Bu vergi tablosu kader mi?

19 Mart 2007Radikal Gazetesi

Türkiye vergi sistemindeki klasik çarpık tablo geçen yıl da değişmedi. Küçük esnaf ve sanatkârın ayda ortalama 18 YTL vergi ödediği Türkiye'de, bu rakam işçi ve memurlar için 175 YTL, beyannameli vergi mükellefleri arasında yer alan mobilyacılar için 68 YTL, lokantacılar için 63 YTL, deterjan ürünlerinin ticaretini yapanlar için de 51.5 YTL olarak belirlendi. Maliye Bakanlığı Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü, çeşitli meslek gruplarının geçen yıl ödediği ortalama vergi rakamlarına yönelik bir araştırma yaptı.

Büyütmek için tıklayınız

Araştırma, ülkede gelir vergisinde yaşanan adaletsizliği bir kez daha gözler önüne serdi. Araştırmaya göre, basit usulde vergilendirilen yaklaşık 800 bin esnaf ve sanatkâr, 2004 yılında ayda ortalama 7.5 YTL, 2005 yılında da 13 YTL gelir vergisi ödedi. Bu rakam, 2006 yılında 18 YTL'ye yükseldi.

Ücretlilerde durum Bu dönemde asgari ücretlilerin aylık vergisi ise 68.5 YTL oldu. Aylık ortalama vergi, sayıları 7.5 ile 8 milyon arasında bulunan işçi ve memurların tümü için de 175 YTL olarak hesaplandı. İşçi ve memurların 2005 yılındaki aylık ortalama vergisi ise 164.5 YTL düzeyinde gerçekleşti. Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü araştırmasında kayıt dışı çalışan ücretli ve yevmiyelilerin durumu da irdelendi. Araştırmaya göre, daha çok tarım işçileriyle inşaatlarda mevsimlik çalışanların oluşturduğu bu grupta 3.9 milyon dolayında kişi istihdam ediliyor. Bunların 365 gün çalışmaları durumunda devlete 3.5-4 milyar YTL tutarında vergi ödenmesi gerekiyor. Ancak, kayıt dışı çalışan ücretli ve yevmiyeli işçilerin yılın ancak yarısında çalıştığı dikkate alındığında bu rakam 1.7 ile 2 milyar YTL düzeyine iniyor. Genel müdürlük de kayıt dışı ücretli ve yevmiyelilerden devletin yaklaşık 2 milyar YTL vergi kaybı bulunduğunu tahmin ediyor.

Bunlar da çok kazananlar Bu arada Gelir İdaresi Başkanlığı'nın beyannameli gelir vergisi mükelleflerinin ortalama vergi rakamları, işçi ve memurların, patronlarından çok daha fazla vergi ödediğini ortaya koyuyor. 2006 yılı mart ayında verilen beyannameler sonrası tahakkuk eden ve yıl içinde ödenen gelir vergisi rakamlarına göre müteahhitler ayda ortalama 319 YTL vergi ödedi. Diğer yandan elektrikli ev aleti imalatçıları 188 YTL, kuyumcular 132 YTL, fırıncılar 109 YTL, seyahat ve turizm işletmeleri 76 YTL, mobilyacılar 68 YTL, lokantacılar 63 YTL, deterjan sanayi ürünlerinin ticaretini yapanlar da bir ayda devlete 51.5 YTL vergi ödedi. Bütün beyannameli gelir vergisi mükelleflerinin aylık ortalama gelir vergisi de 184 YTL'de kaldı. İşçi ve memurların aylık ortalama vergisinin 175 YTL olduğu ve ücretlilerin sayısı dikkate alındığında, yine Türkiye'de gelir vergisinin çok önemli bölümünü bordro mahkûmlarının üstlendiği gözden kaçmıyor.