Bu hafta Açık Bilinç'te Koç Üniversitesi’nden Prof. Sami Gülgöz’le Türkiye'nin PISA sonuçlarını ve ülkemizdeki eğitim sistemini konuştuk. PISA skorları neyi ölçüyor, eğitim sistemimiz hakkında bize ne söylüyor? Eğitimde dünya ortalamasının altında yer almamızın sebepleri neler?
Açık Bilinç'te geçen hafta BEPAM’dan Dr. Ziya Toprak ile yüksek öğretimdeki sorunlara değinmiştik. Bu hafta, seriye devam ederek, eğitim sistemimizin giriş seviyelerine baktık.
Bu hafta programımızda konuk olan Prof. Sami Gülgöz, bilişsel psikoloji alanında uluslararası bilimsel çalışmalarının yanısıra, hem dekan hem eğitimci kimliğiyle de öne çıkıyor. Eğitim Reformu Girişimi, Türk Eğitim Vakfı, Anne Çocuk Eğitim Vakfı, ve Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı gibi birçok eğitim kuruluşuyla projeler yapan Gülgöz, programda PISA sonuçları değerlendirmesinin yanısıra, 2015 bulguları üzerine yaptığı analizleri de paylaştı.
Türkçe Açılımı “Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı” olan PISA (Programme for International Student Assessment), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından üçer yıllık dönemler hâlinde, 15 yaş grubundaki öğrencilerin kazanmış oldukları bilgi ve becerileri değerlendiren bir araştırma projesidir.
Fen, matematik, ve okuma/anlama alanında dünya ülkeleri kıyaslamalarına, PISA sitesinden ulaşılabilir: http://www.oecd.org/pisa
Her üç yılda bir yapılan PISA değerlendirmelerine baktığımızda, ülkemizin son 12 yılda dünya sıralamasında giderek gerilediğini ve 2015 itibarıyla her üç alanın üçünde de (Fen / Matematik / Okuma) 2003'ten bile daha geriye düşmüş olduğumuzu da görüyoruz.
PISA, 2015'de 72 ülkeden 500 bini aşkın 15 yaşında öğrenciyi sınavdan geçirdi. Bu ay açıklanan PISA sonuçları, ülkeler arası kıyaslamalı değerlendirmede Türkiye hakkında başarısız ve kaygı verici bir tablo sunuyor. Türkiye’nin dünya ortalamasına oranla durumu gösteren üç görsel şöyle.
[Kırmızı: Ortalama altı / başarısız - Yeşil: Ortalama üstü / başarılı]
PISA, sınav sonuçlarının yanısıra ülkelerdeki öğrenci başına eğitim harcaması,toplumsal statü, dine verilen önem gibi faktörlere de bakıyor.
Örneğin, 2015 PISA sonuçları, dünyada ülkeler arası öğrenci başına ayrılan harcama ile fen, matematik, ve okuma skorları arasında bir bağıntı (korelasyon) gösteriyor: Eğitim harcamaları arttıkça, skorlar yükseliyor. Tersine bir bağıntıysa, ülkelerde dine verilen önem arttıkça, skorların düştüğünü gösteriyor.
Konuyla ilgili çok sayıda kaynak var. PISA 2015 sonuçları üzerine detaylı başka değerlendirmeleri twitter.com/pisa_turkiye hesabında görmek mümkün.
Eğitim Reformu Girişimi direktörü Batuhan Aydagül’ün değerlendirmesi de şöyle.
Eğitim Reformu Girişimi’nin konuyla ilgili iki raporunu da aşağıda:
Öncelikli İhtiyaçları ve Çözüm Önerileri
