1 Şubat 2007Ebru Doğan
 |
Projeye tüm köy halkı sahip çıkıyor |
Haberimiz, bu soruyu sorup da harekete geçmiş bir köyün öyküsü.
İngiltere'deki Ashton Hayes köyünde yaşayan bin kişi, son bir yıldır hummalı bir faaliyet içinde: Ülkenin ilk karbonsuz köyü olmaya çalışıyorlar.
Daha doğrusu karbon üretimlerini azaltıp, ürettikleri kadarını da atmosferden geri çekerek, dünyaya zarar vermeyen bir yaşam sürdürmeye.
Projenin fikir babası Garry Charnock, her şeyin iki yıl önce bir edebiyat festivalinde dinlediği bir tartışmayla başladığını söylüyor.
Katılımcılar demiş ki: "Şimdi herkes bu salondan çıkıp iklim değişimi hakkında birşey yapsa, büyük yol alırız."
O da "Ne yapabilirim" diye düşünerek çıkmış.
Sonra bakmış ki, HSBC gibi, DHL gibi pekçok büyük şirketin atmosferde bıraktıkları karbon izini sıfırlama projeleri var.
"Onlar yaparsa, bizim köy de yapamaz mı?" diye sormuş kendine.
İşe çocuklardan başlamış. Okulda onlara 'geleceğin taşıtları' diye bir proje yaptırmışlar.
Çocukların heyecanının büyüklere de bulaştığını düşünüyor.
"İlk toplantıya, soğuk bir Ocak gününde 400 kişi geldi" diyor Garry Charnock, "Kimseler inanamadı. Bundan önce bizim köyde toplantılara 30, taş çatlasa 40 kişi gelirmiş."
İklim toplantısına gelen 400 kişiyse, köydeki yetişkin nüfusun yüzde 75'ini oluşturuyormuş.
İlk adım olarak Chester Üniversitesi'yle beş yıllık bir anlaşma yapılmış.
Üniversiteden gelen uzmanlar geçen Mayıs'ta köydeki 370 haneyi bir bir dolaşarak karbon üretimlerini hesaplamışlar.
 |  |
Köyün pub'ı da projeye canla başla katılmış |
Sonra da herkese, bunu azaltmaları için kişisel planlar hazırlamışlar.
Kimi enerji tasarrufu sağlayan ampuller takarak başlamış işe, kimi çift cam taktırıp, güneş panelleri takarak.
Isı kaçıran çatılar elden geçmiş. Evlere, okula güneş panelleri takılmış.
Bütün gün fişte duran televizyonlar, makineler fişten çekilmiş.
Köyün barında, yani pub'ında sigara satan makineden, bira soğutucularına kadar herşey elden geçirilip kullanılmayanlar kapatılarak elektrik faturasında ayda 250 sterlin tasarruf sağlanmış.
Bisikletine binenlerin, yürüyenlerin sayısı artmış.
Bir sürü fikir de sırada bekliyor: Yerel bir şirket, her gün Liverpool'a, Manchester'a çalışmaya gidenler haftada bir gün evden çalışabilsin diye köye ortak bir video-konferans sistemi kurmayı önermiş.
Bir elektrik şirketiyle de, ilerde kendi elektriklerini üretmek üzere anlaşma yapmışlar.
Henüz ne tür bir yenilenebilir enerji kaynağı kullanacaklarını bilmiyorlar.
Rüzgar mı daha verimli olur, talaştan elde edilen biyo-yakıt mı, onu araştırıyorlar.
Ama mühendis Garry Charnock, en gurur duyduğu projesini sorduğunuzda "Ben en çok, köy halkının birleşmesinden gurur duydum" diyor.
"Her şeyden önce müthiş eğlendik birlikte. Mesela gördük ki, bir toplumu harekete geçirmenin en iyi yolu, çocuklarını harekete geçirmek.
"Onlar okulda bu konuyla ilgilenirse, evde projelerini hazırlarken anne-babalarıyla, kardeşleriyle, dedeleriyle, babaanneleriyle tartışıyorlar.
"Dedeleri de diyor ki 'A biz de zamanında böyle yapardık bunu, eski alışkanlıklara dönmek lazım."
Çok konuşana bir deneyen
Aslında İngiltere'de pekçok köy, mahalle, semtte insanlar komiteler kurarak neler yapabileceklerini tartışıyor.
Ashton Hayes'in farkı, kendilerine 'ilk karbonsuz köy olma' gibi bir hedef koymuş ve 7'den 70'e herkesi bu çabaya katılmaya ikna etmiş olmaları.
Charnock sonuçta hedeflerine ulaşıp ulaşamayacaklarını, hatta bir fark yaratıp yaratamayacaklarını bilmediğini söylüyor.
|  |
Chester'daki köy bir ilki başarmayı hedefliyor |
"Ama önemli değil," diyor "İklim hakkında bu kadar konuşana, bir de deneyen lazımdı. Biz deneyelim, insanlar da isterlerse bize baksın, bize sorsun ve kendi deneylerini yapsın"
İngiltere'de Ashton Hayes projesine ilgi hakikaten de büyük oldu.
En az 20 köyün kendilerinden bilgi aldığını söyleyen Garry Charnock, dün de bir meclis komisyonuna bilgi verdi.
Bakalım bize de son bir mesajı var mı?
"Köyümüzde fark ettiğimiz şey şu oldu: İklim değişiminden kaygı duyan çok insan vardı. Ama kimse tek başına harekete geçmiyordu.
Çünkü 'Şimdi kalkıp çatıya güneş paneli koysam, komşular bana deli der' diye düşünenlerin sayısı epey fazlaydı.
Halbuki hep birlikte çalıştığımızda, herşey kolaylaştı.
Yani birlikte çalışsınlar ve tabii, işe çocuklardan başlasınlar. Onların heyecanı, hepimize yetiyor!"
http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2007/02/070201_green_village.shtml
