İç ve dış koşullar bağlamında, mutluluk ve iyi yaşamın sırrı konusunda Stoacılar ne diyordu? Felsefe Portreleri/Okulları serimizde, Bilkent Üniversitesi'nden Dr. Tufan Kıymaz anlatacak.
Felsefe Portreleri serimizin ilk iki programında Antik Yunan döneminin en önemli iki felsefecisi olan Platon ve Aristoteles'ten söz etmiştik:
1. Dr. Chryssi Sidiropoulou ile “Felsefe Dünyasından Portreler”: Platon kimdir, nasıl bir dönemde yaşadı, neler yaptı, hangi alanlarda düşünce üretti?
2. Dr. Lale Levin Basut ile “Felsefe Dünyasından Portreler” (2): Aristoteles kimdir, nerede ve ne zaman yaşadı, neler yaptı, hangi alanlarda düşünce üretti?
Platon ve Aristoteles'in yaşadığı MÖ 5. ve 4. yüzyılların ardından gelen en önemli düşünce okulu olan Stoacılık, yaklaşık olarak MÖ 3. yüzyıldan MS 3. yüzyıla uzanan ve hem Yunan hem de Roma İmparatorluğu dönemlerini kapsayan 6 yüzyıllık tarihçeye sahiptir.
Aynı zamanda, Stoacılık döneminde felsefi düşünce coğrafyasının da genişlemeye başladığını görüyoruz. Bu eğilim ilerleyen yüzyıllarda daha da artacak ve önümüzdeki bölümlerde göreceğimiz gibi Ortaçağ'ın İslam düşünürleriyle birlikte Orta Asya'ya kadar uzanacaktır.
Stoacılık düşünce okulunun kurucusu olarak Kıbrıslı Zenon'u sayabiliriz. Ama bu çizgide gerek Yunan gerekse Roma dönemlerinde, içlerinde Seneca gibi devlet adamlarının ve Roma imparatorlarından Marcus Aurelius'un da olduğu pek çok önemli felsefecinin adı anılabilir.
Stoacılık düşüncesinin temel unsurlarından biri, kontrol edemeyeceğimiz dış koşullar ile kontrol edebileceğimiz iç koşulları ayırt etmek ve Pamukkale doğumlu Yunan düşünür Epiktetos'un söylediği gibi, “mutluluk ve özgürlüğü bu ilke üzerine kurmaktır.”
Son zamanlarda Stoacılık düşüncesinin ülkemizde özellikle ilgi görmesinin bir nedeni, dış koşulların zora koştuğu hayatlar bağlamında bu ilkenin geçerli olduğunun düşünülmesi ve bir tür yaşam kılavuzu gibi kabul edilmesi olmalı.
Konuğumuz Dr. Tufan Kıymaz'ın bu yıl yayımlanan Mutluluk Hayatın Dirençsiz Akışıdır: Huzur ve Erdem Yolunda Stoacı Yaşam Rehberliği kitabı, Stoacı düşüncenin günümüz yaşam pratiğinde niçin önemli olduğunun altını çiziyor.
