25 Ocak 2008Referans Gazetesi
Petrol fiyatlarının 2000'lerde yükselmeye başlaması dünyada epeyce değişikliğe yol açtı. Petrolü olan Arap ülkelerinde büyük fonlar birikti. Ancak bu ülkeler, çeşitli nedenlerle bu fonların tamamını kendi ülkelerinde kullanamadıkları için fon ihraç eder hale geldiler. Müşteri bulmakta zorlanmadılar da. Hele son gelişmeler bu fonlara olan talebi iyice artırdı.
Petrol fiyatlarındaki artıştan yararlanan bir başka ülke de Rusya. O da sermaye ihraç ediyor. Ancak Rusya'da petrol fiyatlarıyla ilişkilendirilebilecek asıl büyük değişiklik, bu ülkenin dünyadaki konumuna ilişkin taleplerinde oldu. 2 yıldır başta Devlet Başkanı Vladimir Putin olmak üzere pek çok yetkili, bu amaçla, Rusya'nın askeri gücüne gönderme yaparak konuşmaya başladı. Yanlış anlaşılmasın: Rusya silahlanmaya dünyada en çok para harcayan ülke değil. Rusya'nın askeri harcamaları ABD, Çin, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerden epeyce az. Hatta ABD'ninkinin onda biri! Ama son yıllarda çok hızlı artıyor.
Siyasal düzeyde askeri güce gönderme yapan konuşmalar çeşitli amaçlarla yapılabilir. Bu, ülkenin vatandaşlarına güven vermekten uluslararası ortamda ağırlığını hissettirmeye kadar değişebilir. Ancak söylenen sözlerin ağırlık taşıyabilmesi için gözlerin de söylenenleri destekleyecek olgulara tanık olması gerekir. Bu görev de Rus silahlı kuvvetlerine düşüyor. Çeşitli gösteri ya da manevralarla varlık ve güçlerini sergiliyorlar.
Bu hafta başından itibaren bu gösterilere bir yenisi eklendi. Önce pazar günü, Moskova saatiyle 16.30'da, Kuzey Atlantik'te toplanan Rus donanmasına katılan Rusya'nın Karadeniz Filosu'nun amiral gemisi Moskova kruvazörü 2 adet P-500 Bazalt tipinde, 550 km menzilli ses ötesi hızla uçabilen, nükleer başlıklı seyir füzesi atarak hedefleri vurdu. Salı günü Rusya'nin Saratov şehri yakınlarındaki Engels Hava Üssü'nden kalkan iki dev TU-160 bombardıman uçağı, hiçbir ülkenin hava sahasını ihlal etmeden, 2 NATO ülkesinin (İspanya ve Fransa) arasında kalan, Biskay Körfezi'ne geldi ve füze deneme atışı yaptı. Rus filosunun daha sonraki manevralarına ise TU-160, TU-95MS, TU-22M3 bombardıman, IL-78 tanker ve A-50 erken uyarı uçaklarından oluşan daha büyük bir Rus hava gücünün katılacağı bildirildi.
"Soğuk Savaş" döneminde Sovyet donanması hiç Biskay Körfezi'nde manevra yapmış mıydı? Bilemiyorum. Ama Rusya o yıllardan bu yana ilk defa bu büyüklükte ve uluslararası sularda geniş alana yayılmış bir manevra yapıyor. Gemiler, onlara eşlik eden ve bir kısmı da filonun sancak gemisi olan Amiral Kuzntesov'da konuşlanmış olan uçaklar Kuzeydoğu Atlantik'ten Akdeniz'e kadar uzanan çok geniş bir alanda manevra yapıyorlar. Tabii her şey uluslararası hukuk kuralları içinde oluyor. İlgili ülkelere önceden haber veriliyor. Hatta İtalya donanmasıyla olduğu gibi, ortak manevra da yapılıyor. Toplam 71 gün sürecek olan bu gösteriyle Rusya'nın dünya ölçüsünde bir oyuncu olduğu tekrardan zihinlerde yer etmesi sağlanmaya çalışılıyor.
Bütün bunların arkasında bir siyasal iradenin yattığı apaçık. Bu olayların zamanlamasının Rusya'daki iç siyasal gelişmelerle ilgisinin olduğunu düşünmek için de epeyce neden var. Ancak daha da açık olan Rusya'nın böyle bir pahalı gösteriyi yapabilmesine (ve sürdürme niyetinde olmasına) olanak sağlayan gelişmenin son yıllarda petrol fiyatlarındaki sürekli yükselme olması.
