Biraz hızlansak mı
''Bir şey kadar hiçbir şeyde vardır.'' Demokritos
En azından bir yüzyıl ileri gidelim. İ.Ö. 6. yüzyılda tüccar ve sanayiciler felsefe ile uğraşanlara ne kadar dostsa İ.Ö. 5. yüzyılda da o kadar düşmandırlar. Klasik çıkar çatışması başlamış ve filozoflar politikaya bulaşıp halk kitlesinin yanında yer almaya başlamışlardır. İran saldırıları dolayısı ile ırkçılık ve ulusçuluk keşfedilmiş ve bu arada da İran altınları Helen tüccarlarını birer birer satın almaya başlamıştır. Felsefenin ön şartı olan özgür düşünce hangi dönemde hoş karşılanmıştır ki egemen güçlerce?Empedokles bu dönemin ilk kayda değer filozofu. Gençliğinde Pythagorasçıların gizli derneğine üye olur ancak sonradan bu derneğe ait sırları açıkladığı için kovulur. Orphik (Dionysos - Tanrı Zeus ile Semele'nin oğlu, başka bir adı da tanıdık bildik Bakhos (Baküs), yani şarap tanrısı mitini kurumlaştıran bir inanç biçimi. Bu inanç biçimini aşağıda biraz daha açacağım) inançları Pythagorasçı görüşleri ile birleştirerek yaptığı Katharmois - Arınmalar adlı manzum bir yapıtı var.Olgunluk çağında o dönemin her filozofunun yapıtına verdiği isim olan 'Peri Physeos' adında bir başka yapıt ile karşımıza çıkıyor. Bu yapıtında gizemli felsefenin büyüsünü ilk yapıtında bırakıp sorunları yakalayan ve nedenlerini bir bilim adamı gibi araştıran Empedokles çıkıyor karşımıza.Ne önemi var bu adamın?Element kavramını atıyor ortaya. Arkhe sayısını arttırıyor. Dört ana maddeyi 'su, hava, ateş ve toprak' olarak belirliyor. Bu ana maddelerin birleşmesi ya da ayrışması ile diğer şeyler oluşur diyor. Gerçekte; hiçbir şey yok olmaz, yoktan ise hiçbir şey var olmaz.Budalalar, uzağa varır değil düşünceleriMeydana geldiğini sanıyorlar önce varolmayanın.Yahut öldüğünü bir şeyin, yok olduğunu büsbütün.Nerdeyse sapına kadar materyalist olan Empedokles maddenin hareketini birbirine karşıt iki gücün, 'sevgi ve nefretin’ savaşımı ile açıklıyor. Bu karşıt güçler sırasıyla egemen olurlar madde üzerinde. Sevgi egemen iken evren kurulur herşey bir arada uyum içinde birleşir ama sonra nefret gelir ve evren yıkılır.
* * *
Orphik (Orfik) inanç
Mitolojide de reelde de evlenme rekoru sahibi sanırım Zeus hazretlerine ait.Bazı peygamberlerin bu rekoru kırdığı iddia edilirse de resmi evlilik değildir onlar. Cariye yani antik metres taifesini bu işin dışında tutmak lazım.Zeus baba birgün Kadmos kızı Semele ile evlenir. Zeus analı babalı büyütsün bir de oğulları olur.
Dionysos
Çocuk ne de olsa soylu bir ailenin çocuğu. Böyle ailelerde İspanyol soyluları örneği birkaç tane isim bulunur. Bakın daha ne isimleri var Dionysos'un.Bakhos, Bromios, Euhios, Dithrambos, İakkhos ve İobakos.Bildiğimiz Baküs bu. Şarap tanrısı. Aslında tam tanrı da değil, ana tarafından yarı insan, baba tarafından yarı tanrı.İnsanın doğasının güçleri ve gizemlerini elde etme çabasını simgeleye büyülü ve gizemli bir yarı tanrı. Dionysos'a tapanların amacı doğanın gizlerini elde ederek tanrılaşmak ya da tanrıya ulaşmak.Peki bunun yolu ne?Esriklik efendim. Yani bildiğimiz adıyla sarhoşluk. Kendinden geçme hali.Bu yüzden tanrı şarap, tanrısı Baküs.Unutmadan, şarap yapımını sağladığı için de asma kütüğü kutsal.Herneyse.Orphizmde Dionysos mitinin kurumlaştırılması ve özellikle Budizm'de görülen tanrısal insan ruhunun yani gövdenin ölümünden sonra varlığını diğer bir canlının gövdesini ele geçirerek yaşamına devam eden insan ruhunun esas kabul edilmesi.Ruh bağımsız ve kendi iradesine sahip. Gövde onun için bir tutukevi. Arınmak ise ruhun bu esaretten kurtarılarak öteki dünyada gerçek ve sonsuz mutluluğa kavuşturulması.Ölümden sonra yargılanma ve bu yargının sonucunda da ya ödüle kavuşma ya da cezalandırılma bu dinin temel özelliği.
