altınkaya Genel, Harvard Üniveristesi Graduate School of Design’da 2016 yılında tamamladığı doktora tezinde İstanbul'un bu sorununu ele alıyor.

Su Hakkı Kampanyası, bu yaz ilk kez gerçekleştireceği “Yaşam için Su” yaz kampını 19-21 Ağustos tarihlerinde Büyükada’da Kartal Belediyesi’nin sosyal tesislerinde yapıyor. Kampta hem su hakkı mücadelesini nasıl büyütüleceği tartışılacak hem de deniz kıyısında, ağaçların arasında birlikte güzel vakit geçirilecek. Kamp alanı sınırlı olduğundan katılabilmek için kayıt yaptırmak gerekiyor. 

Dışişleri Bakanlığı, İstanbul'un, 10-20 Temmuz'da düzenlenen Dünya Miras Komitesi’nin 40. toplantısı yapılıyor.

Su Hakkı’na konuk olan Doğayı ve Çevreyi Koruma Derneği (Doğader) Yönetim Kurulu Başkanı ve Yürütme Kurulu üyesi Murat Demir yüzyıllardır su şehri ve yeşil kent diye bilinen Bursa’nın olumsuzluklarla gündeme gelen su karnesini anlattı.

Uzunluğu 62 km civarında olan bir nehre 8 adet HES yapmayı planlamak cinayettir. Bunu yıllardır haykıran ve Alakır'ın seslerinden biri olan yaşam savunucusu Alakır Nehri Kardeşliği'nden Tuğba Günal içinde bulundukları var oluş mücadelesini anlattı.

Orta Doğu’da yapımı tamamlanmış ve planlama aşamasında olan büyük kanal projeleri, Hazar-Basra kanal Projesi, İsrail'in Kanal projesi, Yeni Süveyş Kanalı gibi projeler Orta Doğu'nun çehresini değiştirecek, geleceğimizi karartacak kadar büyük. Türkiye'de de benzer bir kanal projesi olan "Çılgın Proje" yani Kanal İstanbul gündemde. 

Hasankeyf ve Dicle Vadisi'ni 200'e yakın yerleşim birimi ve 400 küsur arkeolojik alanı ile sular altında bırakacak olan Ilısu Barajı projesinde sona yaklaşılıyor. Su Hakkı'na konuk olan Hasankeyf'i Yaşatma Girişimi ve Su Hakkı Kampanyası aktivisti Ercan Ayboğa tarihi Zeynel Bey Türbesi’nin taşınması tartışmaları ile yine gündeme gelen Hasankeyf, Dicle Vadisi ve Ilısu Barajı projesini anlatıyor.

Kaz Dağları'nın her köşesi termik santrali, kömür ocağı, altın madenciliği ve HES projeleriyle talan ediliyor. 5 Haziran Dünya Çevre Günü'nde bu yıkım projelerini protesto etmek için bir araya gelen insanlar "Kaz Dağları'nın üstü altından önemlidir" diyerek yaşamı savundu. İşte bu yıkım projelerinden biri olan Aşağıçavuş Baraj projesini, Su Hakkı'na konuk olan İlknur Urkun Kelso ile konuştuk.

3 Haziranda Ankara'da Biyolojik İzleme Çalıştayı'nda su ile ilgili önemli tartışmalar olacak.

Dersim doğal güzellikleri, kültür varlıklarıyla eşsiz bir coğrafya. Korunması ve gelecek nesillere aktarılması gereken bu güzellikler barajlar ve HES'lerin tehdidi altında. Su Hakkı'na konuk olan Dersim Ekoloji Meclisi aktivisti Meral Uç, Dersim'de faaliyette olan, inşası devam eden ve planlama aşamasında olan barajlar ve HES'lerin hukuksuzluğunu, neden oldukları ekolojik ve toplumsal yıkımı, ve bunlarla nasıl mücadele edildiğini anlatıyor. 

23 yaşındaki Şule İdil Dere Yoğurtçu Parkı'nda Kurbağalıdere ıslah çalışmaları için orada bulunan bir kamyonun altında ezilerek hayatını kaybetti... Aynı gün derenin ıslahında çalışan üç işçi zehirlenerek hastaneye kaldırıldı. Yaşam veren su, kötü yönetimlerin elinde can alan ve hasta eden bir varlığa dönüşüyor. Kurbağalıdere'nin bir türlü gerçekleşemeyen ıslah hikayesini Kadiköy Kent Dayanışması'ndan Üzeyir Uludağ anlatıyor. 

Su Hakkı'na Dublin'den konuk olan "Kârdan Önce İnsan" (People Before Profit) partisinden Memet Uludağ, İrlanda Cumhuriyeti'ndeki su hakkı mücadelesinde gelinen noktayı ve bu gelişmelerin arka planını anlatıyor. İrlanda'daki su hakkı mücadelesi, diğer mücadeleler için de umut ve deneyim paylaşımı demek.

Su Hakkı'nda bu hafta Ölümcül Çevre (Deadly Environment) adlı raporu ele aldık. Bu çalışma dünyanın dört bir yanında suyunu, havasını ve toprağını korumak isterken öldürülen insanları anlatıyor. 

Su Hakkı'nda  İstanbul'un sonunu getirecek Kanal İstanbul projesini ele aldık. Devlet ve hükümet yetkilileri hep bir ağızdan rant sağlamak ve bir kaç ayrıcalıklı eliti zengin etmekten başka bir işe yaramayan gereksiz mega projelere dur diyenleri kalkınma karşıtı olmakla ve vatan hainliğiyle suçluyor. 

Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika ülkelerinden insanca bir yaşam için Avrupa ülkelerine ulaşmaya çalışan göçmen sayısı her geçen gün artıyor. Maalesef bu sayı arttıkça Akdeniz'de daha fazla göçmen hayatını kaybediyor. Dün 400'den fazla göçmen Akdeniz'in sularına gömüldü. Bu hafta Su Hakkı'nda, göçmenleri ekonomik ve güvenlik sorunu olarak gören uluslararası kurumların ve kapitalizmin insanlık dışı yüzüne baktık ve insanları göçe zorlayan nedenlerin başında gelen su ve iklim krizine değindik.

NASA Goddard Enstitüsü tarafından 4 Mart 2016'da yayımlanan bir araştırma raporuna göre, Türkiye, Kıbrıs, İsrail, Ürdün, Lübnan, Filistin ve Suriye'yi kapsayan Doğu Akdeniz bölgesinde son 900 yılın en büyük kuraklığı yaşanıyor. Rapora göre kuraklığın bölgede bu kadar şiddetli yaşanmasının en önemli nedeni iklim değişikliği.