Cuma Adlı Adamlar'da bu hafta Etienne Balibar'ın "Eşitliközgürlük" ve "Yurttaşlık" kitaplarından yola çıkarak ulus devlet bünyesinde yurttaşlar topluluğunun devletle kolektif özdeşleşmesinin yerini alacak insan eşittir yurttaş denklemini kuracak bir gelişmenin mümkün olup olmadığını konuştuk.
Cuma Adlı Adamlar'da bu hafta Etienne Balibar'ın "Eşitliközgürlük" ve "Yurttaşlık" kitaplarından yola çıkarak antik şehir devletlerinden ulus devlete tarihin diyalektik seyri içinde yurttaşlığın aldığı yeni biçimleri, bu seyir içinde yıkma ve yeniden inşa diyalektiğinin işleyişini, yurttaşlığın kuruşulundaki dışlama mekanizmalarını, ulus devlet bünyesinde yurttaşlar topluluğunun devletle kolektif özdeşleşmesinin yerini alacak insan eşittir yurttaş ( insan = yurttaş ) denklemini kuracak bir gelişmenin mümkün olup olmadığını konuştuk.
 | Eşitliközgürlük Etienne Balibar |
Yirmi yıllık bir süre içinde yazılmış iki grup yazı bir arada: Bir yanda modern dönemde özgürleşme için verilen mücadelelerin ayrılmaz bir boyutu olan temel hakların dile getirilmesi ve kurumlaşması sürecini konu edinen felsefi yazılar, öbür yanda siyasi gündeme, özellikle de açığa çıkardıkları siyasal sorunlar dolayısıyla küresel yankıları olan olaylara yönelik müdahaleler.
Bu iki grup yazı yurttaşlığın çatışkıları meselesinde buluşuyor. Ortak hedeflerini ise ulusal sosyal devletin başlattığı ve neoliberal küreselleşmenin hızlandırdığı “demokrasiden taviz verme” eğilimi karşısında demokrasinin demokratikleştirilmesioluşturuyor. Balibar demokrasi felsefesinin temel sorunlarını ele alırken Derrida, Rancière, Poulantzas, Arendt ve Laclau gibi isimlerle tartışıyor.
 | Yurttaşlık Etienne Balibar Monokl, 2016 Çeviren: Murat Erşen |
Etienne Balibar Yurttaşlık kitabında Batı’daki anayasa kuramının ve demokrasi kavramının gelişiminin izlerini sürüyor. “İhtilaflı demokrasi” olarak adlandırdığı yeni bir demokratik anlayış çerçevesinde sosyal demokrasiden ulus-devlete, sivil direnişten ayaklanmaya kadar uzanan yeni bir siyasi-devrimci hattın olanağını araştırıyor. Hem devlet, hem kamu hem de halk düzlemlerinde demokrasinin demokratikleştirilmesi ve demokrasiden kopuş süreçlerini ayrıntılandırıyor.
“Demokrasinin demokratikleştirilmesi sürekli bir dönüşümü anlatır ve fiili siyasi pratiklere göre bir farkı belirtir. Siyasi pratikleri, mevcut kurumlardaki demokrasi eksikliği ile açıkça yüz yüze gelecek ve onları az çok kökten dönüştürecek şekilde yerinden eden bir “diferansiyel”dir [farklılaştırıcıdır]. Etkin yurttaş bu dönüşümün failidir. İşte bu nedenle her zaman ayaklanma ve devrim kavramlarıyla bir bağı muhafaza eder, sadece kurumsal sürekliliği kesintiye uğratan şiddetli ya da barışçıl basit bir “olay” anlamında değil ama biçimleri ve hedefleri değişken tarihsel koşullara bağlı durmadan yeniden başlayan bir süreç anlamında böyledir bu. Sürekli bir dönüşüm olmaksızın, anı, mit ya da propoganda aracı olmak dışında, öylece hakiki bir demokrasi yoktur. Ama böyle bir dönüşüm de sınırları ve tanınan kurumsal biçimleri ihlal etmelidir. Claude Lefort’un (1981) ifadesiyle bir " demokratik icat” barındırmalıdır.
Bir toplumun ya da (kapitalizm gibi) bir ekonomik sistemin, kendileri demokratik olmayan, hatta anti-demokratik olan yollarla ya da usullerle demokratik dönüşümü kökten biçimde imkânsızdır. 20. yüzyılda komünizmin ve sosyalizmin trajik tarihinin (ve dolayısıyla, siyasi ihtilafın “devlet” karşısında bir “karşı-devlet” kurduğu bir örgütlenme teorisi ve pratiği sayesinde yeniden simetri kazandığı “proletarya diktatörlüğü” üzerine tartışmaların) ve de anti-emperyalist ulusal özgürlük hareketlerinin verdiği ders budur. Böylece şu fikir yeniden kendini dayatır: Siyasi bir güç ya da hareketin toplumu demokratikleştirebilmesinin koşulu, bunların kendilerinin hem hedefleri hem de içsel işleyişleri bakımından, karşı çıktıkları sistemden daha demokratik olmalarıdır.teslim olması ve nihayetinde kendine karşı dönmesidir..."
