23 Mayıs 2008
Uluslararası petrol fiyatları bu yıl yüzde 40'ın üzerinde artış kaydetti. Petrol son olarak 135 doları da aşarak tarihi zirveyi gördü. Yatırım bankası Goldman Sachs, fiyatların yılın ikinci yarısında ortalama 141 dolar düzeyinde seyredeceğini öngördü. Banka iki yıl içinde petrol fiyatının 200 dolara tırmanacağını da tahmin etmişti.
Petrolde yaşanan bu hızlı artışın arkasında birçok neden yatıyor. Ancak bu artışların spekülasyon olup olmadığı tartışması da sürüyor. Doların değerinin düşmesiyle petrol piyasasına akın eden fonlar fiyatları yukarı çekerken, arz-talep dengesi de sorgulanıyor.OPEC'E GÖRE NEDEN SPEKÜLASYONPetrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), petrol fiyatlarının rekor kırmasının arz-talep dengesiyle hiçbir ilgisi olmadığını, yükselişin arkasındaki sebebin spekülasyon ve zayıf dolar olduğunu belirtiyor. OPEC, arz-talep dengesi gerektirmedikçe üretimi değiştirmeye niyetli değil.Petrol fiyatlarının, temel göstergeler dışındaki faktörlere bağlı olarak artmaya devam edeceğini düşünen OPEC, Eylül ayındaki olağan toplantıdan önce toplanmaya gerek görmüyor. ABD: SORUN ARZ-TALEP DENGESİZLİĞİDünyanın en büyük petrol tüketicisi konumundaki ABD Hazine Bakanı Henry Paulson ise petrol fiyatlarındaki yükselişin arkasında spekülatörlerin değil, arz-talep dengesizliği olduğunu savundu. CNBC'ye konuşan Paulson, petrol fiyatlarındaki yaşanan yükselişten memnun olmadıklarını söyledi.
 |
Dünyanın beşinci büyük petrol üreticisi Venezüella'nın Devlet Başkanı Hugo Chavez'den de ilginç bir açıklama geldi. Chavez, petrol fiyatlarındaki yükselişten OPEC'in değil, ABD'nin açgözlü talebinin sorumlu olduğunu savundu.Petrol fiyatlarındaki hızlı yükseliş büyümeye de zarar verecek. Uluslararası Para Fonu (IMF)küresel büyüme tahminlerini Temmuz ayında revize edecek. Fon bu yıla ilişkin küresel ekonomik büyüme hızı tahminini Ocak ve Nisan'da iki kez düşürdü. Geçen yılın Ekim ayında yüzde 4.8 olarak açıklanan beklenti, önce yüzde 4.1'e, daha sonra da yüzde 3.7'ye çekildi. INDEPENDENT: DÜNYA ENERJİSİNİ KAYBEDİYOR MU?İngiliz Independent gazetesi de artan petrol fiyatlarına dikkat çekiyor ve "Acaba dünya enerjisini kaybetmek üzere mi" diye soruyor. Gazetenin manşetinde yer alan haberde "Petrol rezervlerinin azaldığı ortaya çıkıyor, ham petrolün varil fiyatı da 135 dolara fırladı. Acaba dünya artık boş depoyla mı yürüyecek? Fransa'da balıkçılar petrol rafinerilerini kuşatıyor. İngiltere'de kamyon şoförleri bir günlük eyleme hazırlanıyor. Ford, benzin içen spor araçlarının üretimini azaltıyor, havayolu şirketleri de bilet fiyatlarını artırıyor" ifadeleri yer alıyor. PETROLÜN ARTIŞ NEDENLERİ Petrolün artışındaki temel nedenler şöyle sıralanıyor:
Doların diğer önemli para birimleri karşısında değerinin düşmesi. ABD Merkez Bankası'nın (Fed) geçen yıl Ağustos ayının ortasından itibaren faiz oranlarını düşürmesi sonrasında emeklilik ve hedge (yüksek riskli) fonlardaki yatırımların emtiaya yönelmesi. Fiyatların yükselmesinde dünyanın en fazla petrol tüketen ülkeleri ABD ve Çin'in petrole olan talebinin büyük etkisi bulunuyor. Dünya petrolünün üçte birinden fazlasını üreten OPEC'in, fiyatların düşmesini engellemek için 2006 yılının sonunda petrol üretimini azaltmaya başlaması düşüşü engelledi. Dünyanın sekizinci büyük petrol üreticisi Nijerya'da petrol üretimi, petrol endüstrisine yönelik saldırılar nedeniyle Şubat 2006'dan bu yana kesintiye uğruyor. Dünyanın dördüncü büyük ihracatçısı İran'ın, nükleer programı nedeniyle Batılı ülkelerle yaşadığı gerginlik, petrol tüketicilerinin İran'ın petrol arzına ilişkin kaygılarını artırıyor.
