23 Nisan Özel: Başrolde çocuklar

Programa, Kids United grubunun seslendirdiği bir Demis Roussos şarkısı olan On écrit sur les murs ile başladık. İlk olarak, on-on beş yaş arasındaki beş çocuğun katılımıyla 2015 yılında UNICEF kampanyalarını desteklemek amacıyla kurulan topluluğun ilk albümü yine o yıl, Dünya Çocuk Günü olarak kutlanan 20 Kasım günü piyasaya çıkmıştı. Grubun orijinal üyelerinin büyük çoğunluğu 2018’de artık büyüdükleri ve kariyerlerine solo olarak devam etmek istedikleri için topluluk yeni üyelerin katılımıyla 2018’den itibaren "Kids United Nouvelle Génération" ismini aldı ve bu isim altında iki yeni albüm yayınladı. Grup, bu albümlerden ilkinde Aldebert ile birlikte, orijinali Alain Souchon & Laurent Voulzy ikilisinin imzasını taşıyan J’ai dix ans adlı şarkıyı seslendirmişti. Şarkıda: “On yaşındayım, biliyorum bu doğru değil ama on yaşındayım, bırakın hayalini kurayım on yaşında olduğumun, tuhaf görünüyor ama yaklaşık on beş yıldır on yaşındayım, eğer bana inanmazsan teneffüste suratını dağıtırım” sözleriyle çocukluk yıllarını çoktan geride bırakmış olmasına karşın kendini hâlâ on yaşındaymış gibi gören bir adamın hikâyesini anlatıyordu ikili bize. 

Çocukları konu alan şarkılar denince Fransız popüler müziğinde akla gelen ilk isimlerden biri de Enrico Macias şüphesiz. Fransa’ya göç etmek zorunda kalmadan önce Cezayir’de bir süre öğretmenlik de yapan sanatçı, Malheur à celui qui blesse un enfant (Bir çocuğu incitene yazıklar olsun) adlı şarkısının haklarını UNICEF’e bağışlamasının ardından 1980’de Birleşmiş Milletler tarafından “Barış elçisi” unvanına layık görülmüştü. Söz konusu parça dışında repertuarında; La courte échelle, Deux ailes et trois plumes ve tabii ki Enfants de tous pays gibi çocuklar için yazılmış pek çok şarkısı bulunuyor Enrico Macias’ın. Bunlardan biri olan Ouvre-moi la porte’u oğlu Jean-Claude ile birlikte seslendirmiş sanatçı. Parçada, Jean-Claude babasına, “Sen anahtarı olan, kapısını aç bana, dünyanın en büyük okulunun” diyerek ondan hayata atılmasına yardımcı olmasını istiyor, babası da ona iyi bir meslek seçip onu tutkuyla yapması, doğayı, insanları ve hayvanları sevmesi, yaşamından umudu eksik etmemesi ve iyiyle kötü arasında tercih yapmayı öğrenmesi yönünde tavsiyelerde bulunuyor. 

Claude François ile o dönemde sanatçının muhasebeciliğini yapan Nicole Gruyer’in küçük kızı Frédérique'i bir araya getiren Le téléphone pleure adlı parçanın sözleri Frank Thomas, müziği ise bu yılın Mart ayında aramızdan ayrılan Jean-Pierre Bourtayre imzasını taşıyor. Şarkıya, Amerikalı country müzik sanatçıları George Jones ve Tammy Wynette’in, kızları Tina ile birlikte seslendirdikleri, bir baba-kızın telefon konuşmasını konu alan 1974 tarihli The Telephone Call adlı parça esin kaynağı olmuş. Parçanın Fransızca versiyonunda yine bu tema işlenmesine karşın başrolde Al Pacino’nun yer aldığı 1973 tarihli Scarecrow (Korkuluk) filmindeki bir sahneden alınan ilhamla, bu kez küçük kızın telefonda konuştuğu kişinin babası olduğunu bilmediği vurgulanmış. 1974’ün Ekim ayında 45’lik olarak piyasaya çıkan parça, bir milyonun üzerinde bir satış rakamına ulaşırken Claude François ertesi yıl şarkıyı İngilizce ve İspanyolca olarak da kaydetmiş. Parçanın 1975’te Domenico Modugno tarafından Piange il telefono adıyla kaydedildiğini de hatırlatalım.

Çocuklarla birlikte söylenen bu tip şarkıların yanı sıra, sanatçıların çocukluk günlerine duydukları özlemi dile getirdikleri pek çok şarkı da mevcut. Örneğin 1967 tarihli Les ballons rouges adlı parçasında Serge Lama, hem hüzün hem de özlemle anıyordu çocukluk dönemini ve hiç kırmızı balonları olmasa da, deniz kıyısında hiç tatil yapmamış da olsa, arkadaşlarıyla misket oynamasa da, daha o zamanlardan, başkalarının kendisiyle ilgili ne düşündüğünü önemsememe gibi bir şansa sahip olduğunu dile getiriyordu. Parçayı da “Hiçbir şey istemedim, hiç bir şeyim olmadı, ama ne istiyorsam onu yaptım” sözleriyle bitiriyordu sanatçı. Les ballons rouges, Serge Lama’nın 1965’yte geçirdiği trafik kazası sonrasında ilk önemli çıkışını yapmasını sağlamıştı. Renaud imzasını taşıyan 1986 tarihli Mistral gagnant ise, yalnızca sanatçının en popüler şarkılarından biri olmakla kalmadı ve zamanla Fransız müziğinin en sevilen şarkılarından biri hatta belki de birincisi haline geldi. Parçada, kızıyla bir bankta otururken ona çocukluk günlerinden ve o dönemde severek yedikleri Mistral gagnant, Coco Boer ve Roudoudou gibi şeker ve tatlılardan bahsediyordu sanatçı özlem dolu bir şekilde. 

Çocuklarla ilgili yazılmış en güzel parçalardan biri de Yves Duteil imzasını taşıyor. 1977 tarihli Prendre un enfant adlı parçasında: “Bir çocuğunun elinden tutmak, onu yarınlara götürmek için, onun her adımına güven vermek için. Bir çocuğun elinden tutmak ve ona şarkılar söylemek, akşam karanlığında uykuya dalsın diye. Bir çocuğun elinden tutmak, bir yandan yolun sonuna bakarak, bir çocuğu kendisininkiymiş gibi kabul etmek” sözleriyle müzikseverleri derinden etkilemişti sanatçı. Parça, 1987’de aylık Notre temps dergisi tarafından 20.yüzyılın en güzel şarkısı seçilirken ertesi yıl da SACEM (Söz yazarı, Besteci ve Yapımcılar Derneği), RTL ve Canal+ tarafından yüzyılın en iyi şarkılarını belirlemek için yapılan bir ankette zirvede yer almıştı. 45’lik olarak yayınladığı 1978 yılında Fransa’da, Bee Gees, Karen Young ve Barry Manilow’u geride bırakarak listelerin bir numarasına oturan şarkı, ilerleyen yıllarda Monika Martin, Nana Mouskouri, André Rieu ve Joan Baez gibi isimlerce farklı dillerde de yorumlanmıştı. 

Fransa’da kırk üç yıldır çocukların korunması amacıyla faaliyet gösteren bir organizasyondan bahsedelim biraz da. Benzer amaçlarla kurulan 80 kadar derneği bir araya getiren La voix de l’enfant (Çocuğun sesi) adlı bu organizasyon, Fransa’da ya da dünyanın herhangi bir ülkesinde bulunan zor durumdaki çocuklara, çocuk haklarına uygun şartlar altında büyüme imkânı sağlamayı hedefliyor. Çocuğa yönelik şiddete karşı da mücadele eden dernek, farkındalığı artırmayı, bilgilendirmeyi ve siyasi liderlerin çocukları korumak için gereken önlemleri almasını teşvik ediyor. 2012 yılında, aralarında Yannick Noah, M. Pokora, Grégoire, Jenifer ve Anggun gibi isimlerinde bulunduğu kırk kadar sanatçı, bu organizasyon yararına bir araya gelip Je reprend ma route adlı parçayı seslendirdi. Söz konusu parça, aynı yıl satışa sunulan “Les plus belles chansons d’enfance”  (En güzel çocukluk şarkıları) adlı kolektif albümde de yer alıyordu. 

Fransa’da geçmiş yıllarda çocuklara yönelik birçok müzikal de sahneye konuldu. Bunların arasında en fazla tanınanlardan biri Philippe Chatel imzasını taşıyan Émilie Jolie kuşkusuz. İlk olarak 1984’te sahnelenen eser, Émilie Jolie adlı küçük bir kız çocuğunun hikâyesini anlatıyor. Anne babası evden çıktıktan sonra karanlıktan korktuğu için yatağına giren Émilie, burada yerde bulduğu resimli kitabın sayfalarının arasına dalıyor. Müzikalin orijinal kadrosunda Henri Salvador, Georges Brassens, Sylvie Vartan, Françoise Hardy, Alain Souchon, Laurent Voulzy ve Eddy Mitchell gibi isimler bulunuyordu. Esere ait şarkıların yer aldığı 1979 tarihli albümdeki Chanson du hérisson (Kirpinin şarkısı) isimli parçada, Émilie'nin sevilmek istenen ne var ki dikenleri yüzünden kimsenin sevemediği bir kirpiyle karşılaşması anlatılıyordu. Şarkıda kirpiyi Fransız şansonunun sembol isimlerinden Georges Brassens seslendiriyor, bir başka efsanevi isim olan Henri Salvador da anlatıcı rolünü üstleniyordu. Émilie Jolie ise, o dönemde on yaşında olan Séverine Vincent tarafından seslendirilmişti.. 

İlk başta da belirttiğimiz gibi, 1980’de Birleşmiş Milletler tarafından barış elçisi ünvanlına layık görülen Enrico Macias, kariyerinin daha ilk başlarından itibaren seslendirdiği şarkılarla insanları sevgiye, barışa ve kardeşliğe davet etmişti. Sanatçı, 1963 tarihli ilk albümünün öne çıkan parçalarından biri olan Enfants de tous pays’de; “Dünyanın tüm çocukları, uzatın yaralı ellerinizi, sevgiyi ekin ve hayat verin, her ülkeden ve her renkten çocuklar, sizin kalbinizde bizim mutluluğumuz yatıyor” sözleriyle barışın ve umudun çocukların ellerinde olduğunu belirtiyordu. Enrico Macias bu şarkıyı zaman zaman sahnede çeşitli çocuk korolarıyla birlikte seslendiriyor. Örneğin en son 2019’da, İstanbul’da verdiği konserin sonunda, ona Bilfen Okulları'ndan yaşları 13-14 arasında değişen 40 korist ve 20 kemancıdan oluşan bir öğrenci korosu eşlik etmişti. 1989 Olympia konserinde ise şarkıyı Les Petits Chanteurs d'Asnières adlı çocuk korosu eşliğinde seslendirmişti sanatçı.