Eski Japon Edebiyatında Halk Şarkılarıçalışmasının bir hedefi de, Japon şiirinin evrildiği söylenen Jōdai Kayō'ları (kadim Japon şarkıları) inceleyerek, Japon edebiyatının ve Japon şiirinin kökenlerine dair verilere ulaşmak.
Zaman zaman karşımıza çıkıyor internette gezinirken. Belli bir durumu anlatan Japonca bir kelime; Japonların minimalist tarzına uygun olarak, tek kelimeyle adeta bir atmosfer oluşturuluyor. "Dilimizde karşılığı olmayan" şeklinde de nitelendirilen bu kelimelere örnek olarak; mesela Boketto, hiçbir şey düşünmeden ve hiçbir şey yapmadan uzaklara bakmak anlamına geliyormuş. Örneğin, çok daha aşina olduğumuz bir durum; yeni bir kitap alıp onu okumadan, okunmamış kitapların arasına eklemeye de Tsundoku deniyormuş!
Esin Esen'in yeni kitabıyla tanıştığımız Jōdai Kayō kavramı ise, belki tam anlamıyla yukarıda saydığımız kelimeler gibi değil ama edebiyatla müziğin kesiştiği noktada ve özellikle Japon kültürüyle ilgilenenleri bir hayli heyecanlandıracaktır eminim.
Klasik Japon edebiyatı ve Japoncadan Türkçeye çeviri konuları üzerinde çok sayıda çalışmaya imza atmış olan Esin Esen, köken, kaynak, biçim ve içerik açısından “Kadim Japon Şarkıları”nı inceliyor yeni yayımlanan Eski Japon Edebiyatında Halk Şarkıları isimli çalışmasında. Japon edebiyatının başlangıcından Nara Dönemi sonuna (785) kadar olan halk şarkıları için kullanılan Jōdai Kayō kavramı nedir, nasıl doğmuştur, kimler oluşturmuştur, nasıl gelişmiştir, hangi yazılı kaynaklarla günümüze ulaşmıştır, nasıl yazıya aktarılmıştır gibi soruların peşine düşüyor. Eski Japon Edebiyatında Halk Şarkılarıçalışmasının bir hedefi de, Japon şiirinin evrildiği söylenen Jōdai Kayō'ları (kadim Japon şarkıları) inceleyerek, Japon edebiyatının ve Japon şiirinin kökenlerine dair verilere ulaşmak... Ne de olsa, daha çok sözün büyüsel olarak kullanıldığı, yazıdan çok çok önceki dönemlere ait şarkılardan söz ediyoruz!
Bu arada çalışmanın, Kadim Japon Şarkıları üzerine Türkiye’de oluşturulmuş ilk ve hatta dünyadaki çalışmalar düşünüldüğünde de ender rastlanan kitaplardan biri olduğunun altını özellikle çizmeliyiz.
ESKİ JAPON EDEBİYATINDA HALK ŞARKILARI
Esin Esen
Efe Akademi Yayınları, 2020, 125 s.
NOT: Esin Esen'in ayrıca Kadim Japon Şiirleriyle ilgili de bir kitabı bulunuyor. 2019 yılında Gece Kitaplığı tarafından yayımlanan Kadim Japon Şiiri Man'yōshū isimli bu çalışmasından da, Açık Radyo takipçileri için özel olarak şu şiiri paylaştı kendisi; Sami Manzei’den bir şiir, Waka şiiri alt türü tanka (kısa şiir):
"Acaba şu hayatı,
Neyle kıyaslasam [ben]?
Tıpkı sabah erkenden
Yola çıkan teknenin
Kürek çekip giderken
Ayrılması sahilden
Ardında bırakmadan
Eser bile izinden"
