Bilim insanları göz ardı edildi, devletin denetim kurumlarının içi boşaltıldı, kurumsal kârlara öncelik verildi. Tanıdık geldi mi?
(Rolling Stone'un internet sitesinde Sean Woods imzasıyla yayınlanan bu yazı, Tanyeli Demirer tarafından Açık Radyo için çevrilmiştir.)
Krizle ilgili uyarılar önemsenmedi. Bilim insanları göz ardı edildi ve kıyamet habercileri olarak adlandırıldılar. Basında çıkan haberler sahte haber diye damgalandı ve bir kenara atıldı. "Tedavi hastalığın kendisinden daha kötü olur" argümanı savunuldu. Devletin denetim kurumların bütçeleri kesintiye uğradı. Kanun yapıcılar ülkeyi yanlış yönlendirdi ve faydadan çok zarar verdiler. Liderler bize "her şeyin kontrol altında olduğunu" ya da endişenin sadece bir "aldatmaca" olduğunu söylediler.
Hepsi yanılmıştı.
Geçtiğimiz haftalarda, koronavirüs dünyaya acımasızca yayılırken ülkeleri istikrarsızlaştırdı, sefalet, kalp kırıklıkları, ve en sağlam ekonomilerde bile parçalanmalara yol açtı. Çoğu devlet buna hazırlıksız yakalandı ve hızla bu yükün altında ezildi. Dünya birkaç gün içinde sonsuza dek değişti.
Hazırlık yapmak ve yetkinlik kazanmak yerine, Trump yönetimi Ulusal Güvenlik Konseyindeki küresel pandemi ekibini dağıttı ve uzun süredir tahmin edilen bu krizle yüz yüze geldiğinde, Başkan bu durum karşısında yalan söylemeye, aldatmaya ve blöf yapmaya kalkıştı. Daha sonra ise çok sayıda insan ölmeye başladı.
Biz bu korku filmini daha önce görmüştük. Koronavirüsün yanlış yönetimi iklim krizi ile ürkütücü paralellikler taşıyor. Şimdi kapımıza dayanmış olan diğer uygarlık felaketini düşünmek zor. Şu anda olup bitenlere kapılmak çok daha kolay, ya da en iyisi, favori dizilerinizi topluca izlemek ve vebanın geçmesini ummak. Ama bunu yapamayız. Her iki sınav da yenilikçi ve toplu (kolektif) bir yanıt gerektirir. Salgın sırasında liderlerin başarısızlıklarını gördük, ama aynı zamanda inanılmaz cesaret, kararlılık, fedakârlık ve yeniliğe de tanık olduk. Bu bizim geleceğimizin yol haritası.
Dünya topluca korkunç bir sınav geçiriyor ve bundan sonra hiçbirimiz eskisi gibi olmayacağız. Ancak iklim krizinden farklı olarak, bu salgın sona erecek. Tahminlere göre yaklaşık bir buçuk yıl içinde koronavirüsün yarattığı yıkımın tam boyutunu görebileceğiz. Elbette herkes bu durumdan aynı dersleri almayacak, özellikle de böylesine kutuplaşmış politik ortamı düşünecek olursak, ama umarım yeterli sayıda insan doğru dersleri yeterince öğrenir. Ya da en azından hepimizin birbirimize bağlı olduğu ve seçimlerimizin diğer insanları etkilediğine dair bazı kavramları fark edebilirler. Ve bu da ısınan bir dünyada tam da ihtiyaç duyulan şey.
Hepimiz son birkaç yıldır iklim krizinin neler yapabileceğine tanık olduk. "Yüzyılın fırtınaları" New York, Porto Riko, Florida, ve Teksas'ı perişan etti. Kaliforniya'daki orman yangınları birkaç dakika içinde kasabaları tamamen yok etti. Tarihte eşi görülmemiş seller Orta Batı'ya çok büyük hasar verdi. Milyonlarca insan önümüzdeki on yıllarda iklim mültecileri olacak, halihazırda sayılarını bilmediğimiz kadar insan zaten yerlerinden edildiler.
Onlarca yıldır, bilim insanları iklim değişikliğinin tehlikeleri konusunda uyarılar yaptı ama biz harekete geçmedik. Daha da kötüsü, endüstri politikacılarımızı ve yerel yönetimleri satın aldıkça fosil yakıtlara olan bağımlılığımızda ısrarcı olduk. Amerika yenilenebilir enerji kaynaklarına geçme konusunda dünyaya örnek olabilecekken "Drill, baby drill"/"Petrol için kaz" sloganını bir toplanma çağrısı haline getirdi. Ayrıca dünyanın kaynaklarını son kuruşuna kadar kazıp çıkarmaya kararlı bir endüstrinin liderliğindeki boş söylemler ve yanlış bilgilendirme kampanyaları yürütüldü.
Koronavirüs ve iklim krizi karşısında, her seferinde kârı her şeyin üstünde gören, bireyselciliği ortak faydanın önüne koyan ideolojiler, kendi kendini yok etmeye mahkumdur. Kongre üyesi Alexandria Ocasio-Cortez'in Rolling Stones'dan Tessa Stuart'a söylediği gibi, "konu aslında sadece bilim ile ilgili değil, bilime meydan okuma gücünü koruyan sistemlerle ilgili."
Önümüzdeki haftalar, bilim karşıtı, hükümet karşıtı, gerçeklik karşıtı yaklaşımın bedelini tüm çıplaklığı ile, en acı verici şekilde ortaya koyacak. Şu anda ABD'de kaydedilen vaka sayısı diğer tüm ülkelere göre daha yüksek, büyük olasılıkla bunun nedeni Trump'ın herkes başının çaresine baksın yaklaşımını içeren vizyonsuz liderliği. Trump kalpsiz ve düşüncesiz bir hesap ile ülkenin Paskalya'da yeniden açılmasını istiyor, ve eyalet valilerine, hayat kurtaracak ve bizim için her şeyi riske eden sağlık çalışanlarını koruyacak gerekli tıbbi malzeme ve teçhizat konusunda kendi başlarına olduklarını söyledi. Ama bu başarısızlık sadece ona ait değil. Kendi tabanını memnun edeceğini düşündüğü şeyleri söylüyor ve yapıyor; o sadece iyi anket sonuçları almak peşinde. Yalan dolan ve küçük işlerle uğraşmasının onun işine yarıyor olması (bir şekilde krizi ele alış şekli halktan yüzde 60 oranında kabul görüyor), ülkemizin 21. yüzyılda ortaya çıkan tehditlere ve tektonik değişimlere uyum sağlama konusunda ne kadar kötü durumda olduğunu gösteriyor.
Ama şimdi karşılaştığımız zorluklar birbirimizi önemsememizi gerektiriyor. Geçen hafta Washington'daki bazı insanların bu konuyu farkına vardıklarına dair küçük umut parıltıları vardı. Kongre üyeleri, radikal eylemin gerekli olduğunu, insanların çektiği acıları azaltmak için hızlı hareket etmekten başka çareleri olmadığını anladılar. Belki de bazılarının gözleri açılır da iklim ile paralellikleri görürler, belki de görmezler. Her iki durumda da yapılacak işler var.
Şu anda hakkında okumak istediğiniz en son şey felaket habercisi iklim tahminleri. Tam da bu sebeple iklim konusunu sadece felaket olarak görmemek gerek. Bu konu yenilik ve yaratıcılık, şefkat ve cesaret getirebilir. Bu hafta ve önümüzdeki hafta, Rolling Stone kapakta Greta Thunberg'in yer aldığı iklim özel sayısını yayınlıyor. İçinde bilim insanlarından, aktivistlerden ve sıradan insanlardan, kederlerini, umutlarını, ve okyanusların durumu, güneş enerjisi ve biyoçeşitliliğin kaderi gibi konulardaki yoğun çalışmalarını paylaştıkları yazılar bulacaksınız. İklim krizini ele almaktan vazgeçmeyeceğiz. Başımızı başka tarafa çevirmeyeceğiz. Gelmekte olan büyük dalganın en kötü etkisini durdurmak için önümüzde hala zaman var. Greta, muhtemelen virüsü kendisi de kapmış olmasına rağmen durmadı. Friday for Future/Gelecek için Cumalar hareketini tekrar sokaklara çıkmak güvenli olana kadar "dijital grev" olarak devam ettiriyor. Ve tekrar sokağa çıkacağından hiç şüphemiz yok.
