17 Kasım’da Siirt Şirvan’da 16 işçinin hayatını kaybettiği bakır madeni sahasının sahibi Ciner Grubu, Soma'da en az 301 kişinin öldüğü madenin de eski işletmecisiydi. Bu ay, Ayın 13'ünde Şirvan'ı konuştuk.
17 Kasım’da yaşanan şev kaymasının ardından toprak altında kalan 16 işçiden tümünün cansız bedenlerine ulaşıldı.* Ciner Holding’e ait Park Elektrik'teki işçi cinayetlerinin haberini Ciner medyası hiç görmedi, diğer medya organları ise isim vermeden sadece ölümlerden bahsetti.
19-20 Kasım tarihlerinde Sosyal Haklar Derneği’nin yaptığı maden sahası ziyareti yaşanan iş cinayetine ilişkin bazı ipuçları veriyor. Maddeleyebiliriz.
Denetim Yapılmadı
2003 yılından bu yana Ciner Holding’in işlettiği bakır madeni alanının denetlenip denetlenmediği bilinmiyor. SHD iş müfettişlerinin “terör gerekçesiyle” madende denetime gidilemediğine dair duyum aldıklarını belirtiyor.
Taşeron işçi aslında “yok gibi”
Açık işletmede Park Elektrik’in yanı sıra 4 ayrı taşeron şirket aynı anda çalışıyor. İşçilerin tanıklıklarına göre, Park Elektrik işçileri nispeten iş güvenliği kurallarına uyularak çalıştırılırken, taşeron işçilerde bu kurallar geçerli değil. Taşeron işçi günde 10 hatta 12 saat çalışırken, Park elektrik çalışanlarında bu süre 8 saatte tutuluyor. Toprak altında kalan işçilerde taşeronlardan biri olan Antlar İnşaat’ın çalışanları.
“Altın” İddiası Çalışmaları Hızlandırdı
Raporda geçen bulgulara göre, işveren bakır sahasının artık açık işletme olarak devam etmesinin mümkün olmadığını görmüş ve yola kapalı olcak olarak devam edebilmek için girişimlerde bulunmaya başladı. Park Teknik Yönetim Kurulu Üyesi Güray Eken, Çin’den gelen bir heyetle bu konu üzerine çalışma yapıyordu.
Bu iddiaların bir sebebi de maden sahasında bir altın damarına denk gelmiş olunması. Bu nedenle ıslak zemin, hem de toprak kayma yaşanmasına rağmen çalışmalara ara vermeden aceleyle çalışılmaya devam edilmiş
Toprak Önceden Uyarmıştı
İş cinayetinde hayatını kaybeden işçilerden biri bir hafta öncesinde annesine çalıştıkları bölümde toprağın kaydığını anlatmış, bir başka taşeron şirket yetkilisi ise işvereni uyarmış fakat aldığı yanıt “Bana iş mi öğretiyorsun?” olmuş.
Milyonlarca Yıla Karşı 60 Gün
Aynı madende 25 Temmuz tarihinde başka bir şev kayması yaşanmış ve maden 60 gün süreyle kapalı olarak tutulmuş. Gerekçe olarak ise 2003 yılından beri kesintisiz çalışma yapılan madendeki eskime ve yıpranma payı gösterilmiş. Toprağın altında milyonlarca yılda oluşan bakır rezervine karşı, 60 gün oldukça acınası bir rakam.
1654 Km’de aynı acı
Somalı aileler geçtiğimiz günlerde Şirvan’daki ailelerin yanına acılarını paylaşmak için gittiler.
İşçiler işten atıldı
Siirt’in Şirvan ilçesinde Ciner Holding’e ait madende 16 işçinin göçük altında kalmasının ardından ‘yüzlerce işçinin işten çıkarıldığı’ öne sürüldü.
İşveren asli kusurlu
Şirvan Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan olay yeri inceleme tutanağında maden mühendisleri ve iş güvenliği bilirkişilerinin ilk incelemeleri kapsamındaki izlenimleri aktarıldı.
Tutanağa göre, İş Sağlığı ve Güvenliği açısından hazırlanan 8 maddelik raporda sonuç olarak, kanun ve yönetmelikler çerçevesinde açıklanan iş güvenliği ile ilgili kusur ve durumlardan dolayı asıl işveren firmanın işvereni/işveren vekili, iş güvenliği uzmanı, alt yüklenici firmanın iş vereni/işveren vekilinin asli kusurlu olduğu, alt yüklenici firmanı kısmi zamanlı sözleşmeli iş güvenliği uzmanının tali kusurlu olarak değerlendirildiği belirtildi.
Kaymanın meydana geldiği kotlardaki şev açılarının yukarıda belirtilen verilere göre basamak, şev açısı ve basamak genişliği değerlerinin uygun değerler olmadığı ifade edilen tutanakta, "İşverenin açık ocak işletme müdürü, başmühendis, daimi nezaretçi asli kusurlu, alt yüklenici firmanın şantiye şefi asli kusurlu ve işveren/işveren vekili tali kusurlu olarak değerlendirilmiştir," ifadesi yer aldı.
İhmali olduğu değerlendirilerek tutuklanan zanlılar arasında bir iş güvenliği uzmanı da var. Soruşturma kapsamında gözaltına alınan maden şirketinin işletme müdürü Mehmet Oğuz, çıkarıldığı mahkemece tutuklanmıştı.
* Siirt Şirvan’da hayatını kaybeden işçilerin isimleri şöyle:
Savaş Kızılkan, Kerem Arat, Murat Ant, İbrahim Kılınç, Kasim Tari, Şefik Tuncer, Sedat Bulut, Abdurrahman Sönmezsoy, Reşit Can, Halil Başer, Mahmut Batumak, Bedrettin Caylı, Nusret Beyazalma, Yavuz Yıldız, İsmail Tekin ve Abdulbaki Aydın
