1961 yılının öne çıkan şarkıları

Programın açılışını, Johnny Hallyday’in 1962'nin Mart ayında piyasaya sürdüğü bir Adriana Celentano uyarlaması olan 24000 baisers ile yaptık. Fransızca sözlerini Fernand Bonifay’in kaleme aldığı parça, Dalida tarafından da aynı yılın Ocak ayında İtalyanca, Nisan ayında da Fransızca olarak kaydedilmişti. Geçen programda da bahsettiğimiz gibi, Dalida bu dönemde çağı yakalayıp genç meslektaşlarının gölgesinde kalmamak için büyük çaba harcıyordu gerçekten zira bir önceki yıl Johnny Hallyday’in açtığı yoldan yürüyenlerin sayısı her geçen gün artıyordu. Örneğin yirmili yaşlarda, bir yandan ünlü Crédit Lyonnais bankasında çalışıp diğer yandan da dönemin rock müzik mabedi Golf-Drouot’da Johnny’yle yan yana ilk sahne deneyimlerini yaşayan çizgi roman ve western film tutkunu Claude Moine ya da sahne adıyla Eddy Mitchell, ellilerin sonuna doğru dört arkadaşıyla birlikte “Les Cinq Rocks” isimli topluluğu kuracak, Fransız müzik tarihinin ilk rock’n’roll grubu olan bu beşlinin ilk 45’liği, yapımcı Eddie Barclay’in desteğiyle 1961’de yayınlanacaktı. Grubun ismi, yakın zamanda bir çorap firmasıyla anlaşma imzalayan Barclay tarafından “Les Chaussettes Noires” olarak değiştirilirken “Siyah Çoraplıların” aynı yıl piyasaya çıkan ikinci single’ı Daniela kısa sürede sekiz yüz bin gibi iddialı bir satış rakamına ulaştı. Sahne adını Elvis Presley’in 1957 tarihli Loving You filminde canlandırdığı karakterden alan Dick Rivers ise, adından ilk olarak rock’n’roll grubu Les Chats Sauvages’ın (Vahşi Kediler) karizmatik solisti olarak bahsettirmeye başladı. 1960’ta henüz on beş yaşındayken, gitarda Jean-Claude ve Gérard Roboly kardeşler, kontrbasta da Gérard Jacquemus ile birlikte kurduğu gruba bir süre sonra davulcu Willy Lewis eklenecek, grup ilk 45’liğini 1961’in Mayıs ayında piyasaya sürecekti. Kısa sürede Trois en amour, C’est pas sérieux ve Twist à Saint-Tropez gibi şarkılarla piyasayı sallayan Nice kökenli bu delikanlılar, Eddy Mitchell’in Les Chausettes Noires grubu ile kıyasıya bir rekabete de girecekti aynı zamanda. Ne var ki “Vahşi Kediler”in kaderi de “Siyah Çoraplılar”ınkinden pek farklı olmayacak, 1962’de Dick Rivers’ın ayrılık kararı almasından kısa süre sonra topluluk dağılıp gidecekti.

Altmışların başında farklı meslektaşları tarafından da seslendirilen Tu parles trop ya da 24000 baisers gibi uyarlamalarla yankı uyandıran diş hekimliği öğrenicisi Claude Benzaquen ya da sahne adıyla Frankie Jordan, üçüncü 45’liği için yapımcısı Eddie Vartan’ın önerisiyle Amerikalı müzisyen Floyd Robinson’ın Out of gas adlı parçasının Fransızca uyarlamasını kaydetmeye karar vermişti. Sözleri Daniel Filipacchi, Frank Ténot ve Georges Aber imzalı şarkı, tıpkı orijinalinde olduğu gibi benzinlerinin bitmesi sonucu yolda kalan genç bir çifti konu alacaktı. Düet olarak kaydedilmesi planlanan parçada kadın vokal için düşünülen ilk isim bir önceki yıl Roger Vadim’in Tehlikeli İlişkiler (Les liaisons dangereuses) filminde de rol alan İngiliz oyuncu Gillian Hills oldu. Hills’in Eddie Barclay ile olan sözleşmesi nedeniyle teklifi reddetmesi üzerine onun yerine Dalida ve Petula Clark gibi dönemin ünlü kadın yıldızları düşünülse de sonunda her iki isim de bu rol için fazla yaşlı bulundu. Bunun üzerine Eddie Vartan’ın aklına on yedi yaşındaki kız kardeşi Sylvie geldi. O dönemde lise öğrencisi olan Syvlie Vartan bu teklifi kabul etti ancak kayıt süreci pek de kolay olmadı zira genç kız daha önce hiç şarkı söylememişti ve kendi seslendirdiği bölüm ses rengiyle pek de uyumlu değildi. Neticede kayıtlar tamamlandı ve yaz başında piyasaya çıkan Panne d'essence, hem Salut les Copains programını sunan “Dan amca” lakaplı Daniel Filipacchi sayesinde kendine sık sık radyolarda yer buldu hem de Les Chaussettes Noires’ın Daniela’sıyla birlikte satış listelerinin üst sıralarında yer aldı.

Bir önceki programda 1960’ta düzenlenen Eurovision Şarkı Yarışmasını Fransa adına yarışan Jacquesline Boyer’nin kazandığından bahsetmiştik. Bu nedenle ertesi yıl, Fransa’nın Cannes kentinde düzenlendi yarışma. Fransa adına Jean-Paul Mauric, Printemps, avril carillonne adlı şarkısıyla yarışırken Colette Deréal Monaco’yu, Franca di Rienzo İsviçre’yi, Jean-Claude Pascal ise Lüksemburg’u temsil etti. Yarışmayı kazanan isim de sözleri Maurice Vidalin, müziği Jacques Datin imzasını taşıyan Nous les amoureux adlı parçasıyla Jean-Claude Pascal oldu. Yarışmaya Nous aurons demain adlı parçayla katılan İsviçre üçüncülüğü elde ederken, Fransa on üç puanla dördüncü sırada yer aldı.

Geçen hafta da ifade ettiğimiz gibi, altmışların başında, eğlence sektöründe tüm gelenekleri yıkacak bir devrim gerçekleşmişti. Anne babasıyla aynı müzik zevkine sahip uysal evlatlar ortadan kaybolmuş, aynı ev içinde farklı müzik türleri dinlenmeye başlanmıştı. Bir yanda Edith Piaf, Yves Montand, Charles Aznavour ve Gilbert Bécaud şarkıları dinleyen ebeveynler, diğer yanda da önce “Deri Ceketliler”, sonra “İdoller” ve en nihayetinde 1963’ten itibaren“Yé-Yé”’ler olarak anılacak yeni yetmeler için yanıp tutuşan çocuklar vardı artık. Bu kapsamda piyasanın ebeveynlere hitap eden kısmında yer alan Édith Piaf, 1960’ın sonlarına doğru, zamanla repertuarının sembolik parçalarından biri haline gelecek olan Non, je ne regrette rien’i yayınladı. Şarkının hikâyesi ellilerin sonlarına doğru başlamıştı aslına bakılırsa. Bu dönemde genç besteci Charles Dumont, Cora Voicaire’in eşi, söz yazarı Michel Vocaire’le tanışmış, ikisi birlikte Tino Rossi, Gloria Lasso ve Lucienne Delyle gibi isimler için birçok hit şarkıya imza atmıştı. 1960'ta Édith Piaf'a Les Flonfons du bal şarkısını teklif eden ikili Piaf’ın parçayı reddetmesi üzerine büyük hayal kırıklığına uğrasa da, Michel Vaucaire Dumont’un dört-beş yıl kadar önce bestelediği Non, je ne regrette rien ile şansını bir kez daha denemek istedi. Böylece iki arkadaş, 5 Ekim 1960 tarihi için Piaf’tan yeni bir randevu kopardı ancak sağlık sorunlarıyla boğuşan "Kaldırım Serçesi" randevuyu son anda iptal etmeye karar verdi. Buna karşın artık çok geçti ve iptal talebini içeren telgraf Vaucaire’e ulaşmamış, iki müzisyen, randevu saatinde Piaf’ın kapısına dayanmıştı. İkili Édith’in çevresindekiler tarafından soğuk bir şekilde karşılansa da, Piaf yine de bu iki inatçı adamın kendisine sunmak istediği şarkıyı dinlemeyi kabul etti. Charles Dumont piyanonun başına oturdu ve Piaf’ın yüzü ilk notaları duymasıyla birlikte bir anda aydınlandı, Édith şarkıdan öylesine etkilenmişti ki Dumont’dan parçayı gece boyunca defalarca çalmasını istedi. Böylece şarkıyı ilk kez 10 Kasım 1960’ta kaydeden Piaf, sağlık sorunlarına karşın bu parçadan aldığı enerjiyle 29 Aralık’ta Olympia’da sahne aldı ve 1961’in Nisan ayına kadar sürecek bu konserlerde, on dördü Charles Dumont imzasını taşıyan on yedi şarkı seslendirdi.

Bir dönem Édith Piaf’ın sekreterliğini ve şoförlüğünü de yapan Charles Aznavour’un kariyeri, uzun süredir piyasanın içinde olmasına karşın ancak ellili yılların ortasında, Sur ma vie adlı parçası sayesinde ivme kazanmaya başlamıştı. Bununla birlikte hâlâ geniş kitlelerin ilgisini çekmeyi başaramayan sanatçı, sık sık sesi ve fiziği nedeniyle acımazsız eleştirilerin hedefi oluyordu. Buna karşın pes etmeyi aklından dahi geçirmeyen Aznavour, 1960’da üç ay boyunca Olympia’da sahne aldıktan sonra Paris’in prestijli bir başka konser salonu Alhambra’da izleyici karşısına çıkmaya hazırlanıyordu. Bu vesileyle daha önce kaleme aldığı ve genç bir müzisyenin hayal kırıklıklarını konu alan bir şarkıyı da bu konsere dâhil etmeye karar verdi. Söz konusu parçayı yazmak Aznavour’un aklına Brüksel’deki Brouckère meydanında genç bir şarkıcıyı izledikten sonra gelmişti. Sahneye petrol mavisi bir takım elbiseyle çıkan genç adam izleyiciler arasındaki Aznavour’u fark etmiş ve gece boyunca şarkılarını ona bakarak söylemiş, Aznavour da Je m’voyais deja’yı ondan aldığı ilhamla yazmıştı. Böylece şarkıyı ilk kez 12 Aralık 1960 gecesi, Alhambra’da 2500 kişiden oluşan bir izleyici kitlesi karşısında, konserin sekizinci şarkısı olarak seslendirdi Aznavour ne var ki parça, ilk bakışta izleyenleri daha önceki yedi şarkıdan daha fazla heyecanlandırmışa benzemiyordu. Seyircilerin cılız alkışları karşısında, sahne arkasında büyük bir hayal kırıklığı yaşayan sanatçı, bir anlığına her şeyi bırakıp gitmeyi düşünse de izleyenleri son bir defa daha selamlamak için sahneye döndüğünde seyircilerin onu ayakta alkışlaması karşısında gözlerine inanmakta güçlük çekti. Otuz altı yaşındaki Charles Aznavour, o akşam nihayet şeytanın bacağını kırmış ve gerçek anlamda bir yıldıza dönüşmüştü.

Ellili yıllarda Aznavour’la da çalışan Gilbert Bécaud, 1961’in bahar aylarında, onu bir konser için İsviçre’ye götüren uçakta, o yıl Georges Lautner’in Le monocle noir filminde de rol alan Alman oyuncu Elga Andersen’le tesadüf eseri yan yana oturuyordu. Aynı zamanda şarkıcılık da yapan genç kadın İsviçre’de sevgilisiyle buluşacak olmasından dolayı büyük bir heyecan içindeydi. Ertesi gün Paris’e dönüş vakti geldiğinde, havaalanındaki bekleme salonunda bir kez daha Andersen’e rastladı Bécaud fakat kadın bu defa perişan haldeydi zira erkek arkadaşı onu terk etmişti. Genç aktrise moral vermeye çalışan Bécaud, Paris’e indiklerinde onu evinde kahve içmeye davet etti ve buluşma boyunca onu artık önüne bakma zamanı geldiği konusunda ikna etmeye çalıştı. Uzun bir konuşma sonrasında evine dönmek için bir taksi çağıran Andersen’in, arabaya binmeden önce kendi kendine: ”Ya şimdi, ne yapacağım ben?” diye mırıldanması ise, Bécaud’nun kafasında adeta bir şimşek çakmasına neden oldu ve hemen söz yazarı Pierre Delanoë’ye telefon ederek, ondan bu cümle üzerine inşa edeceği bir metin yazmasını istedi. Bécaud’nun kısa bir süre sonra kaydettiği Et maintenant, 1961’in Mayıs ve Haziran aylarında Fransa’da liste başı olurken ertesi yıl Shirley Bassey daha sonra da Elvis Presley, Frank Sinatra ve Judy Garland tarafından What Now My Love adıyla yorumlanarak kısa sürede uluslararası bir standarda dönüştü.

İlk şarkılarını 1952-53 yıllarında yazmaya başlayan Jean Tenenbaum ya da sahne adıyla Jean Ferrat, aynı dönemde La Rose Rouge kabaresinde seçmelere katılmış,  1956’da da Louis Aragon’un Les Yeux d’Elsa (Elsa’nın Gözleri) isimli şiirini müziğe uyarlamıştı. Ertesi yıl La Colombe kabaresinde sahne almasının ardından 1958’de pek de ses getirmeyen ilk 45’liği L’homme-sandwich’i yayınlayan sanatçı, 1960’ta ünlü İspanyol şair anısına kaleme aldığı Federico Garcia Lorca isimli şarkısını Decca-RCA stüdyosunun sanat direktörü Daniel Filipacchi’ye dinletmeyi başardı. Kısa süre sonra meşhur Salut Les Copains programının yaratıcısı olacak olan Filipacchi, bu uzun boylu sıska gençteki potansiyeli çabucak fark etti ve ona bir şans vermeye karar verdi. Ferrat soyadını kullanmaya başlayan Jean’ın kaydettiği ilk şarkılardan biri, sözleri Pierre Frachet imzalı Ma môme olacaktı. Güzelliğin her yerde, hatta depoya bakan küçük bir dairede bile ortaya çıkabileceğini gösteren bu romantik şarkı ticari anlamda kayda değer bir getiri sağlamasa da kendine sık sık radyolarda yer bulmuştu. Jean-Luc Godard’ın ertesi yıl gösterime giren Vivre sa vie filminde, kendisinin de kısa süreliğine göründüğü bir sahnede çalan parçanın maddi bir getirisinin olmaması nedeniyle hayal kırıklığına uğrayan Ferrat: “Herkes şarkımı duydu ama kimse satın almadı” diyecekti.

İlk sahne deneyimini tıpkı Jean Ferrat gibi 1957’de La Colombe kabaresinde yaşayan edebiyat öğrencisi Anne Sylvestre, bundan iki yıl sonra Guy Béart’ın tavsiyesi üzerine dönemin neredeyse tüm yıldızlarıyla çalışan menajer Jacques Canetti ile tanışmış, onu Les Trois Baudets kabaresinde işe alan ünlü menajer genç kadına aynı zamanda ilk albümü “Anne Sylvestre chante”ı kaydetmesi için de yardımcı olmuştu. Bu albümde yer alan Mon mari est parti adlı parçanın hatırı sayılır bir başarı elde etmesi Sylvestre’e ertesi yıl Olympia’nın kapılarını açtı. Söz konusu parçada kocasının, etraftaki tüm kocalarla birlikte bilmediği bir yere gittiğini belirtiyordu anlatıcı ve buradan tüm erkeklerin savaşa gittiğini anlıyorduk. Bununla birlikte adam savaşa gittiğinde hamile olan kadın, çocuklarının doğumunun ardından kocasının geri döneceğini umuyordu. Anne Sylvestre kendisiyle yapılan bir röportajda parçayla ilgili: “Mon mari est parti’yi, tüm savaşlar hakkında ne düşündüğümü ifade etmek için yazdım. Parçamın Cezayir’de genç askerler tarafından çokça dinlenildiğini uzun zaman sonra öğrendim. O dönemde bunu bilmiyordum. Parçanın Cezayir Savaşından bahsettiği düşünülse de bana göre genel olarak savaştan, tüm savaşlardan bahseden bir şarkıydı bu” ifadelerini kullanmıştı.

1958’de kurduğu Bob Aubert et son Typic Brésilien grubuyla birlikte iki farklı 45’lik yayınlayan Hugues Aufray, Barclay stüdyosu ile sözleşme imzalamasının ardından 1959’dan itibaren Sol Yaka’da boy göstermeye başlamıştı. Aynı yıl ikisi Serge Gainsbourg’a biri Boris Vian’a biri de kendine ait dört şarkı kaydeden genç adamın asıl tutkusunu folk müzik olduğuysa, bundan birkaç ay sonra, San Miguel ya da Ses baisers me grisaient gibi şarkılar sayesinde anlaşılacaktı. Aufray, 1961’in son günlerinde, popülerliğinden bugün bile hiçbir şey kaybetmeyen ve kamp ateşi etrafında söylenen şarkıların başında gelen Santiano’yu yayınladı. Santianna adlı İrlanda kökenli bir denizci şarkısından uyarlanan parçanın Fransızca sözleri Jacques Plante imzasını taşıyordu.

Kaynaklar:

- 1001 histoires secrètes de chansons, Fabien Lecœuvre, Editions du Rocher, 2017

- La véritable histoire des chansons de Johnny Hallyday, Fabien Lecœuvre, Hugo Image, 2017

- L'odyssée de la chanson française, Gilles Verlant & Jean-Dominique Brierre, Hors Collection, 2006

- Jean Ferrat: Rouge Cerise, Baptiste Vignol, Grund, 2019

- Jean Ferrat: Une vraie vie, Sandro Cassati, City, 2011

- Bécaud - On revient te chercher, Claude Lemesle & Jacques Pessis, Archipel, 2021

- Charles Aznavour - Star sans l'être, Baptiste Vignol, Grund, 2019

- Sylvie Vartan - Les chemins de sa vie, Frédéric Quinonero, Mareuil Edition, 2024