Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye'de de yükselen aşı karşıtlığının sebepleri ne? Bu sebepler meşru mu? Dr. Işıl Arıcan ile aşı serimize devam ediyoruz.
Geçen hafta, aşıların keşfi, türleri ve kullanımı hakkında konuşmuştuk. Bu hafta aşı serisinde, aşıların olası risklerini ve aşı karşıtlığını motive eden sebepleri değerlendirmeye çalışacağız.
Aşılar nasıl keşfedildi, nasıl hazırlanır, ne şekilde çalışır?
— / —
Bugün BBC Türkçe Haber Servisi, geçen hafta konuştuğumuz aşıların tarihçesine dair, özellikle ülkemizdeki aşı çalışmalarının geçmişini de anlatan bilgilendirici bir belgesel paylaşmış. İzlemeye değer.
— / —
Aşılar konusunda faydalı bulduğum birkaç kaynak paylaşayım:
Evrim Ağacı (evrimagaci.org) sitesinde, aşılar üzerine pek çok bilgilendirici özgün makale, ve çevrilmiş veya uyarlanmış yazı var: https://evrimagaci.org/etiket/asilar-10447
Benzer şekilde, Açık Bilim (http://acikbilim.com) ve Yalansavar (yalansavar.org) sitelerinde de aşılar üzerine, bir kısmını Dr. Işıl Arıcan’ın hazırladığı, bilgilendirici ve yararlı yazılar bulmak mümkün.
Ben bu akışta, konuğumuzun "Sık Rastlanan Aşı Karşıtı İddialara Yanıtlar" yazısından yararlandım.
Şuradan tamamına erişebilirsiniz: https://yalansavar.files.wordpress.com/2019/05/sc4b1k-rastlanan-asi-karsiti-iddialara-yanitlar-yalansavar.org_.pdf
— / —
Geçen hafta, çiçek aşısının ilk geliştirildiği 18. yüzyılda aşı karşıtlığının da baş gösterdiğinden ve aşının insanları "inekleştireceği" inancından kaynaklandığından söz etmiştik.
Bugünlerdeyse aşı karşıtlığı başka sebeplerden, özellikle otizme yol açtığı korkusundan kaynaklanıyor.
Aşı karşıtlığının günümüzdeki dayanak noktalarından birisi, İngiliz doktor Anadres Wakefield'ın 1998'de yayımladığı, MMR denilen kızamık-kabakulak aşınının çocuklarda otizme yol açtığı iddiası.
Oysa, sonradan geri çekilen bu makaledeki otizm iddiasının yanlışlığı diğer araştırmalarla belgelenmiş durumda.
Örneğin, 20 epidemiyolojik araştırma temelinde, kızamık-kabakulak aşınının çocuklarda otizme yol açtığının doğru olmadığını gösteren ve faydalı bir kaynakça içeren "Aşılar ve Otizm" başlıklı incelemenin tümüne şuradan erişebilirsiniz (İng.): Vaccines and Autism: A Tale of Shifting Hypotheses
— / —
Öte yandan, aşı karşıtlığı hareketi, insanlık için artık bir tehdit oluşturmadığı düşünülen hastalıkların yeniden yaygınlaşmasına yol açıyor.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, 2018-19 arasında pek çok ülkede kızamık salgınları baş göstermiş.
BBC Türkçe’den, kızamık salgınlarına dair faydalı bir yazı: “Dünyada kızamık salgını riskini artıran aşı karşıtı 8 yanlış bilgi”
Not. Yazının başlığına dair küçük bir düzeltme: "Yanlış bilgi" olmaz, çünkü yanlışsa bilgi değildir, bilgiyse doğru olması gerekir. "Yanlış inanç" demek daha doğru.
Bu bağlamda, Prof. Cem Say’ın geçen sene Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan "Aşılar hakkında gerçekleri okumaya cesaretiniz var mı?" başlıklı bilgilendirici yazısı da buraya bırakıyorum: AŞILAR HAKKINDA GERÇEKLERİ OKUMAYA CESARETİNİZ VAR MI?
— / —
Dr. Işıl Arıcan’ın yazısında yer alan aşağıdaki görsel, aşılanma / aşılanmamanın yalnız birey açısından değil, toplum açısından da kritik önemi ve sonuçları olduğunu açık bir biçimde ifade ediyor.
Aşı karşıtlarının, "bireysel özgürlük" kavramında bir kafa karışıklığı yaşadıklarını ve konunun "toplumsal sorumluluk" boyutunu göremediklerini düşünüyorum.
Covid salgını sürerken sokağa maskesiz çıkmak bir bireysel özgürlük konusu değil, bir halk sağlığı meselesi. Aşı konusu da tam olarak böyle.
— / —
Haftaya Prof. Selim Badur ile aşı karşıtlığının Yakın Doğu ve Afrika coğrafyalarındaki tezahürünü, ülkemizle karşılaştırmalı olarak ele alacağız.
Ayrıca Prof. Badur'dan, Koronavirüs aşı çalışmalarının son durumunu özetlemesini de rica edeceğiz.
Açık Bilinç'i Salı sabahları 9:30'da (http://acikradyo.com.tr/stream) dinleyebilir, podcast arşivine http://acikradyo.com.tr/program/acik-bilinc'den ulaşabilirsiniz.
