Teknolojinin Şapkaları'nda bu hafta konuğumuz sanatçı, eğitmen ve teknoloji meraklısı Bager Akbay. Sanat ile teknolojinin kesişiminde çok yönlü işler üreten Akbay, kendisini “Hazerfen” olarak tanımlıyor; Da Vinci’den ilhamla farklı disiplinlerde üretim yapmayı bir yaşam felsefesi haline getirmiş durumda.
Bager Akbay, geleneksel mesleki unvanların ötesinde kendisini "üretmeyi seven ve üretici topluluklara önem veren" biri olarak tanımlıyor. Kariyer yolculuğu ilk bakışta “dağınık” görünse de, sanat, eğitim ve teknolojiyi bir araya getirdiği noktada büyük bir anlam kazanmış durumda.
Ona göre, 20. yüzyılda mühendisler teknolojiyi sahiplenirken sanatçılar “arkeolojik” teknolojilerle sınırlandırılmıştı. Günümüzde dijital sanat ve üretim araçlarının yaygınlaşmasıyla birlikte sanatçılar yeniden teknolojiye dokunabiliyor.
Robot Şair Deniz Yılmaz!
Bager Akbay’ın en bilinen çalışması, Türkçe şiir yazabilen Robot Şair Deniz Yılmaz.*
- 2015-2016 yıllarında geliştirildi.
- Markov zincirleri ve Türk şiirinin ölçü-kafiye kuralları birleştirilerek ortaya çıktı.
- Bir dönem LSTM gibi daha ileri yöntemleri denese de, Akbay’ın derdi “sihir yaratmak değil, açıklanabilir sistemlerle sanat üretmekti”.
Deniz Yılmaz’ın şiirleri satır bazında güçlü ama semantik bütünlük açısından eksik. Buna rağmen proje kitaplaştı, Açık Radyo’da şiirleri okundu, imza günleri düzenlendi ve hatta kendi fan grubunu yarattı.
İlginç bir not: Bager Akbay’a göre Deniz Yılmaz, hâlâ bazı yönleriyle ChatGPT gibi büyük dil modellerinden daha iyi. Özellikle hece ve aruz vezininde şiir yazma konusunda LLM’leri geride bırakıyor.
Yapay Zekâ ve Sanat İlişkisi
Podcast’te Akbay, yapay zekânın sanata etkisini de değerlendiriyor.
- Günümüzde Suno gibi platformlar bir günde Spotify’daki şarkı sayısından fazlasını üretiyor.
- Ancak bu bolluk, sanatın özündeki “duyguyu ve hayali aktarma” işlevini karşılamıyor.
- Yapay zekâ daha çok tasarım, reklam, şaka, hediye ve sahte içerik üretiminde kullanılabiliyor.
Sanatın özü, Akbay’a göre, “bir duyguyu ya da rüyayı dışa vurmak”. Yapay zekâ ise bu süreçte ancak bir araç olabilir.
*Robot şair Deniz Yılmaz 2017'de Açık Radyo'da program yapmıştı.
