Richard Du Boff
1. 1972 Anti Balistik Füze Anlaşması. 2001 yılı Aralık ayında Amerika Birleşik Devletleri bu anlaşmadan resmen çekilmiştir. ABD böylece nükleer silahlar tarihinde ilk kez önemli bir silah denetimi anlaşmasını tehlikeye sokarak terketmiştir.
2. 1972 Biyolojik ve Toksik Silahlar Anlaşması (ABD dahil 144 ülkenin parlamentoları tarafından onaylanmıştı). 2001 yılı Temmuz ayında ABD, sahada inceleme sağlayarak Anlaşma’yı güçlendirecek, 1994 tarihli sözleşmenin görüşüldüğü Londra konferansını terketti. 2001 Kasım ayında ise ABD Müsteşarı John Bolton, bir yandan hiçbir somut iddia ya da kanıt getirmeden Irak, İran, Kuzey Kore, Libya, Sudan ve Suriye’yi Anlaşma’yı çiğnemekle suçlamış, bir yandan da “sözleşmenin öldüğünü” belirtmiştir.
3. BM Küçük Silahların Uluslararası Trafiğini Denetleme Anlaşması. 2001 yılı Temmuz ayında bu anlaşmaya karşı çıkan tek devlet ABD olmuştur.
4. 2001 yılı Nisan ayında ABD, Birleşmiş Milletler’e (şu andaki borcu olan 244 milyon dolar dahil) olan borçlarını yıllardır ödememesi nedeniyle ve BM’yi ABD’nin BM bütçesindeki payını %25’ten %22’ye düşürmeye zorlamasının ardından, BM İnsan Hakları Komisyonu’na tekrar seçilememiştir. (Geçmişte bu komisyonda, AIDS ilaçlarının ucuza temin edilebilmesini, yeterli gıda konusundaki temel insan hakkını ve ölüm cezasının askıya alınmasını destekleyen kararlara ABD tek başına karşı çıkmıştır.)
5. Savaş suçlarından ve insanlığa karşı işlenen suçlardan yargılanacak politik ve askeri liderler için Lahey’de kurulacak Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) konulu anlaşma. 1998 yılında Roma’da 120 ülke tarafından imzalanan bu anlaşmaya ABD’nin de aralarında olduğu 7 ülke karşı çıkmıştır. 2001 yılı ekim ayında, İngiltere anlaşmayı parlamentosunda onaylayan 42. ülke olmuştur. 2001 Aralık ayında, ABD Senatosu Amerikan askeri personelini önerilen ICC’nin yetki alanı dışında tutacak bir karar değişikliği eki yapmıştır.
6. 1997 yılı Aralık ayında Ottawa’da 122 ülke tarafından imzalanan ve kara mayınlarını yasaklayan Kara Mayınları Anlaşması. Bu anlaşmayı imzalamayı, Rusya, Çin, Hindistan, Pakistan, İran, Irak, Vietnam, Mısır ve Türkiye’nin yanısıra ABD’de reddetmiştir. Başkan Clinton, mayınların Güney Kore’yi Kuzey Kore’nin “büyük askeri üstünlüğü”ne karşı korumak için gerekli olduğunu belirtmiş, ABD’nin “en sonunda ” 2006 yılında anlaşmaya uyacağını açıklamıştır. Bu karar ise 2001 yılı Ağustos ayında Başkan Bush tarafından reddedilmiştir.
7. 1997 Kyoto İklim Değişikliği Sözleşmesi. 2001 yılı Mart ayında Başkan Bush tarafından “ölü” ilan edilmiştir. Fas’ın Marakeş kentinde 2001 yılı Kasım ayında ise, ABD’nin onayını alabilmek için boş bir çabayla sulandırılmak amacıyla anlaşmanın gözden geçirildiği görüşmelere Bush Yönetimi katılmamıştır.
8. ABD, 2001 yılı Mayıs ayında telefonların, e-posta mesajlarının ve faksların elektronik olarak izlenmesi (ABD’nin “Echelon” programı) ve ekonomik casusluk konusunda Avrupa Birliği ile en alt düzeyde bile görüşmeyi reddetti.
9. ABD, 2001 yılı Mayıs ayında, off-shore ve diğer vergi ve kara para aklama cennetlerini çökertme konusunda Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) sponsor olduğu görüşmelere katılmayı reddetti.
10. ABD, 2001 yılı Şubat ayında, anti-personel bomba ve mayınların kullanımını ve üretimini yasaklamak için bir araya gelen 123 ülkeye katılmayı reddetti.
11. ABD, 2001 yılı Eylül ayında Güney Afrika’nın Durban kentinde 163 ülkeyi bir araya getiren Uluslararası Irkçılık Konferansından çekildi.
12. ABD, 2001 yılı Temmuz ayında, Endüstrileşmiş G-8 ülkelerinin (ABD, Kanada, Japonya, Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere) Uluslararası Temiz Enerji Planı’na tek karşı çıkan ülkeydi.
13. 2001 yılı Ekim ayında, Birleşmiş Milletler Genel Asamblesi, ardarda onuncu yıldır benimsediği bir kararla, ABD’nin Küba’ya uyguladığı ve daha da şiddetlendirdiği yasadışı ambargoyu kaldırması çağrısında bulundu (167 olumlu oya karşı 3 oyun sahileri ABD, İsrail ve Marşal Adaları’dır).
14. 1996 yılında 164 ülkenin imzaladığı ve Fransa, İngiltere ve Rusya’nın da aralarında bulunduğu 89 ülkenin parlamentolarına onaylattığı Kapsamlı [Nükleer] Deneme Yasağı Anlaşması (CTBT), ABD Başkanı Clinton tarafından imzalanmış olduğu halde, 1999 yılında ABD Senatosu tarafından reddedilmiştir. Nükleer silahlara ya da nükleer enerji programlarına sahip ülkeler arasında bulunduğu halde anlaşmayı parlamentolarına onaylatmayan 13 ülkenin biri ABD’dir. 2001 yılı Kasım ayında ABD, bu anlaşmaya karşı olduğunu orataya koyabilmek amacıyla, BM Silahsızlanma ve Güvenlik Komitesini bir oylama yapmaya zorlamıştır.
15. 1986 yılında Uluslararası Adalet Mahkemesi (Lahey), ABD’nin eylemleri ve orada desteklediği kontr-askeri güçler yoluyla, Nikaragua “yasadışı güç kullanarak” uluslararası hukuku çiğnediğine karar vermiştir. ABD Mahkeme’nin kararını tanımayı reddetmiştir. Mahkeme kararına uyması yönünde çağrı yapan bir BM kararı, 2 karşı oya (ABD ve İsrail) 94 olumlu oyla onaylanmıştır.
16. ABD 1984 yılında, dünya basınının “dört dev” haber ajansına (AP, UPI, AFP, Reuters) bağımlılığını azaltmak için tasarlanan “Yeni Dünya Bilgi ve İletişim Düzeni” (NWICO) projesi nedeniyle, yaptığı ödemeleri durdurarak UNESCO’dan (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) ayrıldı. ABD, NWICO projesinin Birleşmiş Milletler’de 143’e karşı 1 oyla onaylanmasına karşın, UNESCO’yu “basın özgürlüğünü azaltmak” ve kötü yönetim gibi başka hatalarla suçladı. UNESCO bu projeyi 1989 yılında bitirdiği halde ABD yine de geri dönmeyi reddetti. 1995’te ise Clinton yönetimi UNESCO’ya yeniden katılmayı önerdi, ama Kongre’nin engellemesi karşısında üstelemedi. 2000 yılı Şubat ayında ABD, BM’ye olan eski borçlarının (UNESCO’ya borcu dışındaki) bir bölümünü ödedi ama UNESCO’ya geri dönmedi.
17. BM Uluslararası Sivil ve Politik Haklar Anlaşması’nın ölüm cezasını kaldırmayı hedefleyen ve 18 yaşının altındakilerin infazını yasaklayan bir gereklilik içeren 1989 tarihli İsteğe Bağlı Sözleşmesi. ABD, anlaşmayı ne imzalamış ne de Amerikan Kongresinde onaylamıştır. Üstelik, (Suudi Arabistan, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, İran ve Nijerya ile birlikte) kendisini özellikle bu gerekliliğin dışında tutarak hala çocukları idam eden beş ülkeden biridir. Çin bu uygulamayı 1997’de, Pakistan ise 2000’de kaldırmıştır.
18. 1979 tarihli BM Kadınlara Karşı Her Tür Ayrımcılığın Kaldırılması Anlaşması. İmzaladıkları halde bu anlaşmayı parlamentolarına onaylatmamış olan ülkeler yalnızca ABD, Afganistan, Sao Tome ve Principe’dir.
19. ABD, çocukların ekonomik ve sosyal haklarını koruyan 1989 tarihli BM Çocuk Hakları Anlaşması’na taraf olduğu halde Amerikan Kongresinde onaylamamıştır. Bu konumdaki tek ülke işler bir hükümeti bulunmayan Somali’dir.
20. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi tarafından izlenen ve geniş bir dizi hakkı kapsayan 1966 tarihli BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Anlaşması. ABD, anlaşmaya 1977’de taraf olduğu halde Amerikan Kongresinde onaylamamıştır.
21. 1948 tarihli BM Soykırımları Önleme ve Cezalandırma Anlaşması. ABD bu anlaşmayı, “silahlı çatışmaya dayalı eylemlerin“ soykırım olup olmadığı konusunda ABD Anayasası ve Senato’nun “tavsiye ve onayı”nı gerektiren bazı “çekinceler” koyarak, en sonunda 1988 yılında Amerikan Kongresinde onaylamıştır. Bu çekinceler, İngiltere, İtalya, Danimarka, Hollanda, İspanya, Yunanistan, Meksika, Estonya ve diğerleri tarafından reddedilmiştir.
22. Yasa Tanımaz devlet, “Biz bir numarayız!” tavrıyla, daha az şanslı ülkelere yapılan cömert dış yardımlar açısından nasıl görünüyor? Dış yardımlarının Gayrı Safi Yurt İçi Hasıla’larına oranı açısından en iyi ülkeler: Danimarka (%1,01), Norveç (%0,91) ve Hollanda (%0,79); en kötü ülkeler ise: ABD (%0,10); İngiltere (%0,23) ve Avustralya’dır (Portekiz ve Avusturya gibi %0,26).
Greenpeace ve Znet’ten
