 | haz. Müge Gürsoy Sökmen, Başak Ertür Edward W. Said Anısına Barbarları Beklerken çev. Doğan Şahiner, Sona Ertekin Metis Yayınları, 2010, 251 s. |
Kitapta, 2007’de Metis Yayınları ile Boğaziçi Üniversitesi'nin ortaklaşa düzenledikleri -kitapla aynı adlı- konferansta sunulan bildiriler bir araya getirilmiş. “Edward Said’i anmak, engin birikimini ve ufuk açıcı külliyatını yeniden düşünmek” amacıyla düzenlenen konferansta sunulan bildiriler dört başlıkta toplanmış: Said’in edebiyat eleştirmeni kimliğinin ön plana çıkarıldığı bildiriler “Edebiyatın Gücü” başlıklı ilk bölümde yer alıyor. “İktidara Hakikati Söylemek” ve “Filistin Sorunu” adını taşıyan ikinci ve üçüncü bölümdeki bildiriler ise, Said’le ilgili belki de en bilindik konuda odaklanıyor. Son bölümde bir araya getirilen bildirilerde de, günümüze Edward Said’in gözüyle bakılmaya çalışılmış.
 | Edward Hallett Carr Karl Marx: Bağnazlık Üzerine Bir Araştırma çev. Uygar Kocabaşoğlu İletişim Yayınları, 2010, 367 s. |
Karl Marx’ın yaptıklarıyla, yapıtlarıyla ilgili Türkçede de pek kaynak sıkıntısı çekildiği söylenemez, ama aynı zamanda, bütün bunların yeterli olduğunu iddia etmek de pek mümkün değil. Ardında bıraktıklarını düşündüğümüzde; siyasal, sosyal, toplumsal, ekonomik vd alanlarda karşılaşılan her yeni gelişmeyle birlikte yeni şeyler söyleme ya da daha önce söylenenlere yeni şeyler ekleme ihtiyacı her zaman olacak gibi görünüyor. Böylelikle, kitapçı raflarına Marx’la ilgili yeni eklenen her kitabın dikkat çekeceğini söylemek yanlış olmaz. Bu durum, Marx’ın yaptıkları ve yapıtlarıyla ilgili olanlar kadar, yaşamına dair bilgiler içeren -nispeten daha az sayıdaki- kitaplar, biyografiler için de geçerli. Dolayısıyla, Edward Hallett Carr’ın kaleme aldığı biyografi de, sanki daha önce hiç Marx biyografisi yayımlanmamış gibi, aynı ilgiyle karşılanacaktır diyebiliriz. Üstelik, kitabın “ilginçliği” de bunu daha olanaklı kılıyor...
Edward Hallett Carr gibi, özellikle, yine İletişim’den çıkan Tarih Nedir? isimli kitabıyla ya da bir seri şeklinde Metis Yayınları tarafından yayımlanan Bolşevik Devrimi kitaplarıyla, uzun zamandır tarihi, Sovyet Rusya’yı bir anlamda bize “öğreten kişi” konumundaki birinin, Marx hakkında ya da örneğin diyalektik materyalizm konusundaki –bu kitaptaki- kimi düşünceleri şaşırtıcı gelebilir. Hele ki, Stefan Zweig’ın Balzac biyografisine benzer bir biyografi okunacağı düşüncesiyle ele alınmışsa... Kitabın çevirmeni Uygar Kocabaşoğlu da kaleme aldığı “Sunuş” yazısında, daha çok bu durumu ön plana çıkarmış; “Sunuş”un merkezi figürü de Marx değil, Carr olmuş. Alt başlığına atfen, “bağnazlık üzerine bir araştırma” olarak hayli bağnaz bir eser şeklinde nitelendirilenkitaba belki de bu yönden yaklaşılmalı; Kocabaşoğlu’nun aktardıklarıyla: “Yazarlığı ve diplomatlığı birlikte yürütmeye çalışan Carr Bakunin [biyografisini] yayınlamakta kararlıydı ama yayıncı bulamıyordu. O kitabın yerine bir yayınevi (J.M. Dent & Sons Ltd.), ölümünün ellinci yılı yaklaşmakta olan Karl Marx’ın biyografisini yazmasını önerdi. ‘Marx hakkında önemli olan hemen hemen hiçbir şeyi bilmeden’ diyor Carr, ‘şeytana uydum.’ Ve devam ediyor: ‘Hiçbir şey anlamadan Kapital’in ilk cildini, Brumaire’i ve Gotha Programı’nı, Lasaille’in hayatını ve pek çok yardımcı malzemeyi okudum ve işe giriştim. Bu aptalca bir girişimdi ve aptalca bir kitap ortaya çıktı.’ [Edward Hallett Carr’ın] biyografisini yazan Haslam’a göre kitap ‘hem bir hayli önyargılı hem de yanlış-bilgilerle’ doluydu ama Dostoyevski [biyografisinde] olduğu gibi, Karl Marx: Bağnazlık Üzerine Bir Araştırma da, ortaya çıkan nihai ürün açısından değil, ama araştırmanın yazar üzerinde yaptığı etki açısından önemliydi. Karl Marx, 1934 yılında yayınlandı ve Carr’ın historiyobiyografisinde adeta var ile yok arasında bir yer edindi. Bununla birlikte tarih yazıcılığında yapılması gerekenleri değil de yapılmaması gerekenleri göstermesi açısından bir yere sahip olduğu ileri sürülebilir.”
 | Kapital Manga Cilt 2 özgün eser: Karl Marx mangalaştıran: Variety Art Works – East Press çev. H. Can Erkin Yordam Kitap, 2010, 192 s. |
Kapital Manga’nın ikinci cildinde, Kapital’deki meta-para-artık değer ya da kapitalist toplumun yapısı gibi önemli başlıklar, bir peynir fabrikasındaki üretim süreçleri etrafında öyküleştirilerek anlatılmaya çalışılmış. Kapital’in, Japon yayınevi East Press’in mangalaştırdığı bu versiyonu, söz konusu kavramlarla ilgili elbette bir fikir veriyor; ama göz ardı edilmemesi gereken, benzeri uyarlamaların orijinal eserlerden farklı oldukları, adı üstünde, uyarlama oldukları...
 | Gülten Kazgan Bir İktisatçının Tanıklıkları yay. haz. Göksun Yazıcı İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2009, büyük boy, 320 s. |
İktisat-İşletme bölümlerinde eğitim görmüş ya da özellikle akademik olarak da iktisatla ilgilenmiş olanların, bir noktada mutlaka karşılaşmış oldukları bir ismin, Gülten Kazgan hocanın altmış yıllık öyküsü... Bir yaşam öyküsü değil belki; Kazgan’ın bir iktisatçı olarak mesleğe ilk adım atışından, yani İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi birinci sınıfında öğrenciliğinin başladığı Ekim 1946’dan 2006’ya kadarki 60 yılı kapsayan dönemde, yaşadıkları, karşılaştığı olaylar ya da kişiler hakkındaki görüş ve değerlendirmeleri yer alıyor. Ama elbette Kazgan’ın iktisat bilimiyle bu kadar iç içe geçmiş bir yaşam sürdüğü düşünüldüğünde, bu hatırat kitabını bir biyografi olarak da okumak mümkün.
