Haftanın Kitabı'nda Ceyhan Usanmaz, Dan Levitt'in atomlarımızın Büyük Patlama ile başlayan uzun yolculukları sırasında nasıl yıldızlara dönüştüklerini anlattığı "Hepimiz Yıldız Tozuyuz" adlı kitabı üzerine konuşuyor.
Yeni yılın ilk ayı sona ermeden, heyecan verici bir haberle karşı karşıya kaldık. NASA'nın OSIRIS REX uzay aracının, Bennu astroidinden getirdiği örneklerde yaşamın temel yapıtaşları da yer alıyormuş! Adenin, Timin, Guanin, Sitozin gibi DNA ve RNA’yı oluşturan nükleotidler, aminoasitler ve tuzlu su mineralleri... Bu haber, ister istemez akıllara yeniden Carl Sagan’ın o meşhur cümlesini getirdi: “Hepimiz yıldız tozuyuz.”
Peki, bu durumda, tam da bu ay içerisinde Dan Levitt’in çalışmasının, hem de Türkçede Hepimiz Yıldız Tozuyuz ismiyle yayımlanmasını nasıl karşılamalıyız? Çünkü tam da şunu anlatıyor Dan Levitt: “Cansız nesnelerden tamamen farklı olduğunuzu düşünebilirsiniz, ama sonuçta bizim bedenlerimiz de evrende var olan elementlerden oluşuyor. Eğer 70 kg iseniz, 10 kg kömür oluşturacak kadar karbon, bir tuzluğu dolduracak miktarda tuz, birkaç yüzme havuzunu dezenfekte edecek ölçüde klor ve 7,5 santimlik bir çivi üretmeye yetecek kadar demir taşıyorsunuz demektir. Peki bu elementler nereden geldi ve bizi nasıl oluşturdu? Evrendeki tüm maddenin –çevremizdeki ve içimizdeki her şeyin– nihai bir doğum günü var: Büyük Patlama. Dan Levitt, atomlarımızın Büyük Patlama ile başlayan uzun yolculukları sırasında nasıl yıldızlara dönüştüklerini, gezegenimizin biçimlenmesini sağladıklarını, ardından bu cansız atomların hayret verici şekillerde birleşerek nasıl canlılığı yarattığını ve nihayetinde bizim ortaya çıkmamızı mümkün kıldığını, dahası bedenlerimizin hücrelerimizdeki muazzam mekanizmalarla tabaklarımızdaki yiyecekleri nasıl bize dönüştürdüğünü anlatıyor.”
Dan Levitt
Hepimiz Yıldız Tozuyuz
Çev. Sevkan Uzel
Metis Yayınları, 2025, 400 s.
