Ayın 13'ü

Türkiye'de iyiliğin de kötülüğün de her çağda inadı baki, buna şahitlik ediyoruz. İki taraftan biri mutlaka kazanacak demeyeceğim ama bu süreçte mücadele eden insanların inadını düşününce de mutlaka  ve gönül rahatlığıyla "Bir başka tarih yazılacak" diyebiliyorum. "Soma Nöbeti" bu zamanda ülkede bir haberi takip etmenin benim için yeni bir formülüydü, Türkiye'ye yaratıcılığımızı tetiklediği için teşekkür ediyorum.

Soma'nın bir enerji havzası olarak ilan edilmesiyle paralel okunabilecek Soma Katliamı Davası kararı birbirlerini tamamlıyorlar gibi gözüküyor. Tarımın sistemlice bitirilmesiyle madenciliğe mahkum edilen kentte, ölümler de doğa da yok sayılacak gibi gözüküyor. 

301 işçinin hayatını kaybettiği Soma Maden Faciası'nın ardından 3 yıldır süren Soma Davası'nda karar açıklandı. 51 sanığın yargılandığı davada sadece tutuklu olarak yargılanan 5 sanık için taksirle ölüme sebebiyet verme nedeniyle 15 yıl ile  22 yıl arasında değişen hapis cezası verilirken Soma A.Ş'nin eski patronu Alp Gürkan beraat etti. Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan hakkında 3 yıl süreyle madencilik faaliyetlerinde bulunmama cezası verildi. Davayı izleyen Seçil Türkkan Açık Gazete'de konuğumuz oldu, davanın tarihçesini, iddianameyi, verilen kararı, ailelerin ve avukatların 3 yıl sonra gelemeyen adalet karşısındaki tepkilerini ve bundan sonrasını konuştuk.

301 işçinin can kaybı ile sonuçlanan Soma Katliamı'nın son duruşması bugün yapılacaktı; ancak  51 sanığın yargılandığı davanın karar duruşması mahkeme heyetinden bir hakimin rahatsızlığı dolayısıyla 11 Temmuz Çarşamba gününe ertelendi. Soma'da hayatını kaybeden işçilerin aileleri bu karara tepki göstererek, Çraşmaba gününe kadar duruşmanın yapılacağı Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nin önünden ayrılmayacaklarını açıkladılar. Seçil Türkkan Soma'dan izlenimlerini bizimle paylaştı.

Soma Nöbeti'nin Haziran 2018'i tam da tutukluların savunmalarının alınacağı aya denk geldi. Bu ay duruşmadan bir adım uzak kalıyoruz, uzaktan izliyoruz. Başka bir konuya, "Kürek Kürek Türkiye"ye eğiliyoruz. Veli Buğaç 3 yıldır Türkiye sularını "Bir daha Soma olmasın" diye kürekliyor. Buğaç'la bu deniz protestosunu konuşuyoruz.

Türkiye'de özelleştirme dalgası bu kez içine bir de Soma'da 301 işçinin öldüğü,139 milyon ton kömür rezervi barındırdığı iddia edilen sahayı vurdu. Türkiye Kömür İşletmeleri ihaleye çıktı. Maden Mühendisleri Odası'ndan görüşlerine başvurduğumuz Ayhan Yüksel, Soma katliamından tam 4 yıl önce aynı saha için yetkilileri uyardıklarının altını çiziyor. Bu sözler, geçen dört yılın ardından ölümlerden  ders alınmadığını kanıtlıyor.  
 

Bundan 48 ay önce gerçekleşen Soma Katliamının görülen 21. duruşmasında sona yaklaşıldığını bir adım daha hissettiğimiz günlerdeyiz. Gelişmeleri Avukat Evren İşler ile değerlendirdik. 

Soma Davası'nı ve hak mücadelesini takip ettiğimiz Ayın 13'ü programında bu kez kalabalık bir grubu telefonda ağırlamaya çalışıyoruz: Yırca Hanımeli.

Soma Nöbeti'nde bu ay, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi'nden Helil Kinay ile Soma'daki yüksek hava kirliliğini konuştuk

9 Ocak 2018'de görülecek 20. celse duruşmasından önce Soma'daki ​güzel​ bir gelişmeye değiniyoruz. Bundan yaklaşık iki ay önce Soma Emekçi Kadınlar Kooperatifi​ kuruldu. Kooperatifin başkanı Aysun Gökçe'yle konuştuk. Üreticiyle tüketiciyi buluşturuyorlar, kendi salçalarını, tarhanalarını, turşularını reçellerini satıyorlar.

Soma davasında mahkeme heyeti değişikliğinden sonra gelen hakimin ilk icraatı, tutuklulardan biri olan, tüm vardiyaların amiri Mehmet Ali Günay Çelik’tahliyesine karar vermek olurken, diğer icraatı eski heyetin çöpe attığı ve Müge Anlı’nın ‘polisin çözemediği’ cinayetleri aydınlattığı programında dillendirilen ‘sabotaj’ iddiasını yeniden araştırmak olacak. ​Ailelerin avukatları redd-i hakim talebinde bulunurken, avukatlara göre bu durum, açıkça hakimin tutukluların yanında olduğuna işaret.​ 20. celse 9 Ocak 2018'de görülecek. Avukat Can Atalay ile konuştuk.

Ayrıntı Yayınları Yakın Tarih dizisinden çıkan, Uğur Şahin Umman ve Onur Yıldırım'ın kaleme aldığı “Çizmelerimi Çıkarayım mı?” adlı, 13 Mayıs 2014 Salı günü yaşanan Soma İşçi Katliamı’na odaklanan belgesel-anlatı-araştırma kitabı, Soma'nın neden bir cinayet olduğunu bağımsız gazetecilik faaliyetiyle anlatıyor. 17 Ekim Salı günü yeni 'atanmış' mahkeme heyetiyle görülecek Soma davası ise bizi yeni bir eşikle buluşturuyor; Bu Salı'ların bir anlamı var mı?

2017 Yaz Kararnamesi ile mahkeme heyeti değişen Soma'da bir bakıma beklenen gerçekleşirken akıllarda çeşitli biçimleriyle aynı soru var: Yeni gelen hakimin 3 yıllık, üstelik adaletli yürüyen bir mahkeme sürecinin adaletli karar vericisi olması mümkün mü?

Soma'nın geleceği kömür santrallarına saplanıp kalmış gibi gözükse de, bir başka bakış açısı mümkün mü? 

Dr. Alper Öktem ile konuştuk. 

Soma Nöbeti Dosyasının Haziran ayında, "kömüre muhtaç" sınırıyla çizilen portrenin karşısına bir başka çerçeve koyduk ve içini "güneş panelleri" ihtimali ile doldurmaya çalıştık. 

Mahkeme heyeti üzerinde soruşturma baskısı kurulan Soma Davası'nın karar duruşması 16 Nisan Anayasa Değişikliği Referandumu'ndan 2 gün sonraya ertelenmişken, taraflı davrandığı gerekçesiyle şikayet edilen fakat hakkında soruşturma izni verilmeyen "Hayata Dönüş Operasyonu" avukatlarından İhsan Sartık müdahil oldu. Davanın miladını oluşturan bu gelişmeler ışığında Avukat Can Atalay ile birlikte Soma'yı değerlendirdik.

Bu programda Soma'ya uzanıyoruz ve AFAD yardımlarıyla kurulan Soma Çocuk ve Gençlik Gelişim Merkezi'nden Selami Özdemir ile konuşuyoruz. Özdemir tam da açıklamasa bile Soma'daki kaynaklarımıza göre Belediye, Kaymakamlık ve Valilik, kurulan merkeze olan desteklerini kesmiş durumda ve şimdi 2 bin öğrencisi olan 7 katlı merkez çalışmalarına devam edebilmek için destek bekliyor. 

Soma katliamı davasında Can Gürkan’ın avukatları hakimler hakkında soruşturma açıldığını iddia etti. Soruşturma açıldığına dair hakimlere herhangi bir bilgi ulaşmazken, Adalet Bakanlığı konuyla ilgili bilgi vermeyi reddetti. Somalı ailelerin avukatları, karar duruşmaları yaklaşırken bunun yargıyı etkileme hamlesi olduğu görüşünde.

Bu ayın Soma Nöbeti'nde, Eynez'de 301 işçinin hayatını kaybettiği madendeki işçilerden Uğur Çolak'ın annesi Gülsüm Çolak ile konuştuk. 

17 Kasım’da Siirt Şirvan’da 16 işçinin hayatını kaybettiği  bakır madeni sahasının sahibi Ciner Grubu, Soma'da en az 301 kişinin öldüğü madenin de eski işletmecisiydi. Bu ay, Ayın 13'ünde Şirvan'ı konuştuk.