10 Mayıs 2006Erdal Şafak
Dışişleri Bakanı Gül'ün 12 Nisan'da açıkladığı 9'uncu Reform Paketi'nin kilit düzenlemelerinden birini oluşturan bu tasarıyla, hem Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve AB'nin önemli eleştirilerinin birinden kurtulmak, hem de Türk Ceza Kanunu ile uyumu sağlamak amaçlanıyor.Aslında sivillerin askeri mahkemede yargılandıkları suçların kapsamının daraltılmasıyla ilgili ilkadım7Ağustos2003'teyürürlüğegiren7'nciReformPaketiileatıldı : Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'nun 11'inci maddesine eklenen fıkrayla, Askeri Ceza Kanunu'nun 58'inci maddesinde sayılan "Halkı askerlikten soğutma" suçunu yargılama yetkisi askeri mahkemelerden adli yargıya, yani sivil mahkemelere devredildi.Ancak bukezçokdahakapsamlıdeğişikliğegidiliyor : Milli Savunma Bakanlığı'nın hazırladığı tasarıyla Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri mahkemeler, asker olmayan kişilerin aşağıda yazılı suçlarına ilişkin davalarına bakarlar" diye başlayan ünlü 11'inci maddesinin tümüyle yürürlükten kaldırılması öngörülüyor.Böylece örneğin, casusluk yapanlar, askere kasten yanlış bilgi verenler, askeri araçları tahrip edenler, kaçaklar ve firariler, askere gitmemek için kendilerini yaralayanlar, askere itaatsizlik yapanlar ve itaatsizliğe teşvik edenler artık sivil mahkemeye çıkarılacaklar. ÜniformasızaskerlerBizegöre,butasarıyıfırsatkabuledip,ikikonuyudahaaydınlığakavuşturmaktayararbulunuyor: "Sivil" kişileri yeniden tanımlamak ve askerlerin sivil suçlarıyla ilgili düzenlemeleri tartışmaya açmak...İlkini bir örnekle anlatalım: Askeri kurumlarda çalışan bir memur ya da işçi, yasa değişikliğinden sonra yukarda saydığımız suçlardan birini işlerse hangi mahkemeye sevkedilecek? Çünkü Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu, "Milli Savunma Bakanlığı veya Türk Silahlı Kuvvetleri kadro ve kuruluşlarında çalışan sivil personel" ile "Askeri işyerlerinde çalışan ve İş Kanunu'na tabi bulunan işçiler"i "Asker kişi" Kabul ediyor. Dahası, askeri yargının tutukladığı veya askeri makamların gözaltına aldığı sivilleri de! ErdilPaşaolayı Asker kişilerin askeri faaliyet sayılamayacak suçlarının yargı merciine gelince... Bu konuda önümüzde taze sayılabilecek iki örnek var.1-DenizKuvvetlerieskiKomutanı,emekliOramiralİlhamiErdilolayı : Birçok hukukçu, görevi ihmal ve kötüye kullanmak suçundan Genelkurmay Askeri Mahkemesi'nde yargılanan ve 2 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılan Erdil'in hem suçu askeri nitelik taşımadığı, hem de kendisi artık üniformasız olduğu için sivil mahkeme önüne çıkarılmasının daha doğru olacağını savundu. O davada Genelkurmay Askeri Mahkemesi Erdil'in yanı sıra, eşini, kızını ve kızının ortağını da yargıladı.2-Bursa'dasivilmahkemeninbirçeteoperasyonundagözaltınaalınanalaykomutanıiçintutuklamakararıvermesi: Karar Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'nun "Askerlerin görevleri dış suçlarda asker olmayanların da ilgisi varsa bunlar genel mahkemelerde yargılanır" hükmüne dayandırıldı ama ikinci duruşmada, eylemlerinin "Askeri faaliyet" kapsamına girdiği gerekçesiyle albay tahliye edildi, ardından da görev yeri değiştirildi.Herşeye rağmen, hatta bazı kesimleri tatmin etmese, eksik bulunsa da tasarıyı önemli bir gelişme olarak görüyoruz. Türkiye,Öcalan'ıyargılayanDGM'denkararöncesiaskeriyargıcıçıkararakbaşlattığıyargıyısivilleştirmevenormalleştirmesürecindehiçdeküçümsenmeyecekbirnoktayageliyor...