Açık Bilinç'te, iki program boyunca, yüzyıllar süren bir bilimsel çabanın geldiği son nokta olan ve şimdiden 21. yüzyılın en büyük bilimsel sonuçlarından birisi olarak kabul edilen kütleçekimsel dalgalar bulgusunu ele alıyoruz. İlk programda Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi ve Bilim Akademisi Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Alpar’la, kütleçekimsel dalgalar deneyinin ana hatlarından, astronominin tarihsel arkaplanından ve uzay-zaman kavramının evriminden söz ettik. Gelecek programda biraz daha detaya gireceğiz.
ABD’de Louisiana ve Washington eyaletlerindeki iki dev gözlemevi, 14 Eylül'de peşpeşe uzaydan gelen bir sinyal saptadı. LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) gözlemevleri, ABD Ulusal Bilim Vakfının en büyük projesi.
Ne zaman geleceği bilinmeden beklenmekte olan bu sinyal, kütleçekimsel dalgalarla ilk kez doğrudan yapılmış bir ölçüm olarak tarihe geçti.
LIGO'ların saptadığı bu sinyal aynı zamanda Einstein'in yüzyıl önce 1916'da yaptığı bir öngörüyü de doğrulamış oldu.
LIGO projesinin biliminsanları bu bulguyu 11 Şubat 2016 tarihli Physical Review Letters dergisinde yayımladılar.
LIGO'nun bu önemli bulguyu kamuoyu ile paylaştığı basın duyurusunu okumak için tıklayın.
Konu hakkında daha fazla öğrenmek isteyenler için: http://mediaassets.caltech.edu/gwave
Physical Review Letters'da yayımlanan makaleye ulaşmak için tıklayın:
Observation of Gravitational Waves from a Binary Black Hole Merger
LIGO makalesi, çokdisiplinli uluslararası muazzam bir ortak çabanın ürünü: 133 bilim kurumundan 1004 yazarın katkısıyla hazırlanmış bir yazı.
LIGO deneyinin önemini anlamak için, astronomi tarihine bakmak, Galileo'nun, Newton'un, Einstein'ın çabaları ışığında değerlendirmek gerek.
LIGO bulgusunu konuşacağımız iki programdan ilkinde, astronominin tarihsel arkaplanından ve uzay-zaman kavramının evriminden söz ettik.
Gelecek haftaki kütleçekimsel dalgalar serisinin 2. programında, 20. yüzyıldaki gelişmelerden ve LIGO deneyinin detaylarından bahsedeceğiz.
Nötron yıldızları ve pulsarlar konusunda uzman olan Prof. Ali Alpar, LIGO araştırmasını hepimizin anlayabileceği bir dille amlatıyor. Ali Hoca kütleçekimsel dalgalar konusunu, eski Açık Radyo programcısı olan Bilim Kazanı ekibine de anlatmıştı. Dinlemek için: http://www.bilimkazani.org
