Ahmet İnsel ile Ufuk Turu’nun bu haftaki gündeminde Karadağ, Bulgaristan, Polonya ve Senegal’den öne çıkan başlıklar yer aldı.
Karadağ’da Nisan ayında yapılan seçimlerde Jakov Milatović’in yeni cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından, geçtiğimiz hafta milletvekilliği genel seçimleri yapıldı. Karadağ tarihinin, bağımsızlığını kazandığından beri en sakin seçim olduğunu ve katılım oranının %56 olduğu bilgisini veren İnsel, “Avrupa Şimdi Partisi birinci geldi ama bekledikleri büyük oy oranını elde edemediler, %25,5 oy ile 77 üyelik parlamentoda 23 vekil çıkarabildiler. Milo Đukanović’in partisi ise beklenenden daha yüksek bir oy olarak %23,8 oy aldı. Sırp yanlıların oluşturduğu koalisyon, Karadağ Geleceği Partisi oy kaybetmeye devam ediyor ve oy oranları %14,8. Demokratlar ve Yurttaşlar hareketinin koalisyonu %12,3 oy aldı. Bu dört parti dışında mecliste bir de azınlıkların oluşturduğu parti var,” bilgilerini verdi.
Ülkeyi bir yıldan beri teknik teknokrat bir hükümetin yönettiğinin altını çizen Ahmet İnsel, “Mecliste çoğunluğa sahip koalisyon hükümeti kurmak, bu aşamada birbirlerinin rakibi olmaları bakımından pek kolay gözükmüyor. Önümüzdeki uzun dönemde eğer sürpriz bir gelişme olmazsa Karadağ’da hükümet kurma çabaları gündeme gelecek. Avrupa yanlısı bir hükümet kurmak söz konusu ama bunun nasıl olacağını kestirmek zor. Büyük partilerin iki hedefi var: 2023'te Karadağ’ın Schengen Bölgesi’ne dahil olması ve 2025’ te Avro sistemine girmeyi sağlamak,’’ dedi.
Ahmet İnsel, Bulgaristan’da Nisan ayında yapılan ve bir türlü hükümetin kurulamadığı genel seçimlerle ilişkili olarak, Avrupalı Gelişimi İçin Yurttaşlar (GERB) - Demokratik Güçler Birliği (UDF) İttifakı ile Değişime Devam - Demokratik Bulgaristan (PP-DB) İttifakı, ülkedeki siyasi krizi sonlandırmak adına rakip GERB-UDF ile PP-DB ittifakları koalisyon hükümeti kurulması konusunda anlaşmaya vardıkları bilgisini verdi.
Liberal ve Avrupa yanlısı grup ile muhafazakar ve Avrupa yanlısı iki grubun Almanya usulü koalisyonun liderlerden ziyade teknokrat nitelikli kişileri ön plana çıkartacaklarını söyleyen İnsel, “Bu ittifak 18 ay sürelik bir görev süresi tanıdı. Dönüşümlü başbakanlık sisteminin uygulanacağı koalisyon hükümetinde, PP Partisinin adayı Nikolai Denkov ile GERB'in adayı eski Avrupa Birliği (AB) Komisyonu üyesi Mariya Gabriel'in dokuzar ay süreyle başbakanlık yapması kararlaştırıldı,” dedi.
Ahmet İnsel, Polonya’da 4 Haziran’da ana muhalefet partisi Vatandaş Platformu’nun bugüne dek görülmemiş katılım oranına sahip, 500 bin kişinin katılım gösterdiği protesto gösterisi Varşova’ da gerçekleştiği bilgisini verdi.
Gösteriye talebin 2015’ten beri iktidarda olan muhafazakar Hukuk ve Adalet Partisi’nin otoriter yönetimine son vermek ve seçimlerde iktidara son verecek bir birliktelik yaratmak olduğunu belirten İnsel, “Ana muhalefet, neoliberal görüşleriyle tanınıyor ama hukuk devletinin ayaklar altına alınması, yargının yürütmeye bağımlı hale getirilmesi teşebbüslerine karşı, karşı hareketi kanalize etmeye çalışıyor. Yürüyüşe katılımın beklenmedik oranda büyük oranda olması parti lideri Donald Tusk sayesinde değil. Çünkü geçmişteki neoliberal politikaları nedeniyle ona güvenmeyen kesim hala mevcut. Bu durumu esas tetikleyen 30 Mayıs'ta cumhurbaşkanının onayladığı ‘Rusya Etkisini Soruşturma Komisyonu’ kurulması. Buna göre kamu kaynağı kullanan Kremlin’e yakınlığından şüphe edilenlerin her türlü görevden uzaklaştırılması planlanıyor. Cumhurbaşkanı ceza tarafını kaldırıp bilgilendirme tarafını korudu. Anayasaya aykırı olduğu konusunda hukukçular ortak. Komisyonun kurulması Rusya'ya karşı hamle gibi gözükse de esas endişe Tusk’ı tasfiye etme girişimi olarak anlaşılması. Ağustos ayında gerçekleşecek olan seçimlerde neler olacağını göreceğiz,’’ yorumunu yaptı.
Ahmet İnsel’in bu haftaki son gündeminde, Dünya genelinde örneklerine sık rastladığımız, yasayla iki defa seçilme sınırı olan hükümet başkanlarının üçüncü kez seçilmemeyi kabul etmemeleri ve anayasayı çiğnemeyi göze alarak, üçüncü kez aday olmaya teşebbüs etmeleri bağlamında Senegal yer aldı.
Başkan Macky Sall’ın üç kere seçilmesi konusunda muğlak durumda olduğunu ve güçlü muhalif lider Ousmane Sonko’yu tasfiye etmek için iki yıllık tecilsiz hapis cezasına çarptırdığı bilgisini veren İnsel, “Daha önce taciz ve tecavüz davası açtırmıştı ama Sonko beraat etti. Bu sefer gençliği baştan çıkarmak suçundan yargılandı. Sonko şu anda göz hapsinde evde, henüz sevk edilmedi. Destekçileri ayaklandılar. 23 kişi öldü. Çatışmada iktidarın silahlandırdığı milisler kullanıldığı ortaya çıktı. Ağır gerginlik söz konusu,” dedi.
