Su Hakkı

Su Hakkı'na konuk olan mimar Nazlı Tümerdem İstanbul'un kuzeyini adım adım gezmiş ve İstanbul'a havasına suyuna karışmış bir isim. Kenti kâğıtlar ve haritalar üzerinden değil toprağın taşın üzerinden tanıyan Tümerdem ile İstanbul'un suyunu, besinini ve temiz havasını sağlayan kuzeyini parçalayan projeleri besleyen Kuzey Marmara Otoyolu'nu konuştuk.

22 Mart'ta Dünya Su Günü'nü kutluyoruz. 25 senedir suyun farklı değerlerini ve anlamlarını dünyanın gündemine taşımaya çalışan bir Dünya Su Günü'nde daha kutlanacak başarılardan çok yaşanan felaketler ağır basıyor; su varlıklarımız hızla kirleniyor ve tükeniyor. Su Hakkı'na konuk olan su altı fotoğrafçısı Ferhan Coşkun'la denizlerimizi tehdit eden kirliliği konuştuk. Coşkun hepimizi 22 Mart'ta açılan Dünya Su Günü Fotoğraf Sergisi ve kitap tanıtımı için İFSAK'a davet etti.

Su Hakkı'a konuk olan sanatçı Elmas Deniz'le  tohumundan ağacına, nehirlerinden çeşmelerdeki suyumuza kadar doğanın alınıp satılan bir meta haline gelişini ve bu durumun sonumuzu nasıl hazırladığını, sanatçının doğayla olan sorunlu ilişkimizi mercek altına aldığı çalışmaları üzerinden sorguladık. İnsanlık bu hastalıktan nasıl kurtulacak? Bunu bilim kadar sanat da belirleyecek. Sanatın ve sanatçının bu sosyal-ekolojik yıkıma karşı mücadelede durduğu yer neresi? 

Fukuşima'da 11 Mart 2011 tarihinde yaşanan nükleer kazanın ardından neredeyse 7 sene geçti, ancak radyoaktif kirlenme bütün Pasifik Okyanusu'nda etkili olmaya devam ediyor. Bu hafta Su Hakkı'nda konuğumuz olan, nükleersiz.org'un proje koordinatörü ve Yeşil Gazete yazarı Pınar Demircan nükleer enerjinin gerçek yüzünü Japonya’dan ve dünyadan örnekleriyle anlattı.

Su Hakkı'nın bu haftaki konuğu nehirlerden, denizlerden, sudan ilham alan, su gibi yerinde duramayıp akan bir sanatçıydı. Serkan Taycan suyun peşinden Karadeniz'den Marmara'ya İstanbul'u yürüyor. 

Kuraklık tüm Türkiye'yi etkisi altına almışken yağan yağmurlar bizi yanıltmasın, düpedüz kış kuraklığıyla karşı karşıyayız ve bunun pek çok olumsuz sonucunu yaşıyoruz. Bu sonuçlardan biri ve belki de en önemlisi kuralık arttıkça büyüyen yeraltı suyu kullanımı. Konuğumuz Adnan Mirhanoğlu, Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Ensitütüsü'nde yaptığı iki yıllık çalışmanın sonuçlarını bizimle paylaştı.

Boğaziçi Üniversitesi öğrencileri su hakkı için "Mavi Topluluk Boğaziçi" kampanyasını başlattı. Kampüslerde ambalajlı su satışının durdurulmasını, sebillerin arttırılmasını talep ediyorlar. Su Hakkı’na konuk olan Marmara Üniversitesi Hukuk Bölümü öğrencisi Elif Sıla Aşık ve Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri yüksek lisans öğrencisi Arca Yılmaz, Boğaziçi Üniversitesi'ni su hakkını tanıyıp koruyan bir "Mavi Topluluk" yapmak için başlattıkları kampanyayı anlattı.

Bu hafta Su Hakkı'nda,  birden bire gündemimize düşen şebeke suyunun fiyatında indirim haberlerinin arka planını  incelemek istedik.

Sular şehri yeşil Bursa'nın Nilüfer Çayı artık zehir taşıyor. Geçtiğimiz haftalarda sayısız balık ölüsüyle dolan Canbalı deresinde yaşanan bu katliamı yıllardır Bursa'nın doğası ve insanları için mücadele eden isimlerden DoğaDer Yönetim Kurulu Başkanı Caner Gökbayrak'la konuştuk.

Su Hakkı'nda bu hafta konumuz, bir yandan son günlerde İstanbul'da sık sık meydana gelen şiddetli yağışlar sürerken, tüm ülkede gözardı edemeyeceğimiz bouytta bir sorun olan kuraklıktı. Sadece iklim değişikliğinin önemli nedenlerinden olmakla kalmayıp, su varlıklarımızı tüketen ve kirleten kömürlü termik santral yatırımlarına hızla devam edilen ülkemizden yaz boyunca gözümüze çarpan bazı haberler...

Günümüzde yediğimiz balıkların yaklaşık yarısı entansif (yoğun) üretim yapan balık çiftliklerinden geliyor. Geleneksel olarak binlerce yıldır yapılan balık yetiştiriciliğinin endüstriyel biçimde yapılması1980’lerden itibaren ivme kazandı. Su Hakkı’na konuk olan Dr. Irmak Ertör, balık çiftliklerinin nasıl hem Türkiye’de hem de tüm dünyada denizlerimizi kirleterek yerel türlerin yok olmasına neden olduğunu ve geleneksel balıkçılığı ve buna ekonomik faaliyetle yaşayan yerel kültürleri ortadan nasıl kaldırdığını anlatıyor.

Dünyadaki her 7 flamingodan biri Gediz Deltası'nda hayata başlıyor. 300'e yakın kuşa ev sahpliği yapan bu sulak alan tarım, hayvancılık, tuz üretimi vb. faaliyetlere de ev sahipliği yapıyor. Gediz Deltası İzmir kentinin can damarı. Delta yoksa İzmir de yok. Su Hakkı’nda konuk olan Doğa Derneği Sulak Alanlar Danışmanı Göker Yarkın Yaraşlı, Gediz Deltası’nın önemini ve başına musallat olan projeleri anlatıyor. 

Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, 650 senelik yerinden 50 sene iş görecek bir baraj için kesilip taşınan Zeynel Bey Türbesi için şöyle demiş: "Zeynel Bey'e Allah

Adalet Arayana Destek Grubu tarafından kolektif bir çabayla hazırlanan 2016 İş Cinayetleri Almanağı Türkiye'deki karanlık tabloyu gözler önüne seriyor. sadece ekolojik değil, toplumsal yıkıma nasıl neden olduğunu Su Hakkı’na konuk olan Adalet Arayana Destek Grubu gönüllüleri akademisyen Tuğçe Tezer ve Avukat Alp Tekin Ocak anlatıyor.

Türkiye'nin tahıl ambarı ve dünyanın ekolojik öneme sahip 200 alanından birisi olan Konya Kapalı Havzası tabana doğru inen su seviyeleri nedeniyle obruklarla delik deşik olmuş vaziyette. Gelecek nesillere aktarmakla yükümlü olduğumuz bu doğal mirasımız nasıl yok edildiğini Akgün İlhan ve Nuran Yüce’nin hazırlayıp sunduğu Su Hakkı’na konuk olan TEMA Karaman İl Temsilcisi Muttalip Yıldırım anlattı.

Su Hakkı'na  konuk olan Greenpeace İklim ve Enerji Kampanya sorumlusu Reşit Elçin, kömür endüstrisinin dünyanın su varlıklarını nasıl etkilediğine dair geçtiğimiz günlerde yayımlanan Büyük Su Gaspı adlı raporda ele alınan konuları anlattı.

Su Hakkı’nda bu hafta Dünya Su Günü vesilesiyle Türkiye'de ilk gösterimi yapılacak olan “Belo Monte: Selden Sonra” adlı belgeseli ve "Su Hakkı: Daha Fazla Baraj Değil, Suyun Verimli Kullanımı" başlıklı paneli konuştuk.

Ankara'nın göbeğinde 350 ton asbest barındıran bina yıkılırken yapılan hatalar ve "her şey kontrolümüz altında" yalanları bir yana asbest meselesi Türkiye'nin yıllardır kanayan yarası. Bu hafta Su Hakkı'nda konumuz asbestli su borularıydı.

2011 yılından bu yana Fukuşima nükleer santralinden günde 300 ton radyoaktif atık Pasifik Okyanusu'na sızıyor. Önümüzdeki dört yıl boyunca da bu böyle devam edecek. Barındırdığı riskler böylesine büyükken nükleer enerjiye bel bağlanmak Türkiye için gerçek bir felakettir. Su Hakkı'nda bu hafta, nükleer enerjinin gerçek yüzünü, başta su varlıklarımız olmak üzere doğaya olumsuz etkilerini ele aldık.   

Kömürlü Termik Santraller su varlıklarımızı ve geleceğimizi yok etmeye devam ediyor. Geçtiğimiz günlerde Ankara’nın Nallıhan ilçesi bir kömürlü termik santral projesiyle gündeme geldi. Proje alanına yakın mesafede bir termik santral zaten var. Bir tanesi yetmezmiş gibi ikincisi de gündeme gelince itirazlar yükseldi. Su Hakkı’na konuk olan TEMA Çevre Politikaları ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Koordinatörü Özlem Katısöz, Ankara’nın Nallıhan ilçesinde kurulması planlanan Çayırhan B Termik Santrali projesinin ve kömürlü termik santrallerinin su varlıklarına, doğaya ve topluma verdikleri zararları anlattı.