Açık Bilinç’te 4 hafta boyunca, bilgisayar biliminin temelini atan İngiliz matematikçi, yapay zeka kavramını felsefi ve teknik olarak tanımlayan Alan Mathison Turing’in yaşamını, düşüncelerini ve çalışmalarını konuştuk.
Kısa hayatına hem 2. Dünya Savaşı'nın yönünü değiştirecek kod çözme çalışmaları, hem "Turing Makinası" olarak anılan çok önemli bir matematiksel model, hem de Yapay Zeka tartışmalarında hala merkezi rol oynayan bir prosedür ("Turing Testi") sığdırmış olan Turing, cinsel kimliği nedeniyle İngiltere mahkemeleri tarafından hayatının son yıllarında yargılanmış, mahkum edilmiş, ve uğradığı haksız mağduriyet neticesinde 42 yaşındayken siyanüre batırılmış bir elma yiyerek kendi hayatına son vermişti.
2012 yılında doğumunun 100. yılı bütün dünyada konferanslarla kutlanan Turing'in ölmeden önce çalışmakta olduğu kurum olan Manchester Üniversitesi'ndeki bronz heykeli, Turing'i elinde yarısı yenmiş bir elma tutar şekilde temsil eder.
Heykelin önünde yer alan plakada şöyle yazmaktadır:
Bilgisayar BilIminin Babası
Matematikçi, Mantıkçı
Savaş zamanı kod çözücüsü
Önyargı kurbanı
2009 yılında İngiliz hükümeti dünyada LGBTİ hareketinin simge ismi haline gelen Turing’ten gıyabında özür diledi.
1. Bölüm, 17 Şubat 2015:
İndirmek için: mp3, 32.5 Mb.
*
İkinci Bölümde Boğaziçi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Cem Say konuğumuzdu. Turing'in hesaplama kuramlarını ve "Turing Makinası" modelini konuştuk.
Matematik için tutarlı ve noksansız bir aksiyomlar kümesi olduğunu düşünen Alman matematikçi David Hilbert’ten, bunun mümkün olamayacağını göstererek matematik dünyasını temellerinden sarsan Avusturya'lı mantıkçı Kurt Gödel’e oradan da Turing'e uzanan bir eksende, Turing’in düşüncesinin 20. YY matematik ve mantık dünyasını sarsan sonuçlarını, Cem Say herkesin anlayabileceği açıklıkla anlatıyor.
2. Bölüm, 24 Şubat 2015:
İndirmek için: mp3, 28.5 Mb.
*
Alan Turing dizimizin üçüncü bölümünde de ODTÜ'den felsefeci Doç. Dr. Aziz Zambak ile "Turing Testi" ve Yapay Zeka hakkında konuştuk. Turing, 1950'de MIND dergisinde yayımlanan ve çığır açan "Computing Machinery & Intelligence" makalesinde akıllı bilgisayarların olabileceğini öne sürmüştü.
Bu makalede Turing aynı zamanda Yapay Zeka'ya karşı öne sürülen 9 itirazı değerlendiriyor ve hepsine cevap veriyor. Makaledeki "Theological Objection"da (İlahiyat İtirazı) Turing akılla ruh arasında varolduğu düşünülen, çağdaş hali Descartes tarafından formüle edilmiş olan ama genel olarak dini öğretiler içinde de varsayılan ilişkiye dair bir tezi sorguluyor.
Turing makalesinde önce "Imitation Game" olarak adlandırdığı taklit oyununu anlatıyor, ardından da aynı düşünceyi bilgisayarlara uyguluyor. Yazının ana tezine göre, bugün "Turing Testi" olarak bilinen bu prosedürü geçen bilgisayarları akıllı olarak nitelendirmemiz gerekir.
Turing'in makalesi Türkçe olarak "Aklın Gözü" derlemesinde de (Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi) okunabilir.
3. Bölüm, 10 Mart 2015:
İndirmek için: mp3, 26.7 Mb.
*
Turing üzerine yaptığımız dizinin 4. ve son programında, günümüzdeki Turing Testi yarışmalarından söz ettik.
Turing Testi, 1991'den bu yana H. Loebner isimli bir girişimcinin sponsorluğunda düzenleniyor:
http://www.loebner.net/Prizef/loebner-prize.html
Bu yılki Turing Testi, Eylül ayında Turing'in savaş yıllarında çalışmış olduğu Bletchley Park'da yapılacak.
http://aisb.org.uk/events/loebner-prize
Halen Turing Testi'ni kısıtlamasız bir şekilde geçebilmiş olan bir bilgisayar sistemi yok ve iddiaların aksine, daha epeyce bir süre olacakmış gibi de gözükmüyor.
Turing Testi ve sanal dünyada internet üzerinden aşkla ilgili harika bir radyo hikayesi dinlemek isterseniz tıklayın:
http://www.radiolab.org/story/137407-talking-to-machines/
4. Bölüm, 25 Mart 2015:
İndirmek için: mp3, 27.6 Mb.
Açık Bilinç’in podcast servisine ulaşmak için tıklayın.*
Açık Bilinç:
Güven Güzeldere ile bilim ve felsefe sohbetleri. Duyurular için takip Twitter'da takip edin: @acikbilinc
