Kolombiya’nın soldan gelen ilk başkanı: Gustavo Petro

Latin Amerika’da yeniden sol, sosyal demokrat, çevreci bir dalga

Ufuk Turu bu hafta, sol çevreler açısından önemli (Ömer Madra’nın ifadesiyle “umutlu” bir adım) kabul edilebilecek Kolombiya’daki gelişmelerle Ahmet İnsel tarafından açıldı. İnsel, iki ay önce gerçekleştirilen seçimlerin bir sonucu olarak, ülkenin soldan gelen ilk başkanı Gustavo Petro’nun göreve başladığını belirtti ve İspanya kralının da yer aldığı, yaklaşık yüz bin kişinin katılımıyla yemin töreninin gerçekleştirildiği bilgisini ekledi. Aynı zaman içerisinde başkan yardımcısı olarak Francia Marquez’ in de göreve başladığını ifade eden İnsel, Gustavo Petro’nun şu ifadelerine yer verdi; “Ne iki farklı ülke ne de birbirinden ayrılmış iki toplum istiyorum Kolombiya’da, güçlü, adil, birleşmiş bir Kolombiya istiyorum, sorunlarımız karşısında bize meydan okuyan bir birlik ve asgari uzlaşmanın olmazsa olmaz gerekli olduğuna inanıyorum.”

İnsel, Petro’nun değindiği dört temel konuyu şu şekilde aktardı:

• 2016’da FARC gerillaları ile gerçekleştirilen, önceki süreçte tam olarak uygulanmayan barış anlaşmasının bütünüyle yürürlüğe konması ve diğer taraftan anlaşma yapılmayan ve silahlı mücadelesini sürdüren Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) isyancılarıyla da diyalog başlatılması,
• Uyuşturucu ticaretiyle mücadelede yeni uluslararası anlaşmalara ve stratejilere ihtiyaç duyulması, üretime baskının artması ve talebin azaltılması yönünde çalışmaların yapılmasının gerekliliği ve Petro’nun konuya hassasiyeti, uyuşturucu ile mücadelede şimdiye kadarki politikalarda yetersiz kalınması ve bunun mafyayı güçlendirmeye yaraması,
• Pek de iyi gitmeyen ekonomi ile ilgili olarak, işsizliğin yüzde 12 civarında olup, yoksulluk oranının yüzde 40 civarında, enflasyonun ise artarak yüzde 10’a ulaşmış durumda olması,
• Amazon bölgesi ülkelerinin de en önemli sorunlarından bir tanesi olan Amazon Ormanları’nın yaşadığı yıkım ve bu konuda uluslararası bir fon oluşturulup, bölge insanının bu fonun kullanımında asıl aktör olması yönündeki tasarım. 

Birçok kadının bakan olarak atandığı yeni Kolombiya hükümetinde, kadın hareketlerinin yükseldiğinin bilgisini veren İnsel, önümüzdeki ekim ayında Brezilya’ daki seçimleri yüksek olasılıkla Lula Da Silva’nın alacağı yönündeki öngörüsünü aktararak, Latin Amerika’da yeniden sol, sosyal demokrat, çevreci bir dalganın yüksek ihtimal yerleştiğinin üzerinde durdu. İnsel, solu iktidara taşıyan, yeni dalga sol hareketinin çevre ve kadın konularında yüksek hassasiyet taşıdığını ve yolsuzluğa, işsizlik artışına yüksek tepki gösteren genç kuşaklardan oluştuğunu belirtti.

Yunanistan’da basın özgürlüğü ihlalleri ve istifalar

Yunanistan’da iki gazeteci ve kamuoyu araştırmalarına göre üçüncü parti konumundaki Panhelenik Sosyalist Hareket'in (PASOK) lideri Nikos Androulakis’in telefonlarının izinsiz olarak dinlenmesi üzerine, geçtiğimiz cuma günü hükümet genel sekreteri, aynı zamanda Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in yeğeni Grigoris Dimitriades ve istihbarat örgütü başkanının istifa ettikleri bilgisini aktaran İnsel, basın özgürlüğü konusundaki endişelerin ve gerilemenin altını çizdi.  İnsel, Miçotakis’in bu konuda herhangi bir bilgisinin olmadığına dair söyleme ve istihbarat örgütünün doğrudan kendisine bağlı olmasından kaynaklanan ironiye dikkat çekerken, dinleme hadisesindeki programın 14 milyon olduğunu, yani ciddi bir bütçe ve alım süreci gerektirdiğini, AB içerisinde de böyle bir gidişatın endişe verici olduğunu belirtti.

Ömer Madra, MeRa25 Partisi’nin, 2019 yazından bu yana parlamento içerisinde ve dışarısında, Miçotakis ve hükümetinin ülkeyi Viktor Orban’nın Macaristan’ına benzetmeye yönelik siyasi tercihini kınadığına yönelik açıklamalarına yer verdi. Madra, ek olarak MeRa25’in, milletvekillerinin barışa yönelik eylemlerinin engellenmesi, göçmenlere yapılan kötü muameleler, gazetecilere yönelik zulüm, gereksiz polis şiddeti, suç şebekeleri ve şimdi gerçekleşen hak ihlallerine yönelik bir dizi mesajını aktardı.

Erdoğan ve Putin'in Soçi görüşmesi

İnsel, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Soçi’deki görüşme sonrasında, ilginç bir şekilde konuyla ilgili bir basın açıklaması, resmi açıklama yapmadıklarını belirtti. İnsel, “Rusya’nın stratejisinin, Türkiye’ye Esat yönetiminin meşru yönetim olduğunu kabul ettirmek stratejisi olduğunu biliyoruz.”dedi ve büyük ölçüde bu konuda bir adım olabileceği bilgisini verdi. İnsel, Türkiye’nin tavrının ne olacağını şu aşamada belirtmenin çok mümkün olmadığını söyleyerek, Rus makamlarının terörle mücadele adı altında Türkiye’nin himayesindeki bölgeleri de gündeme getirdiklerinin altını çizdi.

Çin, Amerika ve Rusya denkleminde Tayvan sorunu

“Çin Halk Cumhuriyeti’nin, Tayvan’ı yirmi üçüncü Çin eyaleti ilan etmesinin ardından, bugün Tayvan, bazı ülkelerin tanıdığı bazı ülkelerin tanımadığı bir konumda yer almaktadır.” diyen İnsel, Tayvan’ın hiçbir zaman Çin Halk Cumhuriyeti’nin toprağı olmadığını belirtti. Bir dizi gözlemcinin ifadesine yer veren İnsel; “Özellikle Çin’in kendi iç sorunları giderek arttığı için ve Xi Jinping’in ülke içerisindeki iktisadi kriz bunalımının yükseldiği bu dönemde Tayvan konusunun daha şiddetle gündeme getirilmeye çalışıldığı”ifadesinde bulundu. İnsel, Amerika’nın Çin ile mücadelesinde Tayvan’ı koz olarak kullandığını, Amerika’nın, Rusya-Ukrayna sorununa bu perspektifte yaklaştığını ve aynı gerginliğin 1995-1996 yıllarında Tayvan’da cumhurbaşkanının ilk defa halk oylaması ile seçilmesi öncesinde yaşandığını hatırlattı.

İnsel, Orta Afrika açısından siyasi ve iktisadi olarak önemli bir nirengi noktası olan Kenya’da; Cumhurbaşkanlığı seçimleri, parlamento seçimleri, eyalet valilerinin seçimleri ve kadın temsilcilerin seçimleri olacağı ve bunun önümüzdeki hafta değerlendirmesinin yapılacağı bilgisini aktararak programı sonlandırdı.

(Program özetini hazırlayan gönüllümüz Burcu Baydar'a teşekkür ederiz.)