30 Haziran 2005
Kazıdıkça neler çıkıyor! Sinirlenmeden, öfkelenmeden sadece eldeki somut bilgilere sakince bakalım. Kazıdıkça neler çıktığını birlikte görelim. Son tahlilde doğalgaz kullanan her konut başına 100 milyon lira daha fazla yük bindiren "yeni doğalgaz anlaşmasının" getirdiği gizli kazığı" anlamaya çalışalım.Dün yazmıştım.Hatırlatma yapayım.Tablo şuydu:AKP'li Enerji Bakanı Hilmi Güler ve BOTAŞ, Rus doğalgazım satan şirketlerle pazarlığa oturdu. Amaç Rusya'dan alınan doğalgazın fiyatını indirmekti.Anlaşma imzalandı."İndirdik, Türkiye kârlı çıktı, Türk halkı daha az doğalgaz faturası ödeyecek" dediler.Fakat fiyat inmedi.Tersine yükseldi.Türkiye kaybetti.Petrolün fiyatı artmaya devam ederse ne olacakFaturayı halk ödeyeceği için Türk halkının sırtından Rus halkına kaynak aktarılmış oldu. Bunun bir cevabı olması gerekir. Enerji Bakanı ile BOTAŞ Yönetim Kurulu ve bu anlaşmaya "şartlı onay veren " Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanı Yusuf Günay ile 8 Kişilik Yönetim Kurulu'nun; "Gizli Kazığı" halka anlatması; halkı aydınlatması, ikna etmesi gerekir. Çünkü yapılan yeni mukavele ile Rusya'dan alınan doğalgazın küçük çaplı 3 anlaşmada birim fiyatı indirildi fakat alınan gazın yüzde 70'ni oluşturan Mavi Akım'dan gelen gazın fiyatı yükseltildi. Böylece Türkiye Rusya'dan aldığı 1000 metreküp doğalgaza ortalama 120.9 dolar öderken yeni anlaşmayla fiyat 123.5 dolara çıkti. Petrolün varili 40 dolar olması halinde (şu anda 60 dolar) bu anlaşmanın Türkiye'nin doğalgaz faturasına bindirdiği ilave yük 7 milyar dolar oldu.7 milyar dolar.Çok büyük para...Petrol fiyati bugün olduğu gibi varili 60 dolar düzeyinde devam ederse bu ilave yük belki de 9-10 milyar dolara yükselecek. İşte altına imza atilan anlaşma budur.Şimdi kazımaya başlıyorum.2003 yılının şubat ayında Mavi Akım boru hattından ilk doğalgaz Samsun'a oradan da Ankara'ya ulaşıyor. Mart ayında da doğalgazın satıcı şirketi Gasexport, faturayı gönderiyor.Fatura şişmiş.1000 metreküpe 136 dolar koymuşlar. Oysa kontratta yer alan "fiyat formülündeki" birim fiyatın 109 dolar olması gerekiyor. Dolayısıyla doğalgazın Türk tarafında alıcı şirketi olan BOTAŞ, "faturadaki fiyat anlaşmada imzaladığımız formüldeki birim fiyattan çok yüksek" diye itiraz ediyor.Böyle büyük anlaşmada rakam hatası olur muKarşı itiraz da geliyor.Gasexport, BOTAŞ'a gönderdiği yazıda "fiyat formülündeki farkın" sehven (yanlışlıkla) yapılmış hesaptan doğduğunu söylüyor. Yani, Mavi Akım anlaşmasında ve onun öncesinde Türkiye'ye doğalgaz satan Gasprom şirketinin de imzaladığı iki ön protokol metninde de yer alan ve Gasexport'un üç farklı hukuki metinde de tekrarlanan fiyat formülünde yer alan değer, hata ile anlaşmaya konuldu diye iddia ediyorlar.Nasıl olur?Yani 2025 yılına kadar sürecek ve toplamda 50 milyar dolar bir ödeme gerektiren çok büyük bir anlaşmada böyle "sehven (yanlışlıkla) yapılmıştır " diye bir gerekçe gösterilse bile bunun geçerliliği olabilir mi?Olamaz.Nitekim bizim Ankara Bürosu'nun çalışkan muhabirlerinden Gülümhan Gülten arkadaşımızın bulup çıkardığı belgelere göre BOTAŞ, uluslararası hukuk dünyasında saygınlığı ve güvenilirliği olan iki hukuk bürosu Avşar ve Kuntalp/Arkan'a hukuki mütalaa vermesi için başvuruyor. İki hukuk bürosu da Rus tarafının iddiasının geçerli olmayacağını "Uluslararası Tahkim Mahkemesi'ne gidildiği zaman " kararın Türkiye şirketi BOTAŞ lehine olacağını özellikle belirtiyorlar.Görüyorsunuz değil mi?Kazıdıkça neler çıkıyor:Devam ediyorum:Kuntalp/Arıkan Hukuk Bürosu; Prof. Dr. Erdem Kuntalp ve Av. Güzin Pekgüçlü imzasıyla 26 sayfa olarak verdiği uzun hukuki mütalaasının sonuç bölümünde "Gasexport'un anlaşmadaki formülün tarafların ortak iradesini yansıtmadığı ve bir maddi hatadan ibaret olduğu şeklindeki iddiasının hukuken kabul edilmemesi ve dolayısıyla anlaşmada yer alan formüle göre hesaplamanın yapılmasının doğru olduğu sonucuna ulaşılması ihtimali yüksek görülmektedir " diyor.Görüşüne başvurulan diğer hukuk bürosu Avşar da; değerlendirmesini "Tahkimin" görüleceği yer olan İsviçre Hukuku'na göre yapıyor ve tahkime gidilirse BOTAŞ'ın davayı kazanacağını belirtiyor.Tahkime gidilecek.Sorun çözülecek.Ancak beklenmedik bir gelişme oluyor. Gasexport 10 Haziran 2003 tarihinde "Dört farklı fiyat formülünü tek fiyata indirmek ve Türkiye'nin almayı garanti ettiği doğalgaz miktarını azaltmak" üzere BOTAŞ'a bir karşı teklif yapıyor. Ve bir ay sonra 10 Temmuz 2003 tarihinde Rus Gasprom Şirketi'nin Başkanı Aleksei Miller, Türkiye'ye geliyor. Bizim Enerji Bakanı Hilmi Güler ile " beş saat kapalı baş başa ve herhangi bir tutanağın tutulmadığı " görüşme yapıyor.Sonunda anlaşma.Dört ayrı fiyat tek fiyata indiriliyor. Ancak sonuçta paçal olarak Rusya'dan aldığı doğalgazın 1000 metreküpüne 120.9 dolar ödeyen Türkiye, yeni anlaşmayla 123.5 dolar ödeme mukavalesi yapıyor.Ne oldu?Ne konuşuldu?Ruslar bizim Bakanı "neler söyleyerek" ikna ettiler de bizim Bakan Hilmi Güler, petrolün varili 40 dolara inse bile Türk halkının sırtından fazladan 7 milyar dolar alıp Rus şikrketinin kasalarına aktaracak olan bu anlaşmaya imza atılmasına "olur " verdi?Bakan Tahkim'e gitmekten niçin vazgeçti?EPDK onay verdi şimdi anlaşmayı takip etmeliBu anlaşmaya "olur" veren kurumlardan biri de Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu... EPDK, anlaşmaya; "teknik ve ekonomik sorumluluk BOTAŞ Genel Müdürlüğü'ne ait olmak ve ülke hazinesine ilave mali yükümlülük getirmemek koşuluyla" diye not düşerek onay veriyor?Ne olacak şimdi?Bana ulaşan rakamlara göre, "ülke hazinesi bu yeni anlaşmayla 7 milyar dolarlık bir ilave yük altına" girmiş bulunuyor. Bu durumda Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı Yusuf Günay 8 üyeden oluşan EPDK'yi toplayıp, "ülke hazinesine ilave yük getirilmiştir, bunun sorumluları hakkında yasal işlem yapılmalıdır" diye harekete geçecek midir?Ne yapacaktır?Kazdıkça daha neler çıkıyor?Bir de düşen basınç çıkıyor.Onu da yarın yazacağım.
http://www.vatanim.com.tr/root.vatan?exec=haberdetay&Newsid=56153&Categoryid=2&aranan=necati%20doğru
