Cengiz Aktar'ın gündeminde İran'da yaşananlara dair yayınlanan rapor, Avrupa'daki grevler vardı.
(Bu bir transkripsiyondur. Metnin son hâli değildir.)
Bu haftanın Nereye Doğru programına halk protestoları ile giriş yapan Cengiz Aktar, İran’ da bu ayın başlarında yayınlanan, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinin tayin ettiği Javaid Rehman (raportör) tarafından yazılan raporu değerlendirerek başladı. Aktar, Rehman’ ın raporunun bir dolu işkence ve öldürmeyi (özellikle İranlı doktorlara atıfta bulunarak kadınların, kız çocuklarının yüzlerine, göğüslerine, cinsel organlarına pompalı tüfekle ateş edilerek hedef alındıkları aktarımı ile), 71’ i çocuk olmak üzere toplam 527 kişi öldürüldüğü, serbest bırakılan çocukların türlü işkencelere maruz kaldıklarını, Ocak ayından bu yana toplam 143 kişinin idam edilmiş olduğunu içerdiğini belirtti. Aktar, İran gibi genç bir ülkenin, yaş ortalaması yüksek, sınırlı bir grup tekelinde yönetiliyor olmasına vurgu yaparak, mevcut rejim için “artık uzatmaları oynuyorlar” ifadelerine yer verdi. Diğer yandan Aktar, uluslararası camianın varolan bu durumları pek önemsememelerine, hâlihazırda devam eden atom bombası anlaşmasına, Tahran yetkililerinin askeri amaçlarla yaptıkları nükleer çalışmalarda ki ilerlemelerine dikkat çekti.
1979’ dan bu yana İran’da pek çok kalkışma olduğunu belirten Aktar, çoğunun amacına ulaşmadan sönümlendiğini, ancak bu defa çıkan ayaklanmaların, isyanların çok uzun süredir devam ettiğini, tabandan geldiğini ve kolay kolay da sönümlenmeyeceğini ifade etti. Aktar, uzun yıllardır ambargo altında olan İran’ ın iktisadi açıdan çökmüş olduğunu söyleyerek, diğer yandan petrol ve gaz zengini bir ülkedir, dedi.
Fransa; Halk İradesine Karşı Geçen Emeklilik Yasası / Toprak Kalkışmaları ve Şiddet
28 Mart’ ta gerçekleşen genel greve ve Fransa’ da ki hareketliliğe değinen Aktar, emeklilik yaşı ile ilgili değişikliğin, halkın iradesine karşın (49/3 madde ile) meclisten geçirilmesinin ayaklanmaları daha da arttırdığını ve bir referandum gündeminin oluşmaya başladığını ( 4 milyon 900 bin vatandaşın imzası ile) belirtti. “Macron hükümeti oldukça zor durumdadır” ifadesini kullanan Aktar, sadece emeklilik yaşı kaosu değil, Fransa’ nın kuzeyinde polis ve jandarmanın oldukça şiddetli bir biçimde çevrecilere saldırması ile toplumun büyük bir kısmı tarafınca huzursuzluk yaratan “Toprak Kalkışmaları” gündemine değindi. Siyasetle hiç ilgisi olmayan insanların dahi varolan gündemleri kabul etmeyip, sokağa indiklerini, tabandan gelen bir hareketlenme olduğu bilgisini ekledi.
Britanya’ da Grev Dalgası
Aktar, Britanya’ da oldukça büyük bir grev dalgası var diyerek sözü Ömer Madra’ ya bıraktı. Madra; yüz küsur yıldır, İngiltere’nin gördüğü en büyük grevler diyerek, ayrı ayrı zamanlarda, farklı gruplarla bu grevlerin devam ettiğini belirtti. Özdeş Özbay, grevlerin hafta hafta (ayrı ayrı)gerçekleştiğini, toplu grevlerin sendikal yapılardan kaynaklı olarak İngiltere’ de pek de kolay gerçekleştirilemediğini hatırlattı.
Almanya’ da Kamu Çalışanları Grevde
Kamuda çalışan işçilerin grev hareketleri ile Almanya’ ya geçen Aktar, ülkede sendikaların güçlü bir yapıda olduğunu ve istenilen hakları elde edebileceklerini vurgulayarak, kamu çalışanları söz konusu olunca bu durumun pek de geçerli olamama ihtimali üzerinde durdu ve giderek sertleşen bir uzlaşısızlık olduğunu sözlerine ekledi.
Grevler İçerisinde Bir Seçim; Yunanistan
Aktar, tren kazasının ardılları şeklinde ifade ettiği grevlerin arttığından bahsederek, Kiriakos Miçotakis’in seçim tarihini (21 Mayıs 2023) açıklaması ile bu grevlerin daha da artabileceğini belirtti. Aktar, “Kamudaki muazzam eksiklikler insanları çileden çıkarıyor ve bu seçime doğru devam edecektir” dedi.
Gürcistan’ da Grevler Sonrası Yasa Tasarısı Geri Çekildi
Yine bir grev durumu ile Gürcistan’ da halkın sokaklara inerek, hükümetin “yabancı kaynakların sınırlandırılması” yönündeki yasa tasarısını çektiğini belirten Aktar, halkın taleplerini sürdürdüğünü, hükümetin ise geri adım atarak, sürecin devam ettiğini aktardı.
İsrail’de Hükümetten Geri Adım
Netanyahu’nun geri adım atmak zorunda kaldığı yoğun grevler ile İsrail gündemine değinen Aktar, hükümetin zayıfladığını söyledi. Son dönem gerçekleştirilen kamuoyu araştırmalarının mevcut hükümetin eski gücünde olmadığını, hatta bugün seçim olsa muhalefetin geri geleceğini gösterir bir şekilde olduğunu sözlerine ekledi.
Afrin’de Değişen Güç Dengeleri
Bahar kutlamaları sırasında, Afrin’de, 4 Kürt gencin cihatçı Şam muhalifi bir çete tarafından öldürüldüğünü belirten Aktar, bu olayın sadece Afrin’nde değil Suriyenin diğer bölgelerinde ve Irak Kürdistan’ ın da yankılandığını, liderlerin çeşitli tepkilerine ve nümayişlere neden olduğunu ifade etti. Türk Silahlı Kuvvetlerinin devreye girdiğini ve bu protestoların durdurulduğunu ekledi. Aktar, Heyetu Tahriru'ş Şam’ ın bu sürece dahil edilme ve etki alanının güçlendirilmesi olasılığı üzerinde de durdu.
