Dünyadaki nükleer güçler

Dünya Basınından
-
Aa
+
a
a
a

2 Mayıs 2007

Nükleer güce sahip ülkeler arasına geçtiğimiz 10 yıl içinde yeni ülkeler katıldı.

Bu ülkelerin bazıları istikrarsız ve gerilim yaşanan bölgelerde yer alırken, bazı ülkelerinse, soğuk savaş döneminde dünyayı nükleer savaştan koruyan ortak anlayıştan yoksun oldukları görünüyor.

Bazı ülkeler, 1970 yılında imzalanan nükleer silahların yayılmasının önlenmesi anlaşmasını (NPT) ya imzalamadı, ya da imzasını geri çekti.

Bazı ülkeler de, nükleer silahların denenmesinin yasaklanmasına ilişkin anlaşmayı (CTBT) gözardı etti.

Nükleer silah geliştirmeyen ülkeler

Avustralya, Avusturya, Kanada, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Almanya, Macaristan, İrlanda, İtalya, Japonya, Hollanda, Norveç, Polonya, Slovakya, Güney Kore, İspanya ve İsveç

Bu ülkeler, teknoloji, donanım ve kaynaklara sahip olmalarına karşın nükleer silah üretme yönünde eğilim göstermedi.

Geçmişte nükleer silaha sahip olan ülkeler

Cezayir, Arjantin, Belarus, Brezilya, Kazakistan, Irak, Libya, Romanya, Güney Afrika, Ukrayna.

1993 yılında Güney Afrika, nükleer silahlarını söken ilk ülke oldu.

Sovyetler Birliği'nin çökmesinin ardından 1995 yılında, Belarus, Kazakistan ve Ukrayna, uluslararası anlaşmayı imzalayarak, topraklarındaki bütün nükleer silahları Rusya'ya iade ettiler.

Cezayir, Arjantin ve Brezilya nükleer programlarını terkederken, Romanya'nın nükleer silah geliştirme planı, Nikolay Çavuşesku rejiminin çökmesiyle sona erdi.

Irak'ın 1970'te başlayan nükleer programı, sırasıyla İsrail'in 1981 yılında düzenlediği hava saldırısı, 1991 Körfez Savaşı ve yaptırımlarda darbeler aldı.

Libya, kendi bombasını üretmek üzere gerekli malzemeyi edinmek yerine Çin'den nükleer bomba alma girişiminde bulundu, ama 1999 yılında, Afrika'nın nükleer silahlardan arındırılmasını öngören Pelindaba Anlaşmasını imzaladı.

İngiltere

Nükleer silah sayısı: 200 Nüfus: 59.4 milyon Savunma bütçesi: 35.8 milyar dolar Anlaşmayı imza tarihi: 1968

İkinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere, ilk atom bombasını üretmek için ABD'yle işbirliği yaptı. Savaşın ardından da, ABD'nin diğer ülkelerle bilgi paylaşımını durdurmasının ardından da, kendi nükleer silahlarını yaptı.

1952 ila 1991 yılları arasında İngiltere 45 nükleer silah test etti. İngiliz Stratejik Savunma Belgesi, ulusal güvenliğin nihai garantisi olduğu gerekçesiyle İngiltere'nin nükleer silahlara sahip olmaya devam etmesini tavsiye ediyor.

Fransa

Nükleer silah sayısı: 350 Nüfus: 59.3 milyon Savunma bütçesi; 29.5 milyar dolar İmza tarihi: 1992

Fransa, 1950'lerin sonunda nükleer silah üretti ve ilk bombayı 1960'ta test etti. Soğuk savaşın sona ermesinin ardından nükleer caydırıcılığını küçülterek, bazı füze sistemlerini söktü. Fransa 1960 ila 1996 yılları arasında 200 nükleer test gerçekleştirdi.

Rusya

Nükleer silah sayısı: 8,600 Nüfus: 146 milyon Savunma Bütçesi 50 milyar dolar İmza tarihi: 1970

Rusya ilk atom bombasını 1949 yılında geliştirdi ve test etti. ABD'yle yürüttükleri rekabet sonunda silah sistemlerini silah sistemlerini Soğuk Savaş döneminde geliştirdi.

Sovyet nükleer güçlerinin gelişmesi, 1950'ler ve 1960'larda yapılan dev teknoloji yatırımlarına dayanıyordu. 1953 yılında, dönemin Sovyetler Birliği ilk hidrojen bombasını patlattılar ve izleyen yıllarda, balistik füzelerle bilgisayar ve güdümlü füzeler geliştirdi.

Sovyetlerin cephaneliği 1986 yılında doruğa ulaştı. 1989 yılında eski Sovyet cumhuriyetleri, depolarındaki füzeleri ve silahları Moskova'ya iade etti.

Hindistan

Nükleer silah sayısı: 45-95 Nüfus: 1.07 milyar Savunma bütçesi: 13.2 milyar dolar Anlaşmayı imzalamadı

Hindistan'ın havadan ve füze sistemleriyle nükleer silahları 2.500 kilometre menziline ateşleme kapasitesi var. Menzili arttırmak için çalışmalar yaptığı gelen haberler arasında.

Nükleer kapasiteye 1974 yılında ham nükleer malzemesini test ederek ulaşan Hindistan, bu test sırasında Kanada'nın yardımıyla kurulan nükleer reaktörde elde edilen plütonyumu kullandı.

1998 yılında da 3 ayrı test gerçekleştirdi. Hindistan sivil amaçlı nükleer enerji programında Rusya'dan yardım alıyor. Bazı uzmanlar, aynı teknolojinin nükleer silah geliştirilmesinde kullanılmasından endişe ediyor.

İran

Nükleer silah sayısı: 0 Nüfus: 66.9 milyon Savunma bütçesi: 6.4 milyar dolar Anlaşmayı imza tarihi: 1970

İran, uranyum zenginleştirme programına geçtiğimiz yıllarda arttırdı ve bazı uzmanlar, bunu başarmasının daha uzun yıllar alacağını düşünüyor. Uluslararası düzeyde kaygı yüksek düzeyde.

İngiltere, Fransa ve Almanya İran'ı nükleer teknolojisini barışçı amaçlar için kullanmaya ikna etmeye çalışıyor.

İran'ın nükleer hevesi aslında eskilere uzanıyor. Rusya, İran'a nükleer santral kurulması konusunda yardımcı olurken, İran'ın kısa ve orta menzilli füze üretiminde yardım aldığı ülkeler, Çin, Kuzey Kore ve yine Rusya.

İsrail

Nükleer silah sayısı: 100-200 (tahmini) Nüfus: 6.7 milyon Savunma bütçesi: 9.9 milyar dolar Anlaşmayı imzalamadı

İsrail'in açıklanmamış nükleer devlet olarak statüsü muğlak ve karmaşık.

Uzmanlar, İsrail'in 100 ila 200 arasında füzeye sahip olduğuna inanılıyor. Ayrıca, İsrail ordusunun savaş başlıklarını savaş uçakları ve sahip olduğu üç denizaltıdan biri aracılığıyla ateşleyebileceği sanılıyor.

İsrail’in nükleer programının 1950lerin başında başladığı ve ilk bombayı da 1967 yılında ürettiği tahmin ediliyor. 1986 yılında, Mordehay Vanunu adlı nükleer mühendisinin anlatımları sonucu, İsrail'in nükleer programının sanılandan daha ilerde olduğu ortaya çıktı.

Arap dünyasının olası tepkisine ilişkin kaygılar, İsrail toplumunun çeşitli katmanlarından gelebilecek olası kaygılar ve Amerika Birleşik Devletleri'nin nükleer silahsızlanmaya yönelik taahhütleri, İsrail'in nükleer kapasitesini kamuoyu önünde kabul etmemesinin nedenleri arasında sayılıyor.

ABD

Nükleer silah sayısı: 10.640 Nüfus: 293 milyon Savunma bütçesi: 399 milyar dolar Anlaşmayı imza tarihi: 1970

ABD, dünyanın ilk nükleer gücü ve Hiroşima ve Nagazaki'ye attığı bombalarla, savaşta bu silahları kullanan tek ülke. Soğuk savaş döneminde, ABD, Rusya'yla birlikte nükleer silah kapasitesini hızla arttırdı.

Sovyetler Birliği'nin çökmesinin ardından, Rusya'yla sahip olduğu sıcak ilişkiye rağmen, ABD hala 10 binden fazla nükleer başlığa sahip. 1945 ila 1992 yılları arasında ABD 1030 nükleer silah testi yaptı. Son dönemde, ABD, daha küçük, taktik amaçlı nükleer silah üretimini ele aldı.

Pakistan

Nükleer savaş başlığı: 30-55 (tahmini) Nüfus: 152 milyon Savunma bütçesi 3.7 milyar dolar Anlaşmayı imzalamadı

Pakistan 1998 yılından bu yana beş nükleer test yaptığını söylüyor. Havadan ateşleme ve füzeyle silahları kullanma kapasitesi var. Bazı uzmanlar füzelerle başlıkların tam olarak monte edilmediğini, savaş başlıkları ana parçadan ayrı bir yerde depolandığını söylüyor.

Son yıllarda Pakistan, hem askeri hem de sivil amaçlı kullanmasına olanak sağlayacak teknolojiye ulaşmaya çalıştı.

Pakistan'ın Hindistan'la yaşadığı sorunlar, uluslararası toplumun zaman zaman endişeye yöneltti.

Eski bir nükleer mühendis olan A. Khan'ın 2004 yılında yaptığı, Pakistan'ın İran, Libya ile Kuzey Kore'yle nükleer teknoloji paylaştığı iddiaları ciddi kaygılaryarattı.

Çin

Nükleer silah sayısı: 400 (tahmini) Nüfus: 1.3 milyar Savunma bütçesi: 30 milyar doların üzerinde Anlaşmayı imza tarihi:1992

Çin, nükleer silah üretimine 1950'lerde, Sovyetler Birliği'nin yardımıyla başladı. Sovyet yardımı 1960'larda sona erdi, ama Pekin yönetimi, hem ulusal güvenlik kaygılarıyla hem de Çin'in uluslararası saygınlığını sağlamak için nükleer planlarını sürdürdü.

Şu ana kadar gerçekleştirdiği 46 testten ilki 1964 yılında yapıldı.

Çin'in 20'si uzun menzilli kıtalararası ve menzilli 13 bin kilometreye ulaşan balistik füze olmak üzere 400 nükleer silaha sahip olduğu belirtiliyor.

Çin, ayrıca 60 orta menzilli füze ve 150 bombardıman uçağına sahip.

http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2005/05/050502_nuclear_powers.shtml