Günümüzün önde gelen orkestra şefi ve piyanistlerinden Arjantin doğumlu, İsrail vatandaşı Daniel Barenboim ilk kez 1999 yılında Filistin’deki Birzeit Üniversitesi'nde verdiği piyano resitalinden üç yıl sonra bu kez Ramallah’da yine barış için sahneye çıkacak. Halen Chicago Senfoni Orkestrası ve Berlin Devlet Operası gibi çok prestijli iki kurumun Genel Müzik Direktörlüğü görevlerini yürüten Barenboim Filistin’i konser vermek amacıyla ilk kez 1999 yılında ziyaret etmişti. Yakın arkadaşı Edward Said’in desteğiyle gerçekleşen bu konser Birzeit Üniversitesi Ulusal Müzik Konservatuarı tarafından 29 Ocak 1999 tarihinde düzenlenmişti. Konserin gerçekleştirildiği salon, Filistinli yazar, şair, müzik aşığı ve Filistin Kurtuluş Örgütü sözcülerinden Kemal Nasır’ın adını taşıyordu. Nasır, 1979’da Beyrut’da İsrail komandoları tarafından öldürülmüştü. 20 yıl sonra Nasır Salonu'nda bu kez İsrailliler ve Filistinliler müziğin ortak dilinde konuşmak için bir araya geliyorlardı.
Üç yıl önceki bu tarihi konserin organizasyona ön ayak olan bir kişi daha var ki ismi ilk sırada anılmaya değer. O da Birzeit Üniversitesinin kültürel ve sanatsal faaliyetler düzenlenmesinden sorumlu çalışanı Tania Nasır. Barenboim’in Nasır’ı Kudüs’te verdiği bir piyano resitaline davet etmesi ve konser sonunda çaldığı bir bis parçasını da kendisine hediye etmesiyle başlıyor her şey. Batı Şeria’lı bir Filistinli olan ve Kudüs’e ancak İsrail yetkililerinin izniyle giriş yapabilen Nasır Barenboim’in resitalinden ve konserin sonunda kendisine ithaf ettiği bisden o kadar etkileniyor ki ünlü piyanisti Filistin topraklarına davet ediyor. Daha önce bırakın konser vermeyi hiçbir Arap ülkesinin toprağına ayak basmamış olan Barenboim bu teklifi heyecanla kabul ediyor.
Barışa katkı
O akşam Birzeit Üniversitesi'nde toplanan yaklaşık 500 dinleyici daha Barenboim sahneye çıkar çıkmaz ayağa fırlayıp alkışlamışlar ve konser sonunda da piyanisti dakikalarca yine ayakta alkış yağmuruna tutmuşlardı.
Daniel Barenboim o akşam konserinde her zaman ustalıkla yorumladığı Beethoven ve Chopin’in eserlerine yer vermişti. Dinleyiciler arasında Filistin Ulusal Müzik Konservatuarı'nda öğrenim gören 13, 14 yaşlarındaki öğrenciler de bulunuyordu. Konserinin sonunda Barenboim bir sürpriz daha yapıp 22 yaşındaki Filistinli piyanist Salim Abud’u sahneye davet etti ve onunla birlikte Schubert’in çift el piyano için bestelediği bir eserini bis olarak yorumladılar.
Barenboim üç yıl önceki bu ilk Filistin konserinde çok önemli mesajlar da vermişti. Sahneden dinleyicilere hitaben yaptığı kısa konuşmada özetle şöyle demişti Barenboim:
“Aslında konserlerimde konuşmayı pek sevmiyorum ama yine de şunu söylemeliyim ki sizlerle bir arada olmaktan dolayı büyük mutluluk duyuyorum. Ben bir politikacı değilim. Asla bir politikacı olma hevesim de yok. Varolan sorunlara da kafamda çareler arıyor değilim. Eğer öyle olsaydı şu anda burada piyano çalıyor olmazdım. Filistin’i ziyaret edişimin çok açık bir sebebi var. Müziğin evrensel dilinin aradaki bütün politik engelleri aşabildiğini ve düşman taraflar arasındaki kopukluğa köprü vazifesi gördüğünü anlatmak istiyorum. Filistin halkına karşı İsrail yönetiminin uyguladığı haksızlıklara karşı rahatsızlık duyuyorum. Barışa tek bildiğim yöntem olan 'müzik'le katkıda bulunmayı amaçlıyorum.”
Konser sonrası yapılan basın toplantısında Edward Said aynı zamanda klasik müzik üzerine de düşünce üreten bir entelektüel sıfatıyla Daniel Barenboim’in piyanistliği hakkındaki fikirlerini aktardı ve daha sonra Barenboim’in yazdığı bir kitaptan şu etkileyici cümleyi o gece salondakilerle paylaştı:
“İsrail Ortadoğu’nun bir parçası olduğu gerçeği üzerinde bugüne kadar yeterince düşünmedi.”
Barenboim bundan bir süre önce İsrail Başbakanı Ariel Sharon’u kamuoyu önünde eleştirmesiyle de ayrıca gündeme gelmişti.
Barenboim’e o akşamki resitalinin başarılı geçip geçmediği sorulduğunda da şu cevabı vermiş:
“Bu akşam burada verdiğim piyano resitali ileride gerçekleşecek daha nicelerine öncülük edebilecek mi? İşte benim bu gece için yegane başarı kıstasım budur...”
Üç sene sonra, 6 Mart 2002 tarihinde, Kudüs’teki konserinden bir gün sonra bu kez Ramallah’daki Müzik Konservatuarı'nın organizasyonuyla gerçekleşecek olan piyano resitali Barenboim’in müzik yoluyla 1999’da ektiği tohumların 2002 yılında nasıl fidan verdiğini en güzel şekilde gösteriyor...
