Matematik serimizin ilk programında, bu özel bilim alanının doğası, diğer temel bilimlerden farkı ve önemi hakkında konuşacağız.
Einstein, "Saf matematik, mantıksal düşüncelerin kendine özgü şiiridir" diyor.
Matematik serimizin ilk programında, bu özel bilim alanının doğası, diğer temel bilimlerden farkı ve önemi hakkında konuşacağız. Serinin ilerleyen bölümlerinde, matematiğin alt dallarına eğileceğiz.
— / —
Matematikle ilgili pek çok ilginç ve felsefi nitelikli soru sormak mümkün:
- Deney yapmak, veri toplamak zorunda olmayan matematik, ne tür bir bilimdir?
- Yeni matematiksel bir buluş, doğada keşfedilen bir doğruya mı, insan zihninin bir icadına mı işaret eder?
- Saf/uygulamalı matematik nasıl ayrışır?
- Matematik, diğer bilimler gibi, sonradan kanıtlayacak öngörülerde bulunur mu?
Peki, matematikte hala cevabı bulunamamış sorular var mı? Yani, matematik, örneğin satranç gibi, başlangıç noktaları ve temel kuralları önceden belirlenmiş analitik bir alansa, ucu açık soruları olabilir mi?
— / —
"Matematik" terimi, Antik Yunanca'daki "máthēma" (öğrenme, bilgi) kökünden geliyor.
"Bütün bilimlerin kraliçesi" olarak nitelenen matematik için, hem kendi içinde özel bir bilim alanı, hem de pek çok başka bilimin ilerlemesini sağlayan en önemli araç diyebiliriz.
Matematik olmasa, fizik, kimya, astronomi gibi doğa bilimleri de ekonomi, sosyoloji gibi uygulamalı sosyal bilimleri de bugün oldukları yere gelemezlerdi, bunu biliyoruz.
Teknolojik gelişmenin en önemli itici gücünün de matematiksel hesaplama olduğu, açık.
— / —
Rönesans döneminin en önemli İtalyan ressamlarından Raphael'in, 1500'lü yıllarda yaptığı (merkezinde Platon ve Aristoteles'in yer aldığı) ünlü "Atina Okulu" resminde, sağ alt köşeye bakarsanız, matematiğe de özel bir yer verdiğini göreceksiniz.
Bir de şunu not edeyim: Bilim tarihinde en önemli temel bilimcilerin hepsi, aynı zamanda çok iyi birer matematikçiydi.
Doğa bilimlerini matematiksel bir temele oturtan, "Bilimsel Devrim" döneminin öncüsü, 17. yüzyılın büyük fizikçisi Galileo Galilei, "doğanın kitabı, matematik dilinde yazılmıştır" demişti.
— / —
Matematik içinde, uzaysal ilişkilere eğilen Geometri, yapıları inceleyen Cebir, değişimi açıklayan Analiz, nicelikler üzerine yoğunlaşan Sayı Kuramı ve ihtimal hesaplarını formüle eden Olasılık Kuramı gibi alt alanlar var.
Bu seride, zamanla, hepsine değinmeye çalışacağız.
Ülkemizde, bütün bu alanlarda uzmanlaşmış çok nitelikli matematikçiler, Matematik Köyü gibi okullar ve “Matematiğin Peşinde” gibi oluşumlar olduğu için, şanslıyız.
Bu seri ile, matematiğin korkulacak bir yanı olmadığını, öğrenmesi heyecan ve keyif veren bir alan olduğunu göstermeyi hedefliyoruz.
— / —
Son olarak, içeriğine çok emek verilen 3 aylık popüler Matematik Dünyası dergisine değinmek isterim.
Konuğumuz Prof. Ali Nesin, 2003-2014 arasında derginin yönetmenliğini üstlenmişti.
Artık e-dergi biçiminde yayınlanacak olan bu güzel dergiyi desteklemeyi ihmal etmeyelim: https://matematikdunyasi.org
— / —
Bu programı, artık hayatta olmayan iki değerli matematikçimizin anısına adıyorum.
ODTÜ kökenli, kariyerinin son bölümünü ABD'de geçirmiş olan ve "Kim Korkar Matematikten" kitabının yazarı, Prof. Nazif Tepedelenlioğlu.
Ve Sabancı Üniversitesi eski rektörü, Açık Radyo'da "Matematik Hikayeleri" de anlatmış olan Prof. Tosun Terzioğlu: http://acikradyo.com.tr/program/matematik-hikayeleri
Nazif ve Tosun hocalarla tanışmış olanlarımız, ne kadar şanslı olduğumuzu biliyoruz.
— / —
Gelecek hafta, matematiği herkese sevdirmeyi amaçlayan “Matematiğin Peşinde” oluşumunun kurucusu iki genç bilimcimiz Can Ozan Oğuz ve Utku Aytaç ile Matematik serisine devam edeceğiz.
Açık Bilinç'i salı sabahları 9:30'da (http://acikradyo.com.tr/stream) dinleyebilir, podcast arşivine http://acikradyo.com.tr/program/acik-bilinc'den ulaşabilirsiniz.
