Bu hafta Açık Bilinç’te, Vedat Ozan’la "kokudan gelen ve kokuya giden şeyleri" konuşmaya devam ediyoruz. Biyolojik olarak itici/çekici kokulardan söz edebilir miyiz? Kötü koku hastalıkların nedeni mi, sonucu mu? İlk parfümler nasıl ortaya çıktı? Peki, parfümün Mesih'le ne ilgisi var?
Bu haftaki programın sorularından birisi, bize itici veya çekici gelen kokuların, biyolojimiz dolayısıyla doğuştan mı, yoksa kültürel şartlanma dolayısıyla sonradan mı öyle olduğu.
Bu soruya, serinin sonunda gastronomi ve lezzet konusunu konuşurken de yeniden değineceğiz.
Bir başka soru, kokunun insan eliyle oluşturulup kullanılmasının (bir anlamda, parfümün atasının) insan tarihinde nasıl ortaya çıktığı.
Bu konunun, dini inanışlarla ilgisi olması, hatta kokunun Mesih konusuna bağlanması, şaşırtıcı gelebilir. Vedat Ozan bizlere açıklıyor.
Peki, insanlık tarihinde parfüm nasıl ortaya çıktı?
Kokulu otları yakarak, bir tür parfüm (tütsü) oluşturabilirsiniz. Ama istediğiniz zaman kullanmak üzere saklayabileceğiniz bir parfüm yapmak istiyorsanız, yağ veya alkol gibi bir taşıyıcı ve koruyucu maddeye ihtiyacınız var. (Böylece, zeytinyağının faydalı bir işlevini daha not etmiş olalım!)
Öte yandan, parfümler kokunun günümüzde kullanımının yalnızca %10 kadarını oluşturuyor.
Kokunun, reklam ve ticaret sektöründe 'kokulu ürünler' için kullanımı çok daha yaygın.
Üstelik, yıllar içinde kimi parfümlerin görüntüsü aynı kalsa da, kokusal içeriği değişebiliyor.
Buna güzel bir örnek oluşturan çok ünlü bir parfümün marka adı ve sahibi Coco Chanel'in de ilginç bir yaşam öyküsü var. Parfümün yaratıcısı Chanel değil, parfümör Ernest Beaux.
Söz açılmışken, Coco Chanel ile müzisyen Igor Stravinsky'nin yollarının kesiştiği bir dönemi konu alan bir film, Coco & Igor ilginizi çekebilir: Coco Chanel and Igor Stravinsky - Official Movie Trailer
Açık Radyo dinleyicilerinin hatırlayacağı üzere, konuğumuz Vedat Ozan radyoda150 bölümü aşan bir Koku programı yapmıştı. Biz bu seride kendisinin bilgilerinin ancak küçük bir kısmını aktarabiliyoruz. Ama ilgilenenlerin, podcast kayıtlarına buradan kolayca ulaşabileceğini yeniden not edeyim.
'Bilimde, Felsefede, ve Sanatta Koku ve Tat Algısı' serisi sürüyor.
