Felsefe-bilim ilişkisi üzerine gerçekleştirdiğimiz ikinci programımızda Phainomena dergisinin kurucusu, felsefeci Dr. Kaan Özkan ile konuşuyoruz.
Geçen hafta felsefenin bilim için niye yararlı ve gerekli olduğunu konuşmuştuk.
Bu hafta aynı soruyu ters yönden ele alacağız.
Bilim, felsefe için niye yararlı ve gerekli?
Özel olarak, zihin felsefesi-beyin bilimleri ilişkisine nasıl bakmalıyız?
-- / --
Beyin bilimlerinin ortaya çıkartmakta olduğu bilginin, zihin felsefesi sorularına yaklaşırken niçin elzem olduğu konusunu, hiç bir felsefecinin göz ardı edemeyeceği biçimde gündeme getiren kişi, nörobilim çalışmaları da yapmış olan, MacArthur Vakfı "deha ödülü" sahibi, Kanada'lı felsefeci Prof. Patricia Churchland'dir.
Patricia Churchland'in felsefeye özgün katkısını teslim etmek için kendisinin savunduğu kuramlarla hem fikir olmamız gerekmiyor. Örneğin nörobilimin bütün sorularını cevapladığında zihin felsefesinin işlevinin biteceğine inanmıyorsak, yani felsefenin kendine özgü ve bilime indirgenemeyecek bir bilgi alanı oluşturduğunu düşünüyorsak bile çağdaş zihin felsefesinin beyin bilimlerine sırtını dönme lüksü olmadığını teslim edebiliriz.
Her ne kadar beyin bilimlerinin rönesansı olarak kabul edilen 1990'lı yılların ardından "nöro-ekonomi", "nöro-hukuk" gibi yeni alanlar doğmuş olsa da Patricia Churchland bu gelişmelerden daha önce, 1986'da yayımladığı "NöroFelsefe" başlıklı kitabıyla zihin felsefesi alanında öncü bir rol üstlenmiştir.
-- / --
Peki ama zihin felsefesinin beyin bilimlerinden öğreneceği ne var?
Bilimsel bulguları felsefe kuramlarının içine katmak Anglo-amerikan analitik felsefe geleneğine özgü bir durum mu?
Avrupa kökenli Fenomenoloji düşünce okulu da nörobilime ilgi duymuş mu, duymalı mı?
Konuğumuz Dr. Kaan Özkan, fenomenoloji geleneğinden gelen ama nörobilim öğrencisi de olmuş bir felsefeci.
Kurucusu olduğu "Fenomenoloji ve Zihin Felsefesi" dergisi "Phainomena" da Felsefe ile Bilim arasındaki yakın ilişkinin gerekliliğini yansıtıyor.
Anglo-amerikan ve kıta Avrupa'sı felsefe okulları arasında bir köprü kuran ve geçen yıl yayımlanmasına başlanan Phainomena'nın ilk dört sayısı çıkmış durumda. İlk sayıda, Patricia Churchland'in bir yazısını da bulabilirsiniz.
Konuğumuz bu programda hem zihin felsefesi-nörobilim ilişkisini felsefe tarihinden örnekler vererek anlatıyor hem de Phainomena dergisinin serüvenini bizlere aktarıyor.
-- / --
Gelecek hafta yeni bir mini-seriye başlıyoruz. Konumuz hepimizin aşina olduğu "stres".
Stres nedir, niye ortaya çıkar, nasıl ölçülür gibi soruları üç bölüm boyunca, felsefi, fizyolojik ve psikiyatrik yönleriyle ele alamaya çalışacağız.
