17 Eylül 2007Engin Öztürk
TÜRK savunma sanayi tarihinin en önemli yatırımları arasında gösterilen Kara Kuvvetleri Komutanlığı için alınacak yaklaşık 3 milyar dolarlık taarruz taktik/keşif helikopterlerinin (ATAK) üretiminde Türk şirketleri söz sahibi oldu. Yerli üretime katkı payı konusunda 7 yıldan bu yana süren müzakereler sonucunda Türk savunma sanayi şirketleri, İtalyan Agusta / Westland firmasının Agusta Mangusta A - 129 saldırı helikopteri üretiminden istediği payı aldı. 41’i opsiyonel 91 taarruz taktik/keşif helikopterinin yerli entegrasyonu, ana yüklenici konumundaki TUSAŞ Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI) tarafından, tamamen Türk mühendis ve çalışanları tarafından yapılacak. YAZILIM-DONANIM TÜRK LİSANSÖR firmalarla yapılan sıkı pazarlık sonrasında savaş helikopterlerinin yazılım ve donanımı Türk savunma sanayi şirketlerince üstlenildi. SSM’nin açtığı uluslararası ihaleyi kazanan İtalyan firmasından temin edilecek hazır alım sonrasında helikopterlerin savaş sistemleri ile diğer tüm entegrasyonu Aselsan ve TAI tarafından gerçekleştirilecek. TAI’den yapılan yazılı açıklamada, ATAK sözleşmesi kapsamında TAI ile Agusta / Westland’ın, dünya pazarlarına yönelik ayrı bir işbirliği anlaşması imzaladıkları da belirtilerek, TAI, ana yüklenici olarak program ve sözleşme yönetimi, sistem entegrasyonu, üretim, mühendislik ve entegre lojistik destek alanlarında iş payına sahip olmasının yanı sıra SSM’ye karşı T-129 ATAK helikopterinin nihai tasarım ve performans sorumluluğunu da üstlendi. İLK T-129 5 YIL SONRA Toplam proje süresi 114 ay olarak belirlenen proje takvimi uyarınca ilk Türk özgün konfigürasyonu helikopterin teslim süresi 60 ay (5 yıl) olarak planlandı. TAI’nin iş payı, AgustaWestland firmasıyla yapmış olduğu anlaşma ile görev üretiminde 6’ncı helikopterden itibaren kademeli olarak maksimum düzeyde artırılacak. Türkiye’ye satış hakkı ATAK anlaşmasıyla TAI, helikopterlerin yeni konfigürasyonunun fikri mülkiyetine ortak olmasının yanı sıra ‘nihai montaj’’ ve ‘uçuş işlemleri’’ de dahil olmak üzere bütün gövde üretimi için dünyada tek kaynak olarak belirlendi. TAI ayrıca, helikopterlerin İtalya ve İngiltere dışında tüm dünya ülkelerine satış hakkına da sahip oldu. ASELSAN ise ‘aviyonik ve silah sistemi tedariki ve entegrasyonu’nu gerçekleştirecek. Türkiye’nin dünya devi Türkiye’de insanlı ve insansız hava platformlarının tasarımı, geliştirilmesi, imalatı, entegrasyonu, modernizasyonu ve satış sonrası hizmetleri alanlarında teknoloji merkezi TUSAŞ- Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TAI), 15 Mayıs 1984’te kuruldu. Hissedarları Türk Silahlı Kuvvetleri’ni Güçlendirme Vakfı, Savunma Sanayii Müsteşarlığı ve Türk Hava Kurumu. F-16 VE F-35 ŞİRKETİN Akıncı-Ankara’da bulunan yüksek teknoloji ürünü üretim tesisi, parça imalatından uçak montajı, uçuş testleri ve teslimine kadar son derece geniş üretim kabiliyetlerine sahip. TAI, AgustaWestland, Airbus, Boeing, CASA, Eurocopter, Lockheed Martin, Northrop Grumman, MDHI, Sikorsky ve diğer şirketler nezdinde ayrıcalıklı bir ortak konumunda bulunuyor. TAI, F-16 Savaşan Şahinler, CN-235 hafif nakliye/deniz karakol/gözetleme uçakları, SF-260D eğitim uçakları, Cougar AS-532 arama kurtarma, silahlı arama kurtarma ve genel maksat helikopterlerinin ortak üretiminin yanı sıra, kendi tasarımı insansız hava aracı, hedef uçağı ve zirai ilaçlama uçağı gibi ürün geliştirme programları tecrübesine sahip. Türk İnsansız Hava Aracı (MALE) Programı ile ATAK Taarruz Helikopteri Programı’nın ana yüklenicisi TAI, Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı (HÜRKUŞ) geliştirme programı üzerinde çalışıyor. MARTI-KEKLİK TAI, Türk Silahlı Kuvvetleri Bakım Merkezleri’nin imkanlarını kullanarak müşterilerine bakım, onarım ve revizyon hizmetleri de veriyor. TAI, Müşterek Taarruz Uçağı F-35 JSF ile A400M dev Nakliye Uçağı tasarım ve geliştirme projesi ortaklarından. Türk İnsansız Hava Araçları projesini geliştirmekle görevlendirilen şirket; MARTI, KEKLİK, TURNA/S, TURNA/G, PELİKAN ve BAYKUŞ’u geliştirdi. Kanatlı ölüm makinesi İTALYAN AgustaWestland ile Türk TAI’nin üreteceği Mangusta A-129 (Türk üretimi olduğunu belirtmek için T-129 kullanılacak) ilk kez 15 Eylül 1983’te uçtu. Pilot ve silahçıdan oluşan 2 mürettebatı var. 315 km/s gibi yüksek bir sürate çıkabiliyor. Menzili 560 kilometre. 2.529 kg boş ağırlığı bulunan helikopter 4.100 kg mühimmat dolu hali ile rahatça uçabiliyor. Mangustalar, hem kara hem deniz hedeflerinin nitelik ve koordinatlarını en az 30 km mesafeden saptayabiliyor. Tam bir uçan cephanelik olan A-129’un (T/129) silah sistemleri şöyle: 20 mm-Gatling-Topu (üçnamlulu), Lucas Chin turret mounting A 12,7 mm makineli tüfek, 4x TOW (Tanksavar), 8x HOT (Tanksavar), 8 AIM-9 Sidewinder, Mistral veya FIM-92 Stinger (AAM), 38 Sura D 81mm roket, 38 Snora 81mm roket, 76 Hydra 70 roket. Konya Barış Kartalı ÜssüTürk hava savunmasının en önemli bölümünü oluşturacak Havadan Erken Uyarı ve Kontrol Uçakları Konya’da konuşlandırılacak Türkiye’nin en önemli savunma projeleri arasında yer alan Boeing 737-700 Havadan Erken Uyarı ve Kontrol (AEW&C) uçaklarının Konya’daki 3’üncü Ana Jet Üs Komutanlığı’nda konuşlanacak. Uçaklardan ilkinin Boeing firmasının ABD’deki tesislerinde, diğer 3 uçağın ise TAI tesislerinde modifikasyonu sürüyor. AEW&C uçağı, çok amaçlı elektronik tarama radarıyla eş zamanlı olarak hava ve denizdeki hedeflerin izini sürebiliyor. AEW&C’lerde kullanılan bir yenilik de, ağırlığı azaltarak güvenilirliği artıran ve hedef korelasyonunu kolaylaştıran entegre ‘Dost ve Düşmanı Tanıma’ sistemi. 41 bin feet uçuş yüksekliği ve 3 bin 500 milin üzerinde menzil özelliğine sahip uçaklardan ilkinin teslimatı Boeing’den kaynaklanan gecikme nedeniyle, 2010 yılına kaydığı bildirilmişti. 12 yıllık ihale 1996’da açılan ilk ihalede ‘Türkiye’de üretim şartı’ fiyatları yükseltmiş ve Amerikan Bell Textron’un Cobra ve Rus KAMOV’un KA-52/A helikopterleri kısa listeye kalmıştı. 2004’te iptal edilen ihale şartnamesi değiştirildi. İhaleye bu kez 6 firma ilgi gösterdi. Amerikan firmaları Bell Textron ve Boeing, bilgi transferi yapılamayacağı gerekçesiyle çekildi. Helikopterin motor gücünü, taşıma kapasitesini, silah sistemini yetersiz bulan TSK, değişik istedi. Helikopterin motor sistemi 3 tondan 4.5 tona, pervane sayısı 4’ten 5’e çıktı. Silah sistemine ek yakıt rezervi, Stinger füzesi ekleme imkanı getirildi. Komuta kontrol uçağı için 3 firma yarışacak l Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) tarafından Hava Kuvvetleri Komutanlığı için alınacak iki komuta kontrol uçağı ihalesine Bombardier, Eads ve Gulfstream firmaları teklif verdi. SSM’nin yapacağı değerlendirmenin ardından uçakların tedarik edileceği firma belirlenerek ardından da hazır alıma yönelik anlaşmalar imzalanacak. Harekat ortamında komuta kademesine, etkin iletişim ve bilgi aktarımının yanı sıra emniyet ve sürat de sağlayacak özellikte dizayn edilecek uçaklar, tedariki SSM tarafından belirlenecek bir takvim çerçevesinde gerçekleştirilerek Hava Kuvvetleri Komutanlığı filosuna teslim edilecek. Bir PKK’lı öldürüldü ikisi yaralı ele geçirildi l Batman’In Beşiri İlçesi Mava Dağı’nda güvenlik kuvvetleriyle çatışmaya giren 1 PKK’lı öldürüldü, 2 PKK’lı da yaralı olarak yakalandı. Yaralı teröristler Batman’da tedavi altına alındı. Bu arada Antalya’nın Kemer İlçesi’nde bir internet kafede chat yapan 18 yaşındaki Deniz Esen sohbet programı MSN’de konuşma penceresi arka planına PKK propagandası içeren yazılar yerleştirdiği gerekçesiyle gözaltına alındı. Mahkemeye sevk edilen zanlı tutuklanarak cezaevine gönderildi. Esen’in bir otelde kat görevlisi olarak çalıştığı belirlendi.
