Küresel durgunluk ve enflasyon dalgasının tüm dünyayı etkileyeceği yönündeki sinyaller ekonomik verilerde kendini göstermeye başladı. İkinci çeyrekte beklentinin de çok altında yüzde 1.9 olan büyümenin ardından, kapasite kullanım oranı da hem bir önceki aya hem de 2007'nin aynı dönemine göre 4 puan düştü. İmalat sanayinde kapasite kullanım oranı, 2008 ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre 4.1 puan azalarak yüzde 76.2'ye indi. Özel sektörün kapasite kullanım oranı, hem ağutos ayı itibariyle genel ortalamanın üstünde hem de bu yıl içinde en fazla miktarda azalarak yüzde 73.8'e geriledi.Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 'İmalat Sanayinde Eğilimler Ağustos 2008' sonuçlarını açıkladı. Buna göre, 2007 yılı ağustos ayında yüzde 80,3 olan üretim değeri ağırlıklı kapasite kullanımı, bu yılın aynı ayına göre 4.1, bir önceki aya göre ise 3.8 puan gerileyerek yüzde 76.2 olarak gerçekleşti. Aylık olarak 2007'nin hep altında kalan kapasite kulanım oranı, mayıs ayına kadar artarak yüzde 82.4'e yükseldi, ama bu aydan itibaren son üç aydır da gerilemesini sürdürdü.
İzlenen politikaların sonucunda kamunun sanayi kuruluşlarını özelleştirmesinin ardından, sanayileşmeyi özel sektör üstlendi. Bunun için kamunun kapasite kullanım oranı artsa da, ortalama kapasite özel sektöre bağlı olarak düşüş kaydetti. İmalat sanayi kapasite kullanım oranın yüzde 76.2 olduğu ağustos ayında, kamu yüzde 93.5 ve özel sektörde yüzde 73.8 oldu. Kamuda kapasite kullanım oranı 6.4 puan artarken, özel sektörde ise 5.4 puan geriledi.
Aylık özel sektör imalat sanayi kapasite kullanım oranı 2007'nin aynı dönemine göre ocak hariç hep düştü. Ocakta özel sektör kapasite kullanım oranı 1.6 puanlık artışla yüzde 79.3'e yükseldi. Bu oranda şubatta artış ve azalış yönünde bir değişme olmazken, marttan itibaren sürekli olarak azaldı. Mart ve nisanda özel sektörün kapasite kullanım oranında 0.9 puan olan gerileme miktarı, sonraki yıllarda yükselerek 5.4 puan oldu. Diğer bir deyişle ağustos ayında özel sektörün kapasite kullanım oranı 5.4 puanlık azalmayla yüzde 73.8 oldu. Oysa 2007'nin ağustos ayında 2006'ya göre özel sektörün kapasite kullanım oranı 2.4 puanlık artışla, yüzde 79.4'e yükselmişti. Bu yılda özellikle mayıs ayından sonra özel sektörün kapasite kullanım oranında gerileme miktarı artış kaydetti. Ağustos ayında özel sektör imalat sanayi iktisadi faaliyet kolları itibariyle kapasite kullanım oranı, tekstilde 6.9 puan, giyim eşyasında 4.1 puan, kağıtta 2.9 puan, ana metal sanayinde 0.2 puan, metal eşyada 3.7 puan ve taşıt araçlarında 23.6 puan gerilediği belirlendi.
İmalat sanayinde iktisadi faaliyet kollarına göre ağustosta kapasite kullanım oranları ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) imalatında yüzde 89.7, ana metal sanayi imalatında yüzde 84.6 kağıt ve kağıt ürünleri imalatıyla radyo, TV haberleşme cihazları imalatında yüzde 84.2, diğer ulaşım araçları imalatında yüzde 82.8, tıbbi, optik-hassas aletler imalatında yüzde 81.9, plastik-kauçuk ürünleri imalatında yüzde 81.2 ve taşıt araçlarında yüzde 49.9 olarak hesaplandı.Ağustosta kapasite kullanım oranları, metalik olmayan diğer maddelerin imalatında yüzde 80.5, giyim eşyası imalatında yüzde 80.4, kimyasal madde ürünleri imalatında yüzde 76.8, tütün ürünleri imalatında yüzde 76, tekstil ürünleri imalatında yüzde 75.6, metal eşya sanayi (makine teçhizatları hariç) imalatında yüzde 74, basım ve yayım imalatında yüzde 72.7, içecek imalatında yüzde 72.5, derinin işlenmesi, bavul, çanta ve benzeri imalatında yüzde 65.6, büro muhasebe bilgi işlemleri makine imalatında yüzde 51.1 oldu.
Yapılan belirlemelere göre imalat sanayii işyerlerinde ağustos ayı üretim miktarı yüzde 4 azaldı. Eylül ayında üretim miktarında yüzde 10 artış beklendiği belirlendi. Ağustosta satış miktarı yüzde 4.6 azalırken, eylül ayında yüzde 8.8 artış bekleniyor. Ağustosta satış fiyatları yüzde 1.3 geriledi. Eylül ayında da yüzde 0.1 düşüş bekleniyor. Ağustosta yüzde 1.2. düşen hammadde fiyatlarının da bu ay yüzde 0.1'le düşmeye devam edeceği öngörülüyor.
Ağustos ayında iş yerlerinin tam kapasiteyle çalışmamasının nedenleri arasında talep yetersizliği ilk sırada yer aldı. Ham madde yetersizliği, mali imkansızlıklar, işçilerle ilgili meseleler ve enerji yetersizliği diğer nedenler olarak sıralandı. Kapasiteyi kullanamamada iç pazarda talep yetersizliği yüzde 43.3 ve dış pazarda talep yetersizliği yüzde 19 olarak toplam talep yetersizliği yüzde 62.3 oranında etkili oldu. Mali imkansızlıkların yüzde 3.9, yerli mallarda ham madde yetersizliğinin yüzde 4.3 ve ithal mallarda ham madde yetersizliğinin yüzde 2.2 ve işçilerle ilgili meselelerin yüzde 1.7 etkili olduğu belirlendi.
