İklim değişikliğinden bankacılık başarısızlıklarına ve savaşa

(Bu bir transkripsiyondur. Metnin son hâli değildir.) 

David Barsamian'ın AlternativeRadio.org'da Noam Chomsky ile yaptığı son röportajdan alınmıştır.

David Barsamian: 20 Mart'ta BM Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli son raporunu yayınladı. Kıdemli bilim insanlarının yeni IPCC değerlendirmesi, iklim kriziyle mücadelede kaybedecek çok az zaman olduğu konusunda uyardı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Son yarım yüzyıldaki sıcaklık artış hızı, 2000 yılın en yüksek seviyesinde. Karbondioksit konsantrasyonları en az 2 milyon yılın en yüksek seviyesinde. İklim saatli bomba işliyor.” COP 27'de, “Ayağımız hâlâ gaz pedalındayken, iklim cehennemine giden bir oto yoldayız. Bu, çağımızın belirleyici sorunudur. Bu, yüzyılımızın temel meydan okumasıdır.” Size sorum şu: Hayatta kalmanın harekete geçirici bir konu olacağını düşünebilirsiniz, ancak neden bunu somut bir şekilde ele almak için daha büyük bir aciliyet duygusu yok?

Noam Chomsky: Bu Guterres'ten gelen çok güçlü bir açıklamaydı. Bence hala daha güçlü olabilir. Bu sadece bu yüzyılın belirleyici sorunu değil, insanlık tarihinin de sorunu. Onun da söylediği gibi, artık Dünya üzerindeki insan deneyinin herhangi bir şekilde devam edip etmeyeceğine karar vereceğimiz bir noktadayız. Rapor açık ve netti. Geri dönülmez süreçlerin harekete geçeceği bir noktaya geliyoruz. Bu, herkesin yarın öleceği anlamına gelmez, ancak daha fazlasının yapılamayacağı, sadece felakete dönüşecek olan devrilme noktalarını aşacağız.

Yani evet, bu herhangi bir organize insan toplumunun hayatta kalması meselesidir. Şimdiye kadar neredeyse tamamen felaketin oluşmasında en küçük rolü olan ülkelerde, aşırı tehlike ve tehdidin birçok işareti zaten mevcut. Sıklıkla ve doğru bir şekilde, zengin ülkelerin felaketi yarattığı ve fakir ülkelerin onun kurbanları olduğu söylenir, ancak aslında bundan biraz daha inceliklidir. Felaketi yaratanlar zengin ülkelerdeki zenginlerdir ve zengin ülkelerdeki fakirler de dahil olmak üzere herkes sorunlarla yüzleşir.

Peki, neler oluyor? Pekala, Amerika Birleşik Devletleri'ni ve onun iki siyasi partisini ele alalım. Bir taraf %100 inkarcıdır. İklim değişikliği olmuyor, oluyorsa da bizi ilgilendirmez. Enflasyon Azaltma Yasası, temelde Biden'ın geçirmeyi başardığı bir iklim yasasıydı, ancak Kongre bu yasayı keskin bir şekilde kırptı. Tek bir Cumhuriyetçi buna oy vermedi. Bir kişi bile. Hiçbir Cumhuriyetçi, sefilce hizmet ettikleri zenginlerin ve kurumsal sektörün kârlarına zarar verecek herhangi bir şeye oy vermez.

Bunun doğalarında olmadığını hatırlamalıyız. Senatör John McCain'in başkanlığa aday olduğu 2008 yılına geri dönelim. Küçük bir iklim programı vardı. Çok değil ama bir şey. Cumhuriyetçiler de dahil olmak üzere Kongre, herkesin bildiği yaklaşan bir kriz için bir şeyler yapmayı düşünüyordu. Koch Brothers'ın devasa enerji holdingi bundan haberdar oldu. Cumhuriyetçilerin insan uygarlığını yok etme kampanyalarını sadakatle desteklemelerini sağlamak için yıllardır çalışıyorlardı. Burada sapma oldu. Muazzam bir kampanya başlattılar, rüşvet verdiler, korkuttular, halı altına süpürdüler, Cumhuriyetçileri tamamen inkarcılığa döndürmek için lobi faaliyetleri yürüttüler ve başardılar.

O zamandan beri, ana inkarcı partiler. 2016'da Trump'ın göreve gelmesinden önceki son Cumhuriyetçi ön seçimde, başkanlık adaylığı için yarışan tüm önde gelen Cumhuriyetçi figürler ya küresel ısınma olmadığını söylediler ya da olsa da bu bizi ilgilendirmez dediler. Liberal görüş tarafından büyük ölçüde övülen küçük bir istisna, Ohio valisi John Kasich idi. Ve aslında en kötüsüydü. Söylediği şuydu: tabii ki küresel ısınma oluyor. Tabii ki, insanlar buna katkıda bulunuyor. Ama biz Ohio'da kömürümüzü özgürce ve özür dilemeden kullanacağız. O kadar büyük bir onur duydu ki, bir sonraki Demokratik kongrede konuşma yapması için davet edilecekti. Bu iki siyasi partiden bir tanesi. Aralarında, ana seçim bölgemizin olabildiğince zengin ve güçlü olmasını sağlamak için yıkıma koşalım açısından bir sapma belirtisi göstermiyorlar

Şimdi, diğer parti ne durumda? Bernie Sanders'ın inisiyatifi, Sunrise Parti'nin aktivizmi vardı ve hatta Joe Biden bile ilk başta - yeterli olmasa da - orta derecede düzgün bir iklim programına sahipti, ancak geçmişteki her şeyden ileriye doğru büyük bir adımdı. Yine de %100 Cumhuriyetçi muhalefet ve birkaç sağcı demokrat, Joe Manchin ve Kyrsten Sinema tarafından adım adım önü kesilecekti. Sonunda ortaya çıkan bir “Enflasyon Düşürme Yasası” oldu ve ancak enerji şirketlerine hediyeler vererek geçebildi.

Kurumsal yapımızın nihai çılgınlığını ön plana çıkarıyor. Dünyadaki gezegeni ve insan yaşamını yok etmeyi durdurmak istiyorsanız, zengin ve güçlülere rüşvet vermelisiniz, böylece belki yola gelirler. Onlara yeterince şeker verirsek belki insanları öldürmeyi bırakırlar. Bu vahşi kapitalizmdir. Bir şey yaptırmak istiyorsan, yerin sahiplerine rüşvet vermelisin.

Ve neler olduğuna bir bakın. Petrol fiyatları gözden uzak ve enerji şirketleri şöyle diyor: Üzgünüm çocuklar, artık sürdürülebilir enerji yok. Sizi yok ederek daha fazla para kazanıyoruz. Bir şeyler yapmaya başlayan tek şirket olan BP bile özünde şöyle dedi: Hayır, her şeyi yok etmekten daha fazla kar elde ediyoruz, o yüzden bunu yapacağız.

Glasgow COP konferansında bu durumda daha da netleşti. ABD iklim temsilcisi John Kerry çok mutluydu. Temelde kazandığımızı söyledi. Artık şirketler bizim yanımızda. Nasıl kaybedebiliriz? Politik ekonomist Adam Tooze tarafından işaret edilen küçük bir dipnot vardı. Evet, bunu söylediklerini kabul etti ama iki şartla. Birincisi, karlı olduğu sürece sizinle birlikteyiz. İkincisi, herhangi bir zarara uğramamız durumunda vergi mükellefinin bunu karşılayacağına dair uluslararası bir garanti olmalıdır. İşte buna serbest girişim denir. Böyle bir kurumsal yapıyla bunun içinden çıkmak zor olacaktır.

Peki Biden yönetimi ne yapıyor? Willow projesini ele alalım. Şu anda, ConocoPhillips'in Alaska'da on yıllar boyunca daha fazla fosil yakıtı devreye sokacak büyük projeyi açmasına izin veriyor. Alaska permafrostunu sertleştirmek için bilinen yöntemleri kullanıyorlar. En büyük tehlikelerden biri, muazzam miktarda gizli fosil yakıtı kapsayan permafrost tabakasının erimesi ve atmosfere korkunç boyutlarda sera gazı salmasıdır. Yani, permafrostu sertleştiriyorlar. İleriye doğru büyük adım! Neden bunu yapıyorlar? Böylece petrolü daha verimli bir şekilde kullanabilirler. Bu, tüm açıklığıyla gözlerimizin önündeki vahşi kapitalizmdir. Bunu görmemek deha ister ama yapılıyor.

Popüler tutumlara bakın, Pew düzenli olarak anket yapıyor. Geçenlerde bir ankette insanlardan birkaç düzine acil konuyu öncelik sırasına koymalarını istediler, ancak iklim değişikliği kadar büyük bir tehdit olan nükleer savaş listede bile yer almadı. İklim değişikliği en altlara yakındı. Çok daha önemli olan, hiç sorun olmayan bütçe açığıydı. Cumhuriyetçilerin yüzde on üçü - bu neredeyse istatistiksel bir hatadır - iklim değişikliğinin acil bir sorun olduğunu düşünüyordu. Daha fazla Demokrat de böyle düşünüyordu ama yeterli değil.

Soru şu: Hayatta kalmak gibi asgari insani değerleri önemseyen insanlar, yalnızca hükümetleri değil, intihar için tasarlanmış kapitalist kurumları alt edecek kadar etkili bir şekilde örgütlenip hareket edebilirler mi?

Barsamian: Şu soru her zaman gündeme geliyor ve milyonlarca kez duydunuz: Ekonominin sahipleri, sanayinin kaptanları, CEO'lar, çocukları var, torunları var, nasıl olur da onları riske atmak yerine, geleceklerini düşünmezler ve onları korumazlar? 

Chomsky: JPMorgan'ın CEO'su olduğunuzu varsayalım. Jamie Dimon'ın yerini aldınız. Fosil yakıtları finanse ettiğinizde torunlarınızın hayatını mahvettiğinizi çok iyi biliyorsunuz. Aklını okuyamıyorum ama içinden geçen şeyin şu olduğundan şüpheleniyorum: Bunu yapmazsam, -çünkü bu tür kurumların doğasında var- kar ve pazar payı hedefleyen başka biri devreye girecek. Eğer atılırsam, benim kadar iyi olmayan başka biri içeri gelecek. En azından her şeyi mahvettiğimizi biliyorum ve bunu biraz hafifletmeye çalışıyoruz. Sıradaki adam umursamayacak. Bu nedenle, insan ırkının bir hayırsever olarak fosil yakıt gelişimini finanse etmeye devam edeceğim.

Bu, bunu yapan hemen hemen tüm insanlar için ikna edici bir pozisyon. ExxonMobil'de bilim insanları, 40 yıl boyunca küresel ısınmanın tehditlerini ve aşırı tehlikelerini keşfetme açısından liderlik etti. Onlarca yıldır yönetime dünyayı yok ettiğimizi ve bu bilginin bir çekmecede bir yerlerde saklandığını bildirdiler.

1988'de ünlü jeofizikçi James Hansen Senato'ya ifade verdi ve esasen felakete doğru yarışıyoruz dedi. ExxonMobil ve diğer şirketlerin yönetimi bunu düşünmek zorundaydı. Artık bu konuyu çekmecede tutamayız. Halkla ilişkiler uzmanlarını çağırdılar ve “Bunu nasıl halletmeliyiz?” diye sordular. “Eğer inkar ederseniz, hemen ifşa olursunuz. Bu yüzden inkar etmeyin. Sadece şüphe uyandırın. Belki doğru, belki değil demelisiniz. Tüm olasılıkları gerçekten incelemedik. Güneş lekelerini, bulut örtüsüyle ilgili soruları anlamadık, öyleyse daha zengin, daha gelişmiş bir toplum olalım. Küçük bir dipnot, çok daha fazla kar elde edeceğiz ve daha sonra bunun bir gerçekliği varsa, bununla başa çıkmak için daha iyi bir konumda olacağız.”

Propaganda çizgisi buydu. Çok etkili bir halkla ilişkiler. Ve sonra Koch Brothers ezici gücünü ve benzerlerini Cumhuriyetçi Parti'yi veya eskiden siyasi bir partiyi satın alıp onları tamamen inkarcılara dönüştürerek, belki de bunun liberal bir aldatmaca olduğunu filan iddia edin.

Demokratlar buna başka şekillerde katkıda bulundular. Teksas sınırındaki bölgelerde yapılan son seçimlerle ilgili ilginç bir şey: Demokratlara her zaman oy vermiş olan Meksikalı-Amerikalılar Trump'a oy verdi. Neden? Pekala, kolayca hayal edebilirsiniz: Petrol endüstrisinde bir işim var. Demokratlar işimi elimden almak, ailemi mahvetmek istiyor, çünkü liberal seçkinler küresel ısınmanın sürdüğünü iddia ediyorlar. Onlara neden inanayım? Trump'a oy verelim. En azından bir işim olur ve ailemi besleyebilirim.

Demokratların yapmadığı şey bir araya gelip örgütlemek, öğrenmek ve “Çevre krizi sizi ve ailelerinizi yok edecek. Sürdürülebilir enerji sektöründe daha iyi işler bulabilirsiniz ve çocuklarınız da daha iyi durumda olurlar.” Aslında bunu yaptıkları yerlerde kazandılar. En çarpıcı vakalardan biri, kömür endüstrisi senatörü Joe Manchin'in çok fazla engellediği bir kömür eyaleti olan Batı Virginia'ydı. Arkadaşım ve meslektaşım Bob Pollin ve Massachusetts Üniversitesi PERI'deki grubu, Politik Ekonomi Araştırma Enstitüsü, orada sahada çalışıyor ve şimdi sürdürülebilir enerjiye geçiş için çağrıda bulunan maden işçileri var. Birleşik Maden İşçileri, bunu talep eden kararları bile kabul etti.

Barsamian: Silicon Valley Bank'ın ve ardından Signature Bank'ın çöküşü ve First Republic Bank'taki sorunlar göz önüne alındığında bankacılık sektöründe neler olup bittiğine ne dersiniz?

Chomsky: Her şeyden önce, bu konuda herhangi bir özel uzmanlık iddiasında değilim, ancak bunu yapan insanlar, Paul Krugman gibi bu konuda dürüst olan ciddi ekonomistler çok basit bir şekilde şunu söylüyorlar: Bilmiyoruz. Bu, neredeyse 45 yıl öncesine, deregülasyon çılgınlığına kadar uzanıyor. Finansmanı deregüle edin ve ülkeyi sanayisizleştirirken finansal temelli bir ekonomiye geçin. Paranızı finanstan kazanıyorsunuz, bir şeyler inşa etmekten değil - çok karlı olan ancak bir çöküşe yol açacak riskli çabalar ve sonra sizi kurtarması için hükümete, yani vergi mükellefine başvuruyorsunuz.

Büyük bir büyüme dönemi olan 1950'ler ve 1960'larda herhangi bir büyük bankacılık krizi yaşanmadı çünkü Hazine Bakanlığı bankacılık sektörünün kontrolünü elinde tuttu. O günlerde, bir banka sadece bir bankaydı. Biraz fazla paran varsa, bankaya yatırırdın. Biri gelip araba almak ya da çocuğunu üniversiteye göndermek için borç para alırdı. Bu bankacılıktı. Jimmy Carter ile biraz değişmeye başladı ama Ronald Reagan çığ oldu. Larry Summers gibi türevleri serbest bırakalım, her şeyi açıklığa kavuşturalım diyen insanlar var. Krizler birbiri ardına geldi. Reagan yönetimi büyük tasarruf ve kredi kriziyle sona erdi. Yine, dostumuz vergi mükellefine döndüler. Zenginler çok para kazanıyor ve geri kalanlar masrafları ödüyor.

Bob Pollin ve Gerry Epstein'ın "kurtarma ekonomisi" dediği şey buydu. Serbest girişim, kriz gelene ve halk sizi yüzüstü bırakana kadar kazanabildiğiniz kadar para kazanın. En büyüğü 2008'di. Ne oldu? Türevler gibi karmaşık finansal ürünlerin serbestleştirilmesi ve Bill Clinton yönetimindeki diğer girişimler sayesinde önce konut sektöründe, ardından finans sektöründe bir çöküş yaşandı. Kongre, TARP adlı yasayı iki bileşenle onayladı. Birincisi, asla geri ödenmeyeceğini bildikleri krediler olan subprime ipotekler yoluyla krize neden olan gangsterleri kurtardı. İkincisi, evlerini kaybeden, hacizlerle sokağa atılan insanlar için bir şeyler yaptı. Bilin bakalım Obama yönetimi mevzuatın hangi yarısını uygulamaya koydu? Öyle bir skandaldı ki, Hazine Bakanlığı Genel Müfettişi Neil Barofsky, olanları kınayan bir kitap yazdı. Etkisi olmadı. Yanıt olarak, umut ve değişim çizgisine inanarak Obama'ya oy veren birçok işçi, kendileri için olduğunu iddia eden parti tarafından ihanete uğradığını hissederek Trump seçmeni oldu.

Barsamian: Ukrayna savaşı artık ikinci yılına giriyor ve sonu görünmüyor. Çin bunu sona erdirmek için bir barış planı önerdi. Bunun yakın zamanda gerçekleşmesinin gerçekçi olasılığı nedir?

Chomsky:Küresel Güney, dehşet daha da kötüye gitmeden önce olanlara bir son vermek için müzakere edilmiş bir anlaşma çağrısında bulunuyor. Tabii ki, Rus işgali suç teşkil eden bir saldırı eylemiydi. Bununla ilgili kuşku yok. Ukraynalıların kendilerini savunma hakları var. Bununla ilgili herhangi bir kuşku olması gerektiğini de düşünmüyorum.

Soru şu: ABD müzakerelerin yapılmasına izin verecek mi? Resmi ABD pozisyonu, savaşın Rusya'yı ciddi şekilde zayıflatmaya devam etmesi gerektiğidir. Aslında, Amerika Birleşik Devletleri aslında bundan bir pazarlık payı çıkarıyor. Devasalığının küçük bir kısmı ile askeri bütçe, büyük bir ekonomisi olmayan ancak büyük bir ordusu olan ana askeri rakibi Rusya'yı ciddi şekilde küçük düşürüyor. Bunu bu yüzden mi yaptıklarını sorgulayabilirsiniz, ama bu bir gerçek.

Bir bahane var: savaşı desteklemeye devam edersek, Ukrayna'yı müzakerelerde daha iyi bir konuma getirebiliriz. Aslında, o ülke ekonomik olarak savaş nedeniyle mahvolduğuna göre, muhtemelen daha kötü bir durumda olacaklar. Neredeyse tüm orduları gitti, yerlerine zar zor eğitilmiş yeni askerler geldi. Rusya da çok acı çekiyor, ancak göreceli güçlerine bakarsanız, bir çıkmazda kim kazanır? Bu büyük bir sır değil. Ukrayna muhtemelen yok edilecek, ancak ABD'nin konumu şu: devam etmeliyiz, Rusya'yı ciddi şekilde zayıflatmalıyız ve bir mucize eseri Ukrayna daha da güçlenecek.

İngiltere ABD'yi takip ediyor. Peki ya Avrupa? Şimdiye kadar seçkinleri ABD ile birlikte hareket etti. İnsanları, çok net değil. Anketlere bakılırsa, halk müzakere çağrısı yapıyor. İş dünyası derinden endişeli. Putin'in canice saldırganlığı, kendi bakış açısından aynı zamanda bir cani aptallık eylemiydi. Rusya ve Avrupa doğal ticari ortaklardır. Rusya'nın kaynakları ve mineralleri, Avrupa’nın teknoloji ve endüstrisi var. Bunun yerine Putin, Washington'a en büyük dileğini gümüş tepside sundu. Tamam Avrupa dedi. Gidin ABD'nin uydusu olun, bu da sanayisizleşmeye doğru ilerleyeceğiniz anlamına gelir.

Economist dergisi, diğerleri arasında, dünyanın büyük bir kısmının artık Rusya ile ABD arasında Ukrayna organları üzerinden bir vekalet savaşı olarak gördüğü NATO merkezli, ABD yönetimindeki savaşı desteklemeye devam etmesi halinde Avrupa'nın sanayisizleşmeye doğru ilerleyeceği konusunda uyarıda bulunuyor. Aslında bunun çok ötesine geçiyor. ABD'nin taleplerine yanıt olarak, NATO şimdi Hint-Pasifik'e doğru genişledi, yani ABD'nin Çin'le yüzleşmesi için Avrupa'yı cebinde tutuyor, onu ABD'nin hassas silahlarıyla ağır silahlarla donanmış bir devlet çemberi ile çevreliyor.

Bu arada Biden yönetimi, Çin'in gelişimini bir nesil boyunca engellemek için ticari savaş çağrısında bulundu. Onlarla rekabet edemeyiz, o halde ileri teknoloji alımlarına engel olalım. Dünyadaki tedarik zincirleri o kadar karmaşık ki neredeyse her şey - patentler, teknoloji, her neyse - bazı ABD girdilerini içeriyor. Biden yönetimi, bunların hiçbirini Çin ile ticari ilişkilerde kimsenin kullanamayacağını söylüyor. Yarı iletkenler ve çipler için temel parçalar üreten, dünyanın en gelişmiş litografik endüstrisine sahip olan Hollanda için bunun ne anlama geldiğini bir düşünün. Washington tarafından, endüstrisine oldukça ciddi bir darbe olan ana pazarı Çin ile uğraşmayı bırakması emrediliyor. Kabul edecekler mi? Bilmiyoruz. Güney Kore ile de aynı. ABD, Güney Koreli büyük firma Samsung'a, kullandığınız bazı patentlerimiz olduğu için kendisini ana pazarından ayrılması gerektiğini söylüyor. Japon endüstrisi ile de aynı şekilde.

Nasıl tepki vereceklerini kimse bilmiyor. ABD'nin küresel hakimiyet politikasına uymak için isteyerek sanayisizleşecekler mi? Küresel Güney - Hindistan, Endonezya, Latin Amerika ülkeleri - zaten bu tür yaptırımları kabul etmediğimizi söylüyor. Bu, dünya sahnesinde büyük bir çatışmaya dönüşebilir.

Barsamian: Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu başkanı Rafael Grossi, Ukrayna'daki nükleer reaktörlerin oluşturduğu tehlikeler konusunda uyarılarda bulunuyor. Yakınlarında bombardıman ve çatışmaların "nükleer bir felaketi" tetikleyebileceğini söylüyor. Bu arada Biden yönetimi, ABD nükleer silahlarının "modernizasyonu"na devam ediyor. Bu, akıl hastanesini delilerin kontrol ettiği zamanın başka bir örneği mi?

Chomsky: Ne yazık ki, Dan Ellsberg ve diğer bazılarının yıllardır anlamamızı sağlamaya çalıştıkları en büyük sorunlardan biri, artan nükleer savaş tehdidi. Washington'da insanlar bundan sanki bir şakaymış gibi bahsediyor: hadi Çin ile küçük bir nükleer savaş yapalım! Hava Kuvvetleri generali Mike Minihan geçtiğimiz günlerde Çin ile iki yıl içinde bir savaşa gireceğimizi tahmininde bulundu. Bu deliliğin ötesinde. Nükleer güçler arasında bir savaş olamaz.

Bu arada, Biden tarafından genişletilen Trump yönetimindeki ABD stratejik planlaması, Rusya ve Çin ile iki nükleer savaşa hazırlanmak oldu. Evet, bu Ukrayna nükleer reaktörleri büyük bir sorun ama bunun da ötesine geçiyor. ABD şimdi Ukrayna'ya tank ve diğer silahları gönderiyor. Polonya jet uçakları gönderiyor. Er ya da geç, Rusya'nın ikmal yollarına saldırması muhtemeldir. (ABD askeri analistleri, bu kadar uzun süre ertelenmesine biraz şaşırdılar.) Washington'dan Kiev'i ziyaret eden önde gelen kişiler var. Amerika Birleşik Devletleri burayı yerle bir ederken Irak'ın başkenti Bağdat'ı ziyaret eden birini hatırlıyor musunuz? Benim hafızamda yok böyle birşey. Aslında, ülke çok harap olduğu için birkaç barış gönüllüsünün ülkeyi terk etmesi emredildi. Ukrayna kötü bir şekilde darbe alıyor, ancak Rusya, ikmal yolları da dahil olmak üzere Batı Ukrayna'ya saldırmaya devam ederse, belki bunun da ötesinde, o zaman NATO ile doğrudan çatışmalar mümkün hale gelir.

Aslında, zaten tırmanma merdiveninde ilerliyor. Ne kadar ileri gidecek? Savaş taraftarı kesimden Rus Karadeniz filosunu batırabileceğimizi öne süren insanlar var. Ve eğer öyleyse, teşekkür edecekler, bu güzeldi, o gemileri pek umursamadık, değil mi?

Aslında, o Pew anketine geri dönecek olursak, nükleer savaşı insanların derecelendirebileceği konulardan biri olarak listelemediler bile. Bunun için kullanabileceğiniz tek kelime deliliktir.

Barsamian: Dünyevi tehlikelerden bahsetmişken, ABD ile Rusya arasındaki START Antlaşması, konuşlandırılan stratejik nükleer savaş başlıklarına sınırlar getirdi. Son zamanlarda, Rusya buna katılımını askıya aldı. Bunun tehlikesi nedir?

Chomsky: Rusya bunun için sert bir şekilde kınandı. Haklı olarak. Olumsuz davranışlar eleştirilmelidir. Ama hakkında konuşmamamız gereken bir arka plan var. Silah kontrol rejimi, 60 yılı aşkın bir süredir özenle geliştirildi. Çok sıkı çalışma ve müzakereler ile. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'daki büyük halk gösterileri, Ronald Reagan'ın Rus lider Mihail Gorbaçov'un Avrupa'da Orta Kısa Menzilli Füze Anlaşması önerilerini kabul etmesine yol açtı; bu, 1987'de çok önemli bir adımdı. Dwight D. Eisenhower, bir Open Skies Treaty (Açık Semalar Anlaşması) hakkında düşünmeye başlamıştı. John F. Kennedy bazı adımlar attı. Zamanla, George W. Bush başkan olana kadar gelişti.

O zamandan beri, Cumhuriyetçi Parti sistematik olarak 60 yıllık silah denetimini ortadan kaldırıyor. Bush, Antibalistik Füze Antlaşması'nı kaldırdı. Bu çok önemliydi. ABM tesislerinin sınırına yakın olması Rusya için büyük bir tehlike çünkü bunlar ilk vuruş silahlarıdır. Trump, yıkım güllesiyle birlikte geldi ve Reagan-Gorbaçov INF Antlaşması'ndan ve ardından Açık Semalar Antlaşması'ndan kurtuldu. O da Yeni START Antlaşması'nın peşindeydi, ancak Biden tam zamanında devreye girerek Rusya'nın anlaşmayı uzatma önerilerini kabul etti. Şimdi, Ruslar bunu askıya aldı. Bütün bunlar felakete giden bir yarış ve ana suçlular Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Cumhuriyetçi Parti. Putin'in eylemi kınanmalı, ancak tek başına gerçekleşmesi pek mümkün değil.

Barsamian: ABD istihbaratı yakın zamanda Yıllık Tehdit Değerlendirmesini yayınladı. Diyor ki, "Çin, küresel normları değiştirmeye giderek daha fazla zorlayan yakın bir rakip olarak, her alanda ve birden fazla bölgede kurallara dayalı küresel düzeni doğrudan değiştirmeye çalışma yeteneğine sahiptir." Bu "kurallara dayalı küresel düzen" ifadesi eski Orwell'dir.

Chomsky:Bu ilginç bir cümle. Amerika Birleşik Devletleri'nde, itaatkar bir entelektüel yorumcu ve akademisyenseniz, kurallara dayalı bir düzene sahip olmamız gerektiğini kesin olarak kabul edersiniz. Ama kuralları kim koyuyor? Bu soruyu sormuyoruz çünkü bunun açık bir cevabı var: kuralları Washington'daki Baba belirler. Çin şimdi açıkça buna meydan okuyor ve yıllardır dünyanın çoğu, özellikle Küresel Güney tarafından desteklenen BM temelli bir uluslararası düzen için çağrıda bulunuyor. Bununla birlikte, ABD, uluslararası ilişkilerde güç tehdidine veya güç kullanımına karşı katı bir yasak getireceğinden, bu da ABD dış politikasının engellenmesi anlamına geleceğinden, kuralları belirlememeyi kabul edemez. Güç kullanma tehdidinde bulunmamış veya güç kullanmamış bir başkan düşünebiliyor musunuz? Ve sadece Irak'ın işgali gibi büyük suç eylemleri değil. Obama, İran'a bizim söylediklerimizi yapmadığınız sürece tüm seçeneklerin açık olduğunu söylediğinde, bu bir güç tehdididir. Her bir ABD başkanı, BM temelli uluslararası düzeni ihlal etti.

Ve alıntı yapmamanız gereken küçük bir dipnot. ABD Anayasasını da ihlal ettiler. Amerika Birleşik Devletleri tarafından imzalanan anlaşmaların, her seçilmiş yetkilinin uymakla yükümlü olduğu ülkenin en yüksek yasası olduğunu söyleyen Altıncı Maddeyi okuyun. İkinci Dünya Savaşı sonrası en büyük anlaşma, güç tehdidini veya kullanımını yasaklayan BM Şartı idi. Başka bir deyişle, her bir ABD başkanı, Tanrı tarafından bize verilmişcesine tapmamız gereken Anayasayı ihlal etti.

Peki, Çin “eş rakip” mi oluyor? Çevresindeki bölgelerde görebilirsiniz. Pentagon tarafından yürütülen savaş oyunlarına bakın ve Tayvan konusunda yerel bir savaş çıkarsa muhtemelen Çin'in kazanacağını öne sürüyorlar. Elbette bu fikir saçma çünkü herhangi bir savaş hızla ölümcül bir savaşa dönüşebilir. Ama oynadıkları oyunlar bunlar. Yani, Çin bir eş rakip. Doğru ve yasal olarak hareket ediyor mu? Tabii ki değil. Güney Çin Denizi'ndeki güçlendirilmiş kayalardır. Uluslararası hukuku ihlal ediyor, BM'nin belirli bir kararını ihlal ediyor ama genişliyor.

Yine de birincil Çin tehdidi, Suudi Arabistan ile İran'ı bir araya getirmek ve böylece ABD'nin Ortadoğu'yu kontrol etmek için 80 yıl öncesine dayanan politikalarına ciddi bir darbe indirmek gibi girişimler. Stratejik olarak, hükümetin ifadesiyle "dünyanın en önemli bölgesi" ve Çin'in buna kulak asması, gerilimi azaltabilecek, hatta Yemen'deki korkunç savaşı çözebilecek ve Washington'un birincil müttefiki Suudi Arabistan ve en büyük düşmanını İran’ı bir araya getirebilecek bir siyasi çözüm yaratması. Bu tolere edilemez! ABD ve İsrail için gerçek bir darbe.

Barsamian: Ed Herman ile klasik kitabınızRıza Üretmek. Bugün güncelliyor olsaydınız, elbette Sovyetler Birliği'ni Çin ve/veya Rusya ile değiştirir ve şüphesiz sosyal medyanın büyümesini eklerdiniz. Başka ne eklerdiniz?

Chomsky: Ana şeyler bunlar olurdu. Sosyal medya küçük bir nokta değil. Amerikan toplumu üzerinde çok karmaşık bir etkiye sahip. ABD'nin Irak'ı işgaline geri dönün. Nüfusun çoğunluğu, 11 Eylül'den Saddam Hüseyin'in sorumlu olduğunu düşünüyordu. Tuhaflığın ötesinde ama burada buna inanacak kadar propaganda duymuşlardı. Sosyal medya tüm bunları daha da kötüleştiriyor. Z Kuşağı olarak adlandırılan gençlerle ve haberlerini nereden aldıklarıyla ilgili yakın tarihli bir araştırma, artık neredeyse hiç kimsenin gazete okumadığını ortaya çıkardı. Neredeyse kimse televizyon izlemiyor. Facebook'a bile bakan çok az insan var. Bunu TikTok, Instagram'dan alıyorlar. Nasıl bir topluluk TikTok'ta eğlenen insanları izlemekten bu dünyayı anlamaya çalışacak?

Sosyal medyanın diğer etkisi ise insanları kendi kendini besleyen baloncuklara sürüklemesidir. Hepimiz buna tabiyiz. Benim gibi insanlar programınızı veya Democracy Now'ı dinliyor. Breitbart'ı dinlemiyoruz. Buna karşılık, aynı şey doğru. Ve başka bir canavar geliyor, yapay zeka chatbot sistemi, dezenformasyon, şeytanlaştırma, iftira yaratmanın harika bir yolu. Muhtemelen kontrol etmenin bir yolu yok. Ve tüm bunlar, rıza üretiminin bir parçasıdır. Biz en iyi ve en parlak olanlarız. O insanları başımızdan atalım ve dünyayı herkesin iyiliği için yönetelim. Bunun nasıl çalıştığını gördük.

Barsamian: Propagandanın üstesinden nasıl gelebiliriz ve vahşi kapitalizme meydan okumak için bazı teknikler nelerdir?

Chomsky: Propagandaya meydan okuma şekliniz, onu yapma şeklinizdir, sadece daha fazla - daha aktif, daha ilgili olarak. Vahşi kapitalizme gelince, iki adımı vardır. Küçük olanı, vahşi kısmı ortadan kaldırmaktır. Şunu söylemek tam olarak ütopik değil: Reagan öncesi sahip olduğumuz şeye geri dönelim. Hâlâ makul ücretler, insanlar için haklar vb. olan, orta derecede sert bir kapitalizme sahip olalım. İdeal olmaktan uzak, ama o zamandan beri sahip olduğumuzdan çok daha iyi. 

İkinci adım, temel sorundan kurtulmaktır. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Sanayi Devrimi'nin ilk aşamalarına geri dönelim. Çalışan insanlar, ücret sözleşmesinin temel haklarına yönelik tamamen gayrimeşru bir saldırı olduğunu ve onları açıkça "ücretli köleler" denen kişilere dönüştürdüğünü sorgusuz sualsiz kabul ettiler. Neden tüm uyanık yaşamlarımız boyunca bir üstadın emirlerine uymalıyız? Bu bir iğrençlik olarak kabul edildi. Hatta bunun dayanılmaz olduğu Lincoln yönetimindeki Cumhuriyetçi Parti'nin bir sloganıydı. Bu hareket 20. yüzyılın başlarına kadar sürdü ve sonunda Sosyalist Parti'yi ve işçi hareketini temelde ortadan kaldıran “Woodrow Wilson'un Kızıl Korku”su tarafından ezildi. Otuzlu yıllarda bir miktar iyileşme oldu ama o ölçüde değil.

Ve şimdi o bile yok. İnsanlar uyanık hayatlarının büyük bir kısmında bir patronun emirlerine tabi olmayı hayattaki en büyük amaçları olarak görürler. Ve bu gerçekten etkili bir propaganda ama değişebilir. İşçilerin yönetime katılımı konusunda ütopik olmaktan çok uzak öneriler zaten var. Almanya'da ve başka yerlerde bu mevcut ve bu şu şekilde olabilir: Neden işletmeyi kendimiz devralmıyoruz? Burayı daha iyi yönetebilecekken neden New York'taki bir bankacının emirlerine uyalım? Bunun o kadar da uzak olduğunu düşünmüyorum.

Barsamian: Görünüşe göre akıl hastanesini deliler kontrol ediyor. Delilere karşı koymak için hangi akıl sağlığı belirtileri var?

Chomsky: Çok fazla. Pek çok popüler aktivizm var. Sokaklarda. Gençler, başkalarına iyi davranılmasını talep ediyor. Birçoğu çok katı ve ciddi. Yokoluş İsyanı, Sunrise Hareketi. Gezegeni yıkımdan kurtaralım. Bir sürü ses var. Seninki, Democracy Now, Chris Hedges, birçok site, Alternet, Common Dreams, Truthout, The Intercept, TomDispatch ve diğerleri. Bütün bunlar, insanoğlunun hayatta kalabileceği alternatif bir dünya yaratma çabalarıdır. Bunlar dünya için umut işaretleridir.

Çeviren: Nil Sarrafoğlu