Susma Platformu'nun 2019 yılı boyunca kültür, sanat ve medya alanlarında yaşanan sansür vakalarını derlediği Türkiye’de Sansür ve Otosansür Raporu'nu Kültigin Kağan Akbulut'la konuşuyoruz.
P24 Bağımsız Gazetecilik Platformu'nun yürütmekte olduğu Susma Platformu’nun ifade özgürlüğü ihlallerine dair bir bellek oluşturmak amacıyla hazırladığı 3. yıllık rapor vesilesi ile Açık Dergi'de Akbulut'la Susma'nın yapısını, yeni faaliyet alanlarını ve de tabi ki sansür ile oto-sansürün sürekli değişen ve çeşitlenen biçimlerini konuşuyoruz.
Sansürün ve ifade özgürlüğüne yönelik ihlallerin gerekçelerini ortaya çıkarmak bu çalışmanın en zor yönlerinden biri oldu. Çoğu vakada bir gerekçe bile olmayabiliyor ya da gerekçe o kadar önemsizleşiyor ki, vaka medyada kendine yer bile bulamıyor. Aynı zamanda kimi durumlarda görünür gerekçe olmasına rağmen, asıl gerekçe siyasi gündemle bağlantılı bir konu olabiliyor. O nedenle LGBTİ+ hareketiyle ilgili ya da kayyım atamalarına ve Barış Pınarı Operasyonu’na karşı etkinliklere uygulanan sansür vakaları da bu grafikte yer alıyor.
Terör örgütü propagandası ya da terör örgütüne üyelik yıllardır karşımıza en çok çıkan gerekçelerden biri. Genel ahlak ve kamu düzeni gibi gerekçeler de etkinlik, eylem ya da yayın yasağı gibi ifade özgürlüğüne yönelik uygulamalarda gözlemleniyor.
Gözaltına alınan ve tutuklanan gazetecilerin, sansürlenen yazıların ve işten çıkarılan basın mensuplarının yer aldığı medya başlığı % 37’yle en büyük oranı oluşturuyor. Ancak benzer şekilde bağımsız gazeteci olarak çalışmalarını sürdüren ya da yurttaş gazeteciliği yapan birçok kişi de % 15 oranla sosyal medya bölümünü kaplıyor. Tiyatro, sinema, müzik, görsel sanatlar ve yayıncılık alanlarına teker teker baktığımızda ise çok büyük bir yüzde göremiyoruz, ancak toplamına baktığımızda % 23 gibi geniş bir dilim ortaya çıkıyor. Bununla birlikte her alanda sansürle mücadele yöntemlerini geliştirmek ortaklaştırmak ve bilginin kamusallığında ısrarcı olmak önümüzdeki dönemin en başat görevlerinden biri olarak duruyor. Muhtelif örnekler için Açık Radyo'nun da parçası olduğu Susma Platformu'na www.susma24.com adresinden ulaşabilirsiniz.
