Uruguay‘da çetin kuraklık devam ederken başkent Montevideo, su kriziyle mücadele ediyor.
Dünyada temiz içme suyu hakkını, 2004 yılında anayasasına koyan ilk ülke olan Uruguay‘da çetin kuraklık devam ederken başkent Montevideo su kriziyle mücadele ediyor. Yağmurdan medet uman Montevideo Başpiskoposu Kardinal Daniel Sturla, birkaç gün önce sosyal medya platformu Twitter üzerinde “Tanrımız, ihtiyacımız olan yağmuru bize acilen bahşetmeni diliyoruz” duasını paylaştı. Nüfusu 1,3 milyon olan metropolde pek çok kişi, kilisenin manevi desteğine minnet duyarken, bazıları da, ‘Tanrı ne yazık ki Twitter okumuyor’ diyerek, bu duaların pek işe yaramayacağı imasında bulundu. Temmuz ayının ilk haftasında Montevideo bölgesinde yağmur yağsa da Uruguay Meteoroloji Enstitüsü, bu yağışların kuraklık ve susuzluk krizini gidermek için yeterli olmadığını, son yağan yağmurun sadece ‘hafifletici’ bir etkisi olacağını kaydetti. Deutsche Welle’nin aktardığına göre, La Niña hava fenomeni, son yıllarda Uruguay’ı ve özellikle de başkenti adeta çöle çevirdi. Yağışlarda tarihi bir düşüşün meydana geldiğini belirten Uruguaylı biyolog, araştırmacı ve çevre uzmanı Mariana Meerhoff, duruma ilişkin şunları söyledi, “Zaten iki yıldır çetin bir kuraklık dönemi yaşıyorduk. Bu son birkaç ay içinde daha da arttı. Uruguay için kesinlikle istisnai bir durum. Hiç bu kadar az yağmur almamıştık. Özellikle Montevideo’daki durum çok dramatik, zira oradaki pek çok insan içme suyuna bağımlı.” Uruguay nüfusunun yarısından fazlasının yaşadığı başkentte, içme suyu yavaş yavaş tükeniyor. En önemli tedarik kaynağı olan ve ülkenin neredeyse yarısının içme suyu ihtiyacını karşılayan, Montevideo’nun 70 kilometre kuzeyindeki 67 milyon metreküp su kapasiteli Paso Severino rezervuarındaki doluluk oranı %2’nin de altına indi. Uzmanlar, kuvvetli yağış olmaması durumunda, başkentin en fazla on günlük içme suyu rezervinin kaldığı konusunda uyarıyor. Uruguay Devlet Başkanı Luis Lacalle Pou, Montevideo bölgesi için acil su durumu ilan etti. Bu nedenle şişelenmiş maden suyu şimdilik vergiden muaf tutuluyor. Olağanüstü halden özellikle zarar gören yoksul nüfus, bu sayede en azından günde iki litre suyu ücretsiz olarak alabiliyor. Deniz suyunu andıran musluk suyu, pestisitle kirlenmiş Rio de la Plata‘dan geliyor. İspanyolca ‘Gümüş Nehri’ anlamına gelen Rio de la Plata, Güney Amerika nehirleri Rio Paraná ve Rio Uruguay‘ın oluşturduğu 290 kilometre uzunluğunda ve 220 kilometreye varan genişlikte, Atlas Okyanusu‘na açılan bir nehir ağzı. Burada nehir ve deniz suyu birbirine karışıyor. Bunun sonucunda musluk suyunda Dünya Sağlık Örgütü‘nün (DSÖ) öngördüğü limitlerin çok üzerinde klor ve tuz bulunuyor.
Muson yağmurları inişli çıkışlı bir sezon geçirdi
Hindistan'ın kritik muson yağmurları şimdiye kadar inişli çıkışlı bir sezon geçirdi. Hindistan çapındaki yağış endeksi artık resmi olarak ortalamanın üzerinde bir mevsime geçti. Ancak sezonun kendisi ortalamanın dışında bir durumdu. Haziran başlarındaki başlangıç aşamasında, yağmurlar en az bir hafta gecikti ve alt kıtanın tamamında uzun süreli sıcak hava dalgaları ve kuraklıklara neden oldu. Şimdi, aynı yağmurlar bu sefer aşırı yoğunluğa kaydı ve arabaları, evleri ve köprüleri süpüren büyük bir sele dönüştü. Bu ‘hava kırbaç darbesi’, küresel ısınmanın bir sonucu. Atmosferde artan ısı kendisini hızlandırılmış bir hidrolojik döngüde gösteriyor. Bu da paradoksal bir şekilde bazen aynı yere hızlı bir şekilde art arda gelen yoğun kuraklıklar ve sonra daha yoğun seller şeklinde kendini gösteriyor.
Mineral arzı gerekli seviyelere yaklaşabilir
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), tüm projelerin planlandığı gibi gitmesi koşuluyla, enerji geçişi için kritik öneme sahip mineral arzının, yatırımlardaki artışın ardından 2030’a kadar iklim taahhütlerini desteklemek için gereken seviyelere yaklaşabileceğini söyledi. Danışmanlar ve analistler, elektrikli araçlarda, rüzgar türbinlerinde ve diğer temiz enerji teknolojilerinde kullanılan lityum ve kobalt gibi önemli minerallere yönelik artan talep nedeniyle yaklaşan kıtlık konusunda uyarıda bulundular. Ancak IEA’nın kritik mineral üretimine yapılan yatırımın 2021’de %20 artmasının, geçen yıl ise %30 artarak 41 milyar dolara ulaşmasının ardından bu tablonun daha parlak göründüğünü söyledi. Temel pil minerali lityumda, 2030’a kadar arzın 420 bin metrik tona ulaşacağını tahmin ediyor. Bu, net sıfır için gereken 702 bin tonun altında bir rakam. Ancak hükümetlerin daha yakın zamanlı taahhütlerine ulaşması adına gereken 443 bin tona da oldukça yakın. IEA, madencilik şirketlerinin emisyonlarını ve su kullanımını azaltmak için daha fazla ilerleme kaydetmesi gerektiğini söyledi.
Peri Vadisi birçok tahribatla yüz yüze
Zengin bir doğaya sahip olan ve yüksek dağlardan akan suyun buluşarak Fırat Havzası’na aktığı Peri Vadisi, son yıllarda birçok tahribatla yüz yüze. Çok sayıda maden ocağı ve Hidroelektrik Santral (HES)’in faaliyet yürüttüğü vadide, su kaynaklarının azaldığı, kalan suyun ise kirlendiği belirtildi. Karakoçan Dayanışma İnisiyatifi, yaşanan kirlilikle ilgili bir açıklama yayımladı. Açıklamanın sonunda mücadele çağrısında bulunan Karakoçan Dayanışma inisiyatifi, yaşam alanlarını koruyacaklarını belirtti.
