30 Mayıs 2008Lora Baytar
İzmir'in Selçuk ilçesine bağlı Şirince'de bir süreden beri hazırlıkları süren matematik köyü artık hizmete hazır. Geçtiğimiz yaz karşılaştığı bürokratik engeller nedeniyle gündeme gelen Nesin Matematik Köyü 7 Haziran Cumartesi günü açılıyor. Yöneticiliğini Prof. Dr. Ali Nesin'in yaptığı köyde, yaz ayları boyunca 100 öğrenci eğitim görecek. Şirince köyünün 1 kilometre uzağında, bir anlamda dağbaşında ve mutlak bir ıssızlık içinde, çam ve zeytin ağaçları altında, yediden yetmişe herkesin, her seviyede matematik yaptığı, öğrendiği, öğrettiği ve düşündüğü, Nesin Vakfı'na ait 10 dönümlük bir köy burası. Yoğunlaşmayı ve düşünmeyi engelleyen, rahatsız edici her türlü öğeden uzak bu özel alan, şimdilik sadece yaz aylarında hizmete açık ama yakın gelecekte kışın da faaliyette olacak bir alana dönüşecek. 2 Haziran Pazartesi günü yurt içinden ve dışından gelen matematikçileri ağırlamaya başlayacak olan köy için, 7 Haziran'da, basına ve Selçuk halkına yönelik bir açılış daveti verilmesi planlanıyordu. Birtakım bürokratik engellere takılan bu açılışın ertelendiğini söyleyen Nişanyan, "Resmi makamlar, zor durumda kalmaktan çekindikleri için basında fazla yer almamamızı istediler. Aslında zor durumda kalıp kalmamaları beni zerrece ilgilendirmiyor fakat Nesin Vakfı'nın hassas konumunu göz önünde bulundurarak biz de gürültülü bir açılış yapmaktan vazgeçtik" diyor. Matematik yaz okulu, görkemli bir açılışla olmasa da, 16 Haziran günü tam teşekküllü olarak faaliyete geçmiş olacak. Sevan Nişanyan'la, daha çok kuruluş aşamasında karşılaştığı sorunlarla anılan Matematik Köyü'nün yapısı ve işleyişi hakkında görüştük. • Nedir Matematik Köyü? Matematik Köyü, adı üstünde, Türkiye'den ve dünyadan matematikçilerin –ki bunlar arasında üniversite öğrencileri kadar profesörler, araştırmacılar, lise öğretmenleri de olacak– sakin bir ortamda bir araya gelerek, sadece matematiğe yoğunlaşacakları bir tür kamp. Bu yıl bir dizi yaz okulu olacak. Yurt dışından gelen birkaç tanınmış matematik hocası seminerler verecek. Ayrıca, lise matematik öğretmenlerine yönelik esaslı bir program hayata geçirilecek. İsterseniz, "nedir"den önce "ne değildir", onu söyleyeyim. Dersane değil. ÖSS hazırlık kursu değil. "Bizim oğlanın matematiği zayıf, gelsin çalışsın amcası" yeri değil. Matematik Köyü'nün köylüleri öncelikle matematikçiler ve yarının matematikçileri. Ama matematiği ciddiye alan, ciddi bir şekilde kafa yorup yeni ufuklara açılmaya istekli olan, yediden yetmişe herkese kapımız açık. Bir anlamda, matematikçilerin bir araya gelip, sınav ve müfredat stresi olmaksızın, serbestçe, teorik ve üst düzey matematiğe yönelik araştırmalar yapabilecekleri bir fildişi kule. • Öğrencilerini nasıl seçeceksiniz? Yaz okuluna Türkiye'nin tüm üniversitelerinden başarılı, seçkin matematik öğrencileri katılacak. Çoğunu Ali Nesin hoca kendi seçti. Bir kısmı da Boğaziçi'nden, ODTÜ'den, Sabancı'dan yaz okuluna katılacak olan hocaların öğrencileri. Selçuklu başarılı lise öğrencileri için de on kişilik bir kontenjan ayrıldı. Onlar da kampa gündüzlü olarak katılabilecekler. • Nasıl bir eğitim verilecek? Günlük programı anlatabilir misiniz biraz? Sabah 8-12, akşam da 4-8 saatleri arasında dersler olacak. Öğleden sonraları dört saat serbest. Pek öyle sabit bir program ya da müfredat yok. Bazen bir probleme takılıp günlerce, haftalarca onunla uğraştıkları oluyor. Temel birkaç dersi Ali Nesin veriyor, ama farklı düzeylerde başka dersler, seminerler de yürüyor. Mesela tanınmış Rus matematikçi Aleksander Borovik iki haftalık bir seminer verecek. Hintli Ashna Sen, İngiliz David Peirce, Romen Andrei Ratiu birer-ikişer haftalık dersler veriyorlar. Bunlar dünyaca tanınmış isimler. Ayrıca, Amerika'nın, İngiltere'nin en üst düzey üniversitelerinde doktora yapan birkaç Türk matematikçi yaz boyunca burada olacak. Köyü özel kılan şey yalnızca dersler değil tabii. Kendini matematiğe adamış bir sürü insanın yaz boyunca dağbaşında güzel bir yerde bir arada ve yan yana yaşaması, birlikte yemek yemesi, birlikte yatıp kalkması, fikir ve görgü alışverişinde bulunması söz konusu. Bu, müthiş heyecan verici bir olay. Bırakın Türkiye'yi, dünyada pek benzeri olmayan bir olanak. • Köyün barınma ve yaşam koşulları nasıl? Bu seneye 6-10 kişilik 7 koğuş ve 2-3 kişilik 9 oda hazır edebildik. Toplam kapasitemiz yaklaşık 75 yatak. Buna Selçuk'tan gündüzlü gelecek 10 kişiyi, Şirince'de konaklayacak birkaç kişiyi ekleyin. Geçen yaz bazı öğrenciler çadırda kalmıştı, bu sene de çadır kuranlar olabilir. Toplamda 100 kişiyi geçeceğiz gibi görünüyor. Koğuşlar sade, şatafattan uzak. Banyo ve tuvaletler ortak. Yemek karavana usulü. Ama binaların hepsi yarım metre taş duvarlı, kerpiç sıvalı, ferah, nefis binalar. Yazın en sıcak gününde bile içleri serin. Yerimiz de galiba Selçuk dağlarının en güzel yeri. Her sabah kalkınca insanın "Oh!" diye bağırası geliyor, o kadar güzel bir yer. • Bu köyde eğitim almak ücretsiz olmasa gerek... Öğrencilerden prensip olarak günde 10 YTL ücret alacağız. Buna günde üç öğün yemek, yatak, çarşaf, havlu, her şey dahil. Aslında tamamen ücretsiz yapmayı düşündük, ama o zaman da bedava diye gelip postu sermek isteyenler çıkabilir diye çekindik. 10 lirayı bile ödeyemeyen birkaç öğrencimize kurumsal destek sağlayabiliyoruz. Yani matematik konusunda ciddi olup da ekonomik nedenlerle Matematik Köyü'ne gelemeyen kimse olmayacak. • Neden bir matematik okulu kurmak istediniz? Benim matematikle doğrudan bir ilgim yok. Matematikçi olan Ali Nesin. Biliyorsunuz Türkiye'nin en başta gelen matematikçilerinden biridir; dünya çapında ünü vardır. Benim de otuz küsur yıllık arkadaşım, yoldaşım. Matematik enstitüsü fikri Ali Hoca'nın kafasında yıllardan beri vardı. Aziz Nesin de vefatından önce Çatalca'daki Nesin Vakfı Çocuk Köyü'nün yanı sıra, bir de matematik enstitüsü kurulmasını vasiyet etmiş. Bu 1996'da oluyor. O zamandan beri Ali ile sık sık konuşurduk, nerede yapılabilir, nasıl yapılabilir diye. Ali'nin kafasında başlangıçta bu iş için İstanbul filan vardı. Şirince'ye kurulması konusunda galiba ben girdim kanına. "İdeal eğitim ortamı, sakin ve ıssız bir yerde, dağbaşında olmalı" diye düşündük. "Güzel bir yer olmalı, doğaya yakın olmalı, insanı stresten arındıran bir ortam olmalı" dedik. "Müzik yayını ve televizyon kesinlikle yasaklanmalı" dedik. 12 yıl boyu konuştuk, konuştuk, konuştuk, en sonunda gerçekleşiverdi işte. • Köyün Nesin Vakfı'yla ilişkisi nedir? Mülk Nesin Vakfı'na ait. Ali Nesin, öteden beri, vakfa gelir getirsin diye uygun gördüğü yerlerde mülk alır. Şirince'de de vakfın iki-üç parça yeri vardı. Köyün olduğu zeytinliği, birkaç yıl önce, hasbelkader vakıf için almıştık. Köyün inşaatı Nesin Vakfı adına yapıldı. Ama Matematik Köyü'nün işletmesi ayrı. Nesin Vakfı'ndan mülkü kiralıyor ve kira ödüyor. Köyün işletmesinde Ali Nesin ve ben varım. • Geçen yaz yaşadığınız bürokratik sorunlar devam ediyor mu? Yaptığımız iş Türkiye'nin alışıldık taşra standartlarının o kadar dışında bir iş ki, resmi zevat önce biraz ürktü. "Hop, dur bakalım, neler oluyor?" dediler. Ama oturup anlatınca gördüler ki yaptığımız güzel bir iş, memlekete yararı olacak bir iş. Sonrasında durum adım adım normalleşti. • Matematik Köyü'nün Selçuk ilçesine katkıları da olacaktır... İşin ekonomik yönünden söz etmek istemiyorum. 600 kişilik Şirince köyüne yaz boyunca 100 kişilik bir ek nüfus gelecek; bunların yemesi, içmesi, gezmesi, anası, babası, misafiri, epey bir yekûn tutar herhalde. Matematik Köyü dolayısıyla basında, akademik çevrelerde, bilim dünyasında duyulup tanınmanın Şirince'ye ve Selçuk'a getireceği ek turizm potansiyelini de boşverin. Bunlar gelip geçici şeyler. Esas heyecan verici olan, bence, bu kadar güzel bir projenin büyük şehirlere, metropollere değil, Selçuk gibi mütevazı bir ilçenin dağbaşındaki köyüne gelmiş olması. Bu yalnız Selçuk için değil, Türkiye için müthiş bir olaydır. Benzersiz bir güzelliktir. Düşünün: Tanınmış profesörler, bilim adamları, yüz tane de parlak genç geliyorlar, hayatlarının unutulmaz bir iki-üç ayını burada geçiriyorlar. Buranın insanıyla bir muhabbetleri oluyor. Hayat boyu unutmayacakları bir deneyim yaşıyorlar. Hayat boyu Selçuk'u güzellikle yâd ediyorlar. Şu Değirmen Boğazı'ndan gece yukarı baksanız, göğün ışıdığını göreceksiniz vallahi. O kadar güzel bir yer yani… Bu yaz 14 Haziran - 15 Eylül tarihleri arasında hizmet verecek olan köyle ilgili ayrıntılı bilgiye www.matematikkoyu.org adresinden ulaşılabilir.
http://www.agos.com.tr/index.php?module=news&news_id=8139&cat_id=26
