Avrupa Konseyi Osman Kavala'yı daimi gündemine alıyor. AİHM'nin Selahattin Demirtaş kararıyla ilgili denetim süreci de bu hafta başladı.
DW Türkçe'den Kayhan Karaca'nın haberine göre Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanışını denetleyen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, üç yılı aşkın süredir cezaevinde tutulan iş insanı Osman Kavala'yı daimi gündemine aldı. Bu hafta Strasbourg'da AİHM kararları gündemiyle toplanan Bakanlar Komitesi, Osman Kavala konusunu bundan böyle sadece AİHM gündemli toplantılarının değil, tüm toplantılarının gündemine ekleme kararı aldı.
Komite, Ankara'nın, Mayıs 2020'de kesinleşen AİHM kararı gereği Kavala'yı serbest bırakmamış olmasından ötürü bu tür bir uygulamaya gitti. Bu kapsamda Avrupa Konseyi'ne üye 47 ülkenin büyükelçi düzeyindeki daimi temsilcilerinin her hafta Strasbourg'da gerçekleşen toplantılarına gelecek haftadan itibaren sistematik olarak Osman Kavala başlıklı bir gündem maddesi eklenecek. Toplantılar sırasında isteyen Avrupa devleti Osman Kavala konusunu gündeme taşıyarak Ankara'dan bilgi talep edebilecek. Bir tür "siyasi baskı" olarak gösterilen bu uygulama Kavala serbest bırakılana kadar devam edecek.
Kavala'nın tutukluğunun devamı ve hakkındaki dava süreçlerinin AİHM kararıyla uyumlu olmadığını belirten Komite, bu hafta aldığı kararda Ankara'ya AİHM kararlarının bağlayıcılığı ve infazıyla ilgili yükümlülüklerini bir kez daha hatırlattı.
Türkiye'de yargı sorunu
AİHM kararında Kavala'nın "siyasi gerekçelere dayalı" olarak tutuklu kaldığına dair sonucun Türkiye'de yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığına ilişkin genelleşmiş bir sorundan kaynaklandığına vurgu yapan Bakanlar Komitesi, "yargının korunması ve yönetim dahil her türlü yersiz etkiye direnmek için yeterince sağlam olması" amacıyla yasal ve diğer önlemlerin alınması çağrısında bulundu.
Türkiye'de geçtiğimiz günlerde kabul edilen İnsan Hakları Eylem Planı'nı not ettiğini de belirten Komite, planın özellikle yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığıyla ilgili reformlar konusunda hayata geçirilmesi için Avrupa Konseyi'nin destek sağlamaya hazır olduğu mesajı verdi.
Bakanlar Komitesi, Kavala davası denetim süreci kapsamında 3 Aralık 2020 tarihli bir önceki toplantıda, AİHM kararı gereği Kavala'nın derhal serbest bırakılması yönünde bir "ara karar" almıştı. Kararda, Kavala'nın mevcut tutukluluk hali için "AİHM tarafından tespit edilen hak ihlalinin devamı" tanımlaması yapılmıştı.
Çavuşoğlu'na mektup yollanacak
Komite, almış olduğu bu karara rağmen Kavala'nın tutukluluğunun devam ediyor olmasının yarattığı "derin kaygıyı" ifade etmek amacıyla Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'na bir mektup göndermeyi de kararlaştırdı. Mektup, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi dönem başkanlığını yürütmekte olan Almanya'nın Dışişleri Bakanlığı tarafından Ankara'ya yollanacak.
Selahattin Demirtaş da gündemde
Bakanlar Komitesi bu haftaki toplantılarında AİHM tarafından 22 Aralık 2020 tarihinde açıklanan HDP'nin eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş kararıyla ilgili denetim sürecini de başlattı.
Karar gereği Demirtaş'ın "derhal serbest bırakılması gerektiğini" belirten Komite, Ankara'nın "Demirtaş şu anda AİHM tarafından verilen karar kapsamına girmeyen bir nedenden ötürü tutuklu" tezini "Bu tez daha önce AİHM tarafından incelendi ve reddedildi" gerekçesiyle geri çevirdi.
AİHM kararını yerine getirme yükümlülüğünün, kararda tespit edilen ihlallerin olumsuz sonuçlarının ortadan kaldırılması anlamına da geldiğini belirten Komite, Demirtaş hakkında Ankara ve İstanbul Ağır Ceza Mahkemeleri önünde devam eden yargı süreçlerini işaret etti.
Komite, serbest bırakılmaması halinde Demirtaş konusunu Haziran 2021'deki AİHM gündemli toplantısında yeniden ele alacağını bildirdi.
