10 Mayıs 2010Hürriyet Gazetesi
Eskiden Milli Eğitim Bakanlığı'nın ücretsiz dağıttığı coğraya kitaplarına bakıp, bana göre yanlışları gündeme getirirdim. ÖSYM'nin 2010 YGS sınavındaki “kasırga” sorusunu görene kadar bunu unutmuştum. “Kasırga” beni coğrafya 9, 10 ve 12. sınıf kitaplarına savurdu. Bu kitaplar eskiye oranla daha iyi ama hâlâ problemli. Örneğin, coğrafya 9'da atmosfer, “şeffaf” küre olarak niteleniyor. Halbuki biz atmosferi “gaz” küre olarak biliyorduk. Yoksa şaka mı yapılıyor? Bilimsel bir yayında şaka, edebiyat ve mecazi benzetmeler yapılamaz...HER SAKALLI DEDENİZ DEĞİLDİR Daha da kötüsü “nem oranı” gibi bir türlü düzeltilemeyen yanlış bir sürü kavram olması. Aslında “bağıl nem” diye İngilizceden tercüme edilebilecek olan “relative humidity” havadaki nem miktarının bir ölçüsü de değildir. Diğer bir deyişle, yaygın olarak kullanılmasına rağmen bağıl nem havadaki nem miktarını göstermez. Bağıl nem, herhangi bir sıcaklıkta havanın denge buhar basıncına olan yakınlığı hakkında bir fikir verir. Çocuklarımıza bağıl nemi, mutlak nemin maksimum neme oranı diye öğretiyorlar! Mutlak nem basınç ve hacimle değişir, bu nedenle de kullanışlı bir parametre değildir. Diğer bir deyişle kimse bağıl nemi mutlak nemi kullanarak hesaplamaz. Mutlak nem, kitapta yazdığı gibi higrometre ile de ölçülmez. O, “nem oranı” değil olsa olsa “buhar basıncı oranı”dır. Bu kavramı bu şekilde yazıp çizenler hayatında bir kere bile onunla ilgili bir şey yapmamıştır! Ezbere bilim olur mu? Peki ezbere bilgi ile kitap yazılır mı?.. Rüzgarlar da acayip bir şekilde sınıflandırılmış ve böylece “tornado” tropikal rüzgar oluvermiş! Coğrafya 9'da tornado'yu “hortum” olarak Türkçe'ye çevirmeye çekinmişler. Maalesef ülkemizdeki İngilizce - Türkçe sözlüklerde hem hurricane, hem de tornado'nun Türkçe karşılığı olarak “kasırga” yazıyor. Böylece gerçekten konuyu bilmeyenler sözlüğe bakarak bunları aynı şeymiş gibi düşünüp yanlış tercüme ediyor. Böylece 12'nci sınıf coğrafya kitabının 5. sayfasında “Kasırga, hortum ya da tayfun aynı meteorolojik olayı anlatmakta kullanılan sözcüklerdir” deniliyor. Dokuzuncu sınıf coğrafya kitabının sözlüğünde ise “kasırga, şiddetli rüzgar” şeklinde tanımlanmış. Her sakallıyı dedem sanmak gibi her şiddetli rüzgara da kasırga denmez ki! Hiç olmazsa internette arama yapıp bunların resimlerine bir bakın!EN İYİSİ BU KONUYU OKUL KİTAPLARINDAN ÇIKARINHortum ya da tornado, tropikal bir rüzgar ise Türkiye, İngiltere gibi tropikal alan dışındaki ülkelerdeki olayları nasıl açıklayacağız? 10'uncu sınıf coğrafya kitabına göre (s.237) Türkiye'de kasırga olmazmış! Sadece sözlüğe bakıp hurricane, kasırga dersen olmaz tabi! Ama Türkiye denilen bu ülkede çok kuvvetli düz esen rüzgarlara bizim millet “kasırga koptu” filan der. Tropikal siklonların hepsine Türkçe'de kullanılan “tayfun” desek olmaz mı? Her meteorolojik olayı yerel adıyla anacaksak o zaman ABD'deki yağmura “rain”, Almanya'dakine de “regen” demeliyiz. Yine internette “hortum” ve “kasırga” yazıp bir arama yapın bakalım Türkiye'de bunlar olur mu, kimse ölür mü, zarar gör mü? Bu bilgi çağında milyonlarca genç için kitap yazarken bilgi teknolojisini kullansak bir zahmet...Bu kitaplarda nem oranı ve kasırganın yanı sıra indirgenmiş izoterm haritası, yoğunlaşma, yağmur, Basra alçak basınç merkezi, risk, koriyolis, ekstrem olaylar, afet, taşkın, deprem uyarısı, çömel gibi kavramlarla birlikte bir çok inanılmaz yanlışlık var.Biliyorum ben ne yazsam boş! Coğrafya öğretmenlerimizin aldığı eğitimden ve kullandıkları kaynaklardan dolayı bu konuları doğru bir şekilde yazabileceklerine artık inanmıyorum. Zahmet edip bize sormadıklarına ve yapancı dildeki kaynaklara da bakmadıklarına göre, en iyisi sözel olan coğrafya kitaplarından (aslında fen ve matematik konusu olan) iklim ve meteoroloji konuları tümüyle çıkartılsın. Gereği için Sayın Milli Eğitim Bakanımızın bilgisine saygı ile sunarım.
