Haftanın Haber Hasatı'na bu hafta 350.org Türkiye Temsilcisi Efe Baysal konuk oldu. 350.org Türkiye’nin 24 yerel yönetimi mercek altına alan “İklim İçin Kentler: İzleme & Değerlendirme Raporu” yerel yönetimlerin iklim kriziyle mücadeleye yönelik gerçekleştirdikleri icraatların güçlenmesi gerektiğinin altını çiziyor. Yerel yönetimlerin iklim krizi karşısındaki kırılganlıklarını ve potansiyel gelişim alanlarını Efe Baysal aktardı.
Uydu görüntüleri geçtiğimiz ay Irak’ın güneyinde büyük miktarlarda metan sızıntısı olduğunu tespit etti. Metan bulutunu Avrupa Uzay Ajansı (ESA) aracılığıyla tespit eden Kayrros, yayılma oranının saatte 130 ton olduğunu paylaştı. Petrol ve doğal gaz hub’ı olarak bilinen Bağdat ve Basra’nın ortasında gerçekleşen sızıntıyla ilgili henüz sorumluluk alan bir şirket yok. Uluslararası Enerji Ajansı’na ait aşağıdaki grafik petrol ve doğal gaz üreticileri arasında toplam metan salımlarını ve üretimlerinin metan yoğunluklarını sıralıyor: Irak beşinci sırada. Kayrros bu yıl Avustralya’da kömür bölgesinin yılda 1.6 milyon ton metan salımına sebep olduğunu da bulmuştu.
23 Ağustos’ta Suriye’nin Akdeniz kıyısındaki Baniyas şehrindeki bir termik santralin yer aldığı rafineride 15 bin ton yakıtla dolu bir tankerin patlaması sonucu büyük miktarda bir sızıntı gerçekleşti. Sızıntının Kıbrıs Adası’na ulaşması beklenirken dağıldığı ve bir süre sonra Hatay’ın Samandağ ilçesi kıyılarına ulaştığı haberi geldi. Haber Hatay Büyükşehir Belediyesi tarafından doğrulandı. 1 Eylül itibariyle sızıntının yayıldığı alan yaklaşık 800 bin km2 -yaklaşık New York şehri büyüklüğünde- olarak ölçülmüştü.
WWF-Türkiye Genel Müdürü Aslı Pasinli konuyla ilgili değerlendirmesinde, Suriye’den yayılan petrol sızıntısının etkileyebileceği yerler arasında Doğu Akdeniz kıyılarımızın da yer aldığını söylemişti. Pasinli: “Mersin, Adana ve Hatay kıyılarımız Akdeniz Havzası’nda tehlike altındaki yeşil deniz kaplumbağasının (Chelonia mydas) en yoğun yuvalama alanları ve Ekim ayına kadar yavru çıkışları devam ediyor. İskenderun Körfezi balıkçılık açısından önemli bir bölgemiz ve petrol kirliliği bu bölgede çalışan balıkçılarımız için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Doğu Akdeniz kıyılarımızdaki kıyı ve deniz koruma alanlarımız için de petrol kirliliği ciddi bir tehdit.” diyordu.
Petrol kirliliğinin yayılmasının önüne geçilmesi için Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Barselona Sözleşmesi’ne (Akdeniz'in Deniz Ortamı ve Kıyı Bölgesinin Korunması Sözleşmesi) taraf ülkeler arasında teknik işbirliğinin harekete geçirilmesinin acil önem taşıdığına dikkat çeken Pasinli, “Bu tür kazaları önlemek için, Açık Deniz Protokolü, Kara Tabanlı Kaynaklar Protokolü, Önleme ve Acil Durum Protokolü dahil tüm sözleşme protokollerini onaylayıp etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak için gerekli adımları atmalıyız” çağrısında bulunmuştu.
Kasırga ‘Kanser Geçidi’ne ulaştığında
Ida Kasırgası’nın akibetiyle yüzleşen ABD’nin Louisiana eyaletine bağlı Norco şehrinde “Kanser Geçidi” olarak bilinen bölgede, kasırgadan 72 saat sonra bile Shell’e ait tartışmalı bir fabrikadan alevler yükselmeye devam ediyordu. Kontrollü yakma, kasırga anlarında petrokimyasal tesislerde işlemde olan zehirli maddelerin elektrik kesintisi nedeniyle bertaraf edilmesi için ‘en güvenli’ yöntem olarak biliniyor. Yüzlerce kimyasal işlemin elektrik gücüyle yapıldığı tesislerin de katkısıyla Louisiana ABD’de kişi başına en fazla enerji tüketen, buna karşılık yenilenebilirin payının en düşük olduğu eyaletlerden biri. Yine bu tesislerin katkısıyla Louisiana ABD çapında metrekare başına en kirli hava salımı yapılan eyalet.
New York ve New Jersey’de etkili olan Ida Kasırgası nedeniyle dört eyalette toplam 45 kişinin öldüğü açıklandı. New Jersey’de 6 kişinin kayıp olduğu haberiyle bu sayının artması bekleniyor. New York’ta ölümlerin çoğunun kentlilerin sel nedeniyle bodrum katlarında tutsak kalmaları nedeniyle gerçekleştiği belirtiliyor. Louisiana’da bir milyondan fazla kişinin elektriklerinin kesilmesine sebep olan kategori 4 şiddetindeki kasırganın iklim değişikliğiyle bağlantısını haberleştiren kanalların oranı ise sadece yüzde 4 ile sınırlı kaldı. Media Matters ABD medyası analizine göre 27-30 Ağustos tarihlerindeki 96 saatlik yayındaki 774 haber hikayesinde iklim değişikliğinden bahsedenlerin sayısı yalnızca 34’tü.
Hasat'ın diğer haberleri
- ABD’de Earthjustice adındaki doğa öncelikli grup, Biden hükümetini Meksika Körfezi’nde petrol keşfi kontratlarını satış çıkardığı gerekçesiyle dava ediyor. ABD İçişleri Bakanlığı geçtiğimiz hafta petrol ve gaz araması için 80 milyon akre alanı açacağını duyurdu. Satışlar, önümüzdeki 50 yılda yaklaşık 1.12 milyar varil petrolün çıkarılmasını mümkün hale getiriyor.
- Son üç yıldır devasa yangınların yaşandığı Bolivya’da 27 Ağustos itibariyle yanan alan büyüklüğü yaklaşık 790 bin hektar alana ulaştı ve durum devam eden ağır kuraklık nedeniyle kötüleşebilir. Doğa öncelikli Friends of Nature Foundation, geçtiğimiz yıl 2.3 milyon hektar; bir önceki yıl ise 6.4 milyon hektar orman ve çayır alanının yok olduğunu AFP ile paylaşmıştı. Yangınlardan etkilenen alanlar arasında kuzeyde Amazon’a uzanan bölge Chiquitania, güneydoğuda dünyanın en büyük sulak alanlarından Pantanal ve Belçika büyüklüğündeki doğa koruma alanı San Matías var. Bolivya’da, Amazonlara benzer şekilde, ormanlar tarım alanları karşısında oldukça kırılgan durumda.
- Yeni Zelanda tarihindeki en sıcak kışı yaşadı. Haziran-Ağustos dönemi ortalamasından 1.32 derece yüksek seyreden sıcaklıkların iklim değişikliğiyle bağlantılı olduğu da resmi açıklamalarda yer aldı.
- Almanya’da Greenpeace Almanya ve Deutsche Umwelthilfe (DUH) STK’ları üç otomotiv şirketi, Volkswagen, Daimler ve BMW’ya karşı dava açmaya hazırlanıyor. Karbon salımlarının azaltılmasına yönelik daha iddialı hedefler belirlemeleri için üç şirkete mektupla çağrıda bulunduklarını söyleyen aktivistler bundan sonuç alamamaları durumunda şirketleri illegal davranışları nedeniyle dava etmeye hazır olduklarını açıkladılar.
- Yeni bir araştırmaya göre, ısınan okyanuslar halihazırda soyu kritik derecede tehlikede olan buzul balinalarını geleneksel korunmuş habitatlarından daha savunmasız oldukları bölgelere doğru itiyor. Herhangi bir koruma önlemi alınmazsa, avlanma ve yaralanmalara daha açık hale gelen balinaların önümüzdeki onyıllarda soyu tükenecek.
Söz bitmeden…
Belçika’da geçtiğimiz temmuz ayında iklim krizinin etkisiyle gerçekleşen sel felaketinden kalanlar ülkenin doğusunda terk edilmiş bir otobanı 8 km boyunca kaplamaya yetti. Paramparça mobilyalar, oyuncaklar, hurda haline gelmiş elektronikler, yırtılmış perdelerden oluşan yaklaşık 90 bin tonluk yığın, sel kalıntılarının yaklaşık yarısını oluşturuyor. Kalıntıların yüzde 60’ının önümüzdeki dokuz ayda geri dönüştürülmesi planlanıyor. Yerel yönetim bu operasyon için 30 milyon euro ayırdığını da paylaşıyor. Bununla birlikte, çocuk oyuncakları, araba koltukları, aile fotoğraflarını burada görmenin dokunaklı olduğunu ve tüm bu kişisel tarihe saygıyla davranacaklarını da…
