Dinleyici Destek Projesi Özel Yayını boyunca, bu yıl bahar aylarında basılacak olan Açık Radyo ansiklopedik kitabı Açık Kitap’tan seçtiğimiz tadımlık bölümleri, yazarlarının sesinden dinleyebilirsiniz. Bu maddelerin bazılarını da, özel yayın boyunca sitemizde bu bölümde yayınlıyor olacağız.
John Lennon:
John Lennon,Liverpool doğumlu şarkıcı, şarkı yazarı, savaş karşıtı eylemci. Popüler müzik tarihinin en tanınmış grubunun; yaşamıyla, sözleriyle, sanatıyla ve ölümüyle en çok tartışılan üyesidir. 16 yaşındayken tanıştığı Paul McCartney ile birlikte grubun yüz elliden fazla şarkısına imza attı. Aynı dönemde karikatürlerinden ve hikâyelerinden oluşan iki kitabı yayınlandı. Grup arkadaşlarıyla beraber A Hard Day’s Night ve Help!, 1966’da da Richard Lester’ın savaş karşıtı komedisi How I Won the War’da rol aldı.
Beatles ile ününün zirvesindeyken alt sınıftan gelmiş olmanın çelişkilerini ve farkına vardığı iki yüzlülüğü ironik üslubuyla dile getirdiyse de, aktif muhalefete grubun son dönemlerinde başladı. 1968’de beraber olmaya başladığı Yoko Ono’nun da etkisiyle müziğin yanı sıra film, heykel, litografi gibi sanat dallarında avangard üretimler yaptı. 1969 yılında dünyanın büyük başkentlerinde bastırttığı dev pankartlarla dünya barışının sözcülüğüne soyundu. Ono’yla beraber Amsterdam’da ve Montreal’de barış için birer haftalık ‘bed-in’ eylemi yaptı. Montreal’de otel odasındaki konuklarla beraber kaydedilen ‘Give Peace a Chance’ savaş karşıtlarının marşı haline geldi. Çift, bu dönemde üç adet de avangard albüm kaydetti.
Lennon, Beatles’ın 1970’te resmen dağılmasından sonra çıkardığı ilk albümde kişisel hislere, bir sonrakinde çoğunlukla ise politik şarkılara yer verdi. İkinci albümüne ismini veren ‘Imagine’da, zihinlerde, sınırlarla bölünmediğimiz, maddî aidiyetlerin ve organize dinin olmadığı alternatif bir dünyayı canlandırmaya çalıştı. 1971 yılından sonra yaşamaya başladığı ABD’de ‘Yeni Sol’ gruplarla eylemlere, konserlere, televizyon programlarına katıldı, bir politik dergiye yazılar yazdı. Politik etkisi o kadar fazlaydı ki, sahte suçlamalarla iki yıldır hapiste mahkemeye çıkarılmadan tutulan ‘Beyaz Panterler’ üyesi şair John Sinclair için yazdığı bir şarkıyı konserde seslendirmesinden iki gün sonra Sinclair serbest bırakıldığı gibi, hakkındaki bütün suçlamalar da düşürüldü. İngiltere’nin Kuzey İrlanda politikasını eleştiren ‘Luck of the Irish’, ‘Sunday Bloody Sunday’ ve feminizm hareketinin yayılmasından çok önce, siyahların bazı ülkelerde, kadınlarınsa her yerde ayrımcılığa uğradığını dile getirdiği ‘Woman Is the Nigger of the World’ü bu dönemde yazdı.
1973-74’de Yoko Ono’dan ayrı kaldığı ve çoğunlukla Los Angeles barlarında içerek geçirdiği dönemde çıkardığı iki albüm, kendini ve ilişkisini sorguladığı şarkılardan oluşur. Altı solo albümün ardından 1975 yılından sonra gözlerden uzak bir yaşamı tercih etti. Bu dönemde evinde yaptığı kayıtlar ve yeni malzemelerle 1980 yılında Yoko Ono’yla ortak bir albüm çıkardı. 8 Aralık 1980 gecesi New York’taki evinin önünde vurularak öldürüldü. Politik faaliyetleri yüzünden hakkında on yıl boyunca tutulan FBI raporlarının açıklanmasıyla, ölümü üzerine komplo teorileri ortaya atıldıysa da, iddialar söylentiden öteye gidemedi.
Ölümünün 20. yılında Havana’da heykeli dikilirken törende Fidel Castro tarafından ‘devrimci’ olarak anılan John Lennon, politik söylemi en ciddi popüler figürlerden biriydi. Onun barış yanlısı sözleri bugün her zamankinden daha geçerli. Bunun yanında Lennon, günlük hayatın keskin bir gözlemcisiydi. Kişisel duyguları muhtemelen kimse onun gibi aynı anda hem saf ve açık, hem de hayat algısını tersyüz edecek biçimde dile getirmemiştir.
Yazan ve Dinleyici Destek Projesi Özel yayını için seslendiren: Doruk Yurdesin .
