Bu hafta Açık Bilinç’te konumuz, Cumartesi günü yayımlanan 676 sayılı KHK ile kaldırılan rektörlük seçimleri ve akademik özerklik. Konuğumuz, 1992-2000 döneminde Boğaziçi Üniversitesi rektörü olan ve ülkemizde hem devlet hem de vakıf üniversitelerinin idari prosedürlerini yakından bilen bir isim, Prof. Üstün Ergüder.
1992’den bu yana üniversitelerde öğretim üyeleri seçimle altı aday belirliyor, YÖK adayları üçe indirip atama için Cumhurbaşkanı'na iletiyordu. 676 sayılı KHK ile üniversitelerde rektörler artık öğretim üyelerince seçilemeyecek. Rektör, doğrudan YÖK önerisiyle Cumhurbaşkanı tarafından atanacak.
Yani, hayatında belli bir üniversitenin kampusuna ayak basmamış bir kişi, 3 yıl profesörlük yapmış olması kaydıyla, o üniversiteye rektör olarak atanabilir.
Bu yeni kural, özünde, devlet üniversitelerinin yanı sıra vakıf üniversiteleri için de geçerli: Vakıf üniversitelerinde de rektörleri cumhurbaşkanı atayacak!
Hatırlayacağınız gibi, rektörlük seçimlerinin kaldırılması yakın zamanda TBMM gündemine gelmiş ama daha sonra AKP tarafından geri çekilmişti. Daha sonra, CB Erdoğan ve YÖK başkanı Yekta Saraç, rektörlük seçimlerinin değişmesi gerektiğini 18 Ekim'de tartışmaya açar gibi göründü. Oysa biraz dikkatlice bakınca görüyoruz ki, KHK 676 bu konu yeniden gündeme getirildiğinde çoktan Bakanlar Kurulu’nca görüşülmüş ve 3 Ekim'de karara bağlanmış durumdaymış.
Bu da, 2002 AKP Seçim Beyannamesi'nden bir alıntı: "Her kademedeki akademik yöneticinin seçimle işbaşına gelmesini sağlayacak yasal düzenlemeler yapılacaktır." [Referans: TBMM arşivi.]
YÖK,1980 darbesi sonrası Prof. İhsan Doğramacı başkanlığında kurulmuştu. KHK 676 ile akademik özerklik açısından o günlerin de gerisine düşüldü.
Yeni düzenlemenin ilk uygulanacağı yer muhtemelen Boğaziçi Üniversitesi olacak. Boğaziçi’nde 12 Temmuz'da yapılan seçimlerde 403 oyun 348'ini alan Prof. Gülay Barbarosoğlu'nun hala atanmamış olması dikkat çekiyordu. Boğaziçi Üniversitesi Hak İhlalleri Öğrenci Birimi'nin, rektörlük seçim sonuçlarına saygı duyulması çağrısını ve hazırladıkları videoyu şuradan izleyebilirsiniz.
https://www.facebook.com/bounHakIhlalleri/
Boğaziçi Üniversitesi’nin her yıl yüksek öğretim kurumları sıralaması yapan "U.S. News & World Report" tarafından 2017’de dünyanın 166., Türkiye'ninse 1. global üniversitesi seçildiğinin altını çizmek gerekiyor:
Boğaziçi University in Turkey | US News Best Global Universities
Özgür ve demokratik düşüncenin yuvası olması gereken üniversitelerle ilgili düzenlemenin kamu önünde ya da TBMM’de tartışmaya açılmadan, OHAL çerçevesinde ve kapalı kapılar ardında bir KHK ile hayata geçirilmiş olması da ayrı ve ciddi bir sorun.
Kimi hukukçuların, üniversitede rektörlük seçimleriyle ilgili düzenlemenin KHK ile yapılmasının Anayasa'ya aykırı olduğunu savunduklarını da ekleyelim. Örneğin, Avukat Turgut Kazan, “Rektörlük seçiminin OHAL ile ne ilgisi var? O zaman başkanlık için de KHK çıkarın,” diyor.
Hukukçulardan KHK tepkisi: Rektör seçiminin OHAL’le ne ilgisi var?
Hatırlayanlar olabilir, geçen sene Barış için Akademisyenler bildirisinin gündeme gelmesinden sonra üniversitelerde özgür düşünce ve akademik özerklik konusunda 5 programlık bir seri yapmıştık. İlgilenebilecekler için bağlantıları aşağıda:
Bu hafta Prof. Cem Say'la bilgisayar bilimlerinin kanser araştırmalarına katkısını konuşacağımızı duyurmuştuk. Bu programı gündem nedeniyle 15 Kasım'a erteledik, özür dileriz.
Haftaya, 8 Kasım ABD Başkanlık seçimleriyle ilgili özel bir program yapacağız. Daha sonra da hayvanlarda müzik kognisyonunun evrimi serisi gelecek.
