Ömer Madra

Avrupa Uzay Ajansı'nın Çöl Gözleme Projesi'ne göre, Fransa-İtalya-İspanya-Portekiz-Yunanistan kıyılarını kaplayan, 17 milyon kişinin yaşadığı bir alanda "çölleşme" tehlikesi neredeyse kesin. Bu, Avrupa'nın Sahra Çölü gibi kumlarla kaplanacağı anlamına gelmiyor.

Mumbai'ye yağmur yağıyor. Çok yağıyor. Mevsimlik muson yağmurları bunlar. Batı Hindistan'a 26 Temmuz 2005 Cuma günü 24 saat içinde 944 mm yağmur düşmüş.

Chomsky, "Gelişmiş ülkelerin halkları şimdi bir seçimle karşı karşıya: Ya haklı ve meşru bir dehşeti ifade edebiliriz, ya da bu suçlara neyin yol açmış olabileceğini anlamaya çalışabiliriz.

Kapitalizm sürdürülebilir bir yol mu? Kapitalist sistem, dünyayı sadece kapitalin gözlerinden görebilecek biçimde şekillendirir, büyüme diye adlandırdıkları budur, kârlılığın sonsuz artışı... Bütün sanayi sisteminin, yaşam şeklinin yeniden düşünülmesi gerekiyor.

Irak Dünya Mahkemesi tarihi bir olay. Hatıraların, hafızanın, bir araya getirildiği, ahlaki bir kayıt olacak. İleride insanlar, "Amerika Irak'ta insanları öldürürken diğerleri neredeydi?" diye sorduğu zaman, "Orada, Irak Dünya Mahkemesi'ndeydiler, bir yargıya vardılar" diyebilecekler.

Artık seçimimizi yapabilecek, gözlerimizin önünde cereyan etmekte olan korkunç felaketleri önleyebilecek iradeyi nihayet gösterebilecek ve böylelikle, doğru dürüst bir dünya kurabilecek miyiz?

Vicdan Jürisi'nin kararı, herşeyi özetliyor sayılabilir: "Tarihin en haksız, ahlâksız ve korkakça savaşlarından biri gerçekleştirildi.... BM Antlaşması ve uluslararası hukukta belirtilen ilkelere göre, işgale karşı halk hareketi meşru ve makûldur."

Önümüzdeki hafta sonu, İstanbul'da hepimizi, hatta çocuklarımızı ve onların çocuklarını da yakından ilgilendiren önemli bir uluslararası toplantı var: Irak Dünya Mahkemesi'nin son oturumu İstanbul'da yapılıyor.

Skandal. Ya da rezalet. İster Frenkçe'sini, isterseniz Türkçe'sini seçin, bu kavramın dünyadaki tüm medyanın temel besin maddelerinden biri olduğu pek tartışma götürmez.

BM Çevre Programı'nın yayımladığı "Bir Gezegen, Pek Çok İnsan" başlıklı atlas, 30 yılda gezegenimizin uğradığı değişiklikleri çarpıcı uydu fotoğrafları ile gözler önüne seriyor. Bütün bu değişimin, sadece son otuz yılın hikâyesi olması şaşırtıcı. Biraz da ürkütücü tabii.

"Düşünce özgürlüğü, mutlak bir özgürlüktür. Başkalarına açıklanmayan düşünce bir özgürlük de sayılmayabilir... Açıklanmadığı sürece kişinin iç dünyasında kalan düşüncelerin korunması yeterli görülemez... Düşünceyi açıklama özgürlüğü, demokratik toplumun temellerinden biridir.

İşgal altındaki Irak'ın devrik diktatörü Saddam Hüseyin'in, tutulduğu hücrede, gündelik hayatına ilişkin "çok özel" fotoğraflar, İngilizlerin "tabloid" gazetelerinden birinde yayımlandı.

Dünya Gözlem Enstitüsü'nün (Worldwatch Institute) her yıl düzenli olarak yayımladığı Yaşamsal İşaretler raporlarının proje direktörü Lisa Mastny, bu yılki raporla ilgili olarak, "Raporda belirtilen eğilimler, şu gerçekliğin altını çiziyorlar: Günümüzde küresel fonların tahsisi konusunda, önceliklerd

Bugünün ırkçılık kuramı ırktan söz etmiyor bize. Tarihsel kültürlere ve bu kültürlere aidiyet temeline dayanan, farklı kültürlerden gelen insanların bir arada bulunmalarını, yaşayabilme olasılıklarını kabul etmeyen, sınırları çok kalın hatlarla çizen bir ırkçılık söz konusu.

İnsan ile doğal dünya arasında binlerce yıldan beri güçbela sürdürülen o hassas denge, ya da "barış içinde birlikte yaşama" durumu, son 40-50 yıl içinde, insan lehine dramatik bir biçimde bozuluvermiş.

Geçen ay, Uluslararası Bağlantısızlar Hareketi'nin 50. yıldönümü dünyada kutlandı. Biz de, bu vesileyle, günümüzde hemen hemen hiç kimsenin pek hatırlamadığı ya da bilmediği bu "tuhaf" hareketin anlam ve önemi üzerine, çeyrek yüzyıl önce kaleme alınmış taze bir yazıyı yayınlamak istedik.

ABD Başkanı Bush'la Suudi Arabistan Veliaht Prensi Abdullah, Başkan'ın Crawford'daki "çiftlik evi"nde el ele yürümüşler, çocuklar gibi şen... Bu olağanüstü muhabbet gösterisinin sebeb-i hikmetini sual edecek olursanız, bir anlaşmaya varılmış olması diyebiliriz.

İklim değişikliği, bir çevre meselesi değil yalnızca, çağımızın en önemli insan hakları konularından biri aynı zamanda. Geçen yılın Nobel Barış Ödülü'nü tarihte ilk kez bir çevre aktivistinin, Kenya Çevre Bakanı Wangari Maathai'nin kazanması bu açıdan anlamlı sayılmalı.

Borçlu ve yoksul ülkelerin borçlarının iptali için vakit neredeyse çok geç oldu denebilir. Bu bahar da zengin ülkeler bu konuyu çözmezlerse, yoksul ülkeler, borçlarını çocuklarının hayatı ile peşinen – ve tabii faiziyle – ödemeye devam edecekler.

İlkbahara da tıpkı yeni yıla girdiğimiz gibi girdik: Şiddet, gerilim, kargaşa ve kaygı karışımı bir kokteylle...

Geçen hafta gazetelerde, Türkiye'nin ekonomik büyüme konusunda Çin'i de geçip OECD -ya da Başbakan Yardımcısı Şener'e göre dünya– rekorunu kırdığı yazıyordu. Ülkece büyümek, rekor kırmak, zengin olmak... Hepsi son derece sevindirici gelişmeler şüphesiz.

Halliburton'ın eski başkanı ve ABD'nin Başkan Yardımcısı Dick Cheney şöyle demişti: "Petrol, doğadaki stratejik durumu dolayısıyla benzersiz bir konuma sahiptir. Burada sabun tozundan ya da spor giyim eşyasından bahsetmiyoruz. Enerji dünya ekonomisi için gerçekten en temel şeydir.

Wolfowitz'in, yoksullukla savaşı gündeminin birinci maddesine alan Dünya Bankası'nın başkanlığına, Bush tarafından "önerilmesi", Dünya Bankası'nın eski baş ekonomisti Stiglitz'in nitelemesiyle, "bir provokasyon, ya da provokasyon gibi görünecek bir duyarsızlık eylemidir." Ve bu provokasyon, ABD yöne

Gelecek hafta Irak'ın işgalinin ikinci yıldönümü. İki sene önce, bu işgalin sebebi, Saddam diktatörlüğünün elinde korkunç silahlar bulunması idi. Ve bir de, Irak'ın El Kaide terör şebekesiyle bağlantıları bulunması tahmini. Geçen sene, bu gerekçeler değişti.

Barışgücü'nün "savaşgücü" olmaktan ve Irak'tan çıkmasını talep eden İtalyan protestoculara karşı, Protestan Amerikan Başkanı'nı ve Barışgücü maskeli işgalgücü ortaklığını savunmak üzere, kendi "gövdesini siper eden" Berlusconi'ye, maskeli tiyatro Commedia Dell'Arte'den bir rol yakıştırsak mı?

Çevre bakanlarının esas - ve belki de tek görevleri, bildiğimiz tanımıyla tabiatı korumaktır. "Onlar sanayileşmiş, bize 'tabiatı koruyun' diyorlar. Bunu kabul edemeyiz" diyen T.C. Çevre Bakanı da, dünyada çevreyi korumayı kategorik olarak reddeden ilk çevre bakanı olarak tarihe geçecektir elbette.

Beş yıl önce, "Medeniyetler Çatışması" tezi ile çok iyi tanınan, Profesör Huntington, "Dünyanın çoğunluğu Amerika Birleşik Devletleri'ni bir haydut devlet olarak görüyor, ve onu kendi varlıklarına yöneltilmiş en büyük tehdit olarak algılıyor" demişti.

Dünyanın her tarafında buzullar eriyor, yarı donmuş topraklar çözülüyor, kuraklık, fırtına, sel ve sıcak dalgaları gibi, iklim değişikliğinden kaynaklanan "doğal" felaketler, deprem gibi iklimden bağımsız öteki doğal felaketlere göre kat be kat artıyor; mercan kayalıkları "ağarıp" ölüyor; planktonla

Düpedüz düzmece olmadıkça, seçim kendi içinde ve bizatihi bir demokrasi umudunu içermesi açısından önemli görünüyor. Ama, bu ahlak ve hukuk dışı korkunç işgale karşı, tüm dünyanın var gücüyle karşı çıkması gerekliliği konusunda zerrece bir fark getirmiyor elbette.

Nice zamandır, Başkan'ın bir fantezi dünyasında yaşadığı, gerçekliği sürekli yadsıdığı söyleniyor kimi gazetelerde ve televizyonlarda. Oysa, Başkan fantezi dünyasında gezmiyor.